Józefów (województwo opolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józefów
wieś
Ilustracja
Kaplica
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Liczba ludności (2011)

120[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-210[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491297

Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Józefów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Józefów”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Józefów”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Józefów”
Ziemia50°21′08″N 17°40′29″E/50,352222 17,674722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Józefów (dodatkowa nazwa w j. niem. Josefsgrund) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

Nieoficjalną kolonią wsi jest Józefówek[5].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 120 osób[2].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Józefowiec[6]. 24 listopada 2008 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Josefsgrund.

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Josephgrund (1784), Josephsgrund (1845), Josefsgrund (1941), Josefsgrund – Józefów, -owa, józefowski (1948), Józefów, -fowa (1980)[7].

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 2,5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Biała z gminą Lubrza. Należy do Euroregionu Pradziad[8]. Leży na obszarze 184 ha. Ma charakter rolniczy. Głównymi uprawami są tutaj buraki cukrowe, rzepak i pszenica[5]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[9].

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

W Józefowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,0 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Józefowa wynoszą 626 mm. Dominują wiatry zachodnie[10].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pieczęć Józefowa (1913)

Józefów został założony w pierwszej połowie XVIII wieku na karczowisku. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1757 (Volwark Josephsgrund). Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa z cepem na ramieniu, po lewej cztery i po prawej trzy kłosy zboża, a w otoku napis: IOSEPHGRUND. GEM. SIEG. / KREIS NEUSTADT O.-SCHL. (pol. Gmina Józefów / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[11].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 184 mieszkańców Józefowa 33 posługiwało się językiem niemieckim, a 151 językiem polskim. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Józefów znalazł się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[12]. Podczas II wojny światowej w marcu 1945 w „grobie nieznanych żołnierzy” na cmentarzu w Józefowie pochowano 8 Niemców poległych w czasie walk w pobliżu wsi[13]. W okresie walk o Prudnik w kwietniu i maju 1945 Rosjanie tymczasowo ewakuowali przez Józefów do Strzeleczek niemieckich i polskich mieszkańców Prudnika i okolicznych wsi[14].

W latach 1945–1950 Józefów należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W 1949 we wsi znajdowała się szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[15]. W 1992 przy drodze obok cmentarza w Józefowie powstał pomnik upamiętniający 18 mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas II wojny światowej[16][13]. W 2011 Józefów przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[17].

Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]

Pomniki i obiekty upamiętniające[edytuj | edytuj kod]

Pomnik upamiętniający mieszkańców poległych w II wojnie światowej
  • Pomnik poległych w II wojnie światowej – pomnik przy drodze obok cmentarza w Józefowie powstały w 1992 jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w II wojnie światowej. Znajduje się na nim motyw Krzyża Żelaznego, a także napisy w języku niemieckim i polskim: „DIE GEFALLENEN UND VERMISSTEN DER DORFGEMEINDE JOSEFSGRUND. ALS ICH STARB IM FREMDEN LAND REICHTE NIEMAND MIR DIE HAND DOCH DER LETZTE GEDANKE LETZTE BLICK EHTE NOCH ZU EUCH ZURUCK”, „Ofiary II-giej wojny światowej wioski Józefów. Gdy w obcym kraju umierałem nikt nie podał mi ręki jednak moje ostatnie westchnienie do Was skierowałem”[21]. Zgodnie z kryteriami w sprawie upamiętnień na obszarze RP żołnierzy niemieckich przyjętymi w uchwale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w 1995, pomnik został uznany za nieprawidłowy[16].

Religia[edytuj | edytuj kod]

Katolicy z Józefowa należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białej (dekanat Biała). We wsi znajduje się kaplica św. Józefa[22].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Józefowie[23]. Przez Józefów przebiega trasa Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej, za przejechanie którego PTTK Prudnik przyznaje odznakę[24].

Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]

Remiza OSP Józefów

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Józefowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[25].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 15 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[26].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Wjazd do Józefowa od strony Dobroszewic
    Wjazd do Józefowa od strony Dobroszewic
  • Cmentarz
    Cmentarz
  • Grób nieznanych żołnierzy
    Grób nieznanych żołnierzy
  • Krzyż i dzwon na cmentarzu
    Krzyż i dzwon na cmentarzu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 47339
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 407 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ a b Józefów – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
  6. ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 23.
  7. ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. IV, J-Kn, hasło „Józefów (15)”. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN, 2001, s. 213. ISBN 83-87623-36-9.
  8. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-17].
  9. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  10. ↑ Klimat: Józefów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-17].
  11. ↑ 904 Josefsgrund (Józefów) II [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 16 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  12. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
  13. ↑ a b Pamięć poległym, „Panorama Bialska”, 11, Biała: Zarząd Miasta i Gminy, 5 sierpnia 1992, s. 9, ISSN 1232-7352.
  14. ↑ Antoni Barszczyński, Oswobodzenie Prądnika, „Nasz Głos”, Kazimierz Kanwiszer – redaktor naczelny, 9 (49), Prądnik [Prudnik]: Spółdzielnia Wydawnicza „Promień”, 16 marca 1947, s. 3.
  15. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  16. ↑ a b Pomniki upamiętniające żołnierzy niemieckich, którzy zginęli w II wojnie światowej podlegające kontroli komisji wojewody opolskiego (29.10.2002 r., 5 i 12.11.2002 r.), „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 6 (636), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 lutego 2003, s. 12, ISSN 1231-904X.
  17. ↑ Józefów [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 8 lipca 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  18. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  19. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 217.
  20. ↑ a b c d Józefów [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  21. ↑ Pomnik w Józefowie upamiętniający mieszkańców wsi poległych i zaginionych podczas I i II wojny światowej [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  22. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  23. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  24. ↑ Regulamin Odznaki Turystyczno-Krajoznawczej Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  25. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  26. ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Gmina Biała
Miasto
Wsie
Osady leśne
Części miasta
Części wsi
Kolonie wsi
Przysiółki wsi
Nieoficjalne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józefów_(województwo_opolskie)&oldid=72974467”