Jakub Ignacy Dederko

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	26 listopada 1798
Konsekrator	Jan Benisławski
Współkonsekratorzy	Józef Leon Łopaciński; Adrian Butrymowicz
Współkonsekrowani biskupi
Jan Krassowski	13 stycznia 1811

Jakub Ignacy Dederko
	Biskup miński
Data i miejsce urodzenia	1751 ; w powiecie wiłkomirskim
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1829 ; w Ołyce
	Sufragan łucki
Okres sprawowania	1792–1798
	Biskup miński
Okres sprawowania	1798–1816
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Śluby zakonne	przed 1773
Prezbiterat	1776
Nominacja biskupia	28 kwietnia?/9 maja 1798
Sakra biskupia	15 listopada?/26 listopada 1798
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jakub Ignacy Dederko herbu własnego^[1] (ur. 1751 w powiecie wiłkomirskim, zm. 24 grudnia 1829 w Ołyce) – biskup miński w latach 1798–1816.

Działalność przed objęciem biskupstwa mińskiego

Urodził się w 1751 roku w powiecie wiłkomirskim w rodzinie skarbników drohickich na Podlasiu^[2]. Nauki teologiczne pobierał w Akademii Wileńskiej, po czym wstąpił do jezuitów. Po ogłoszeniu w 1773 roku kasaty zakonu został wyświęcony w 1776 roku przez sufragana białoruskiego na kapłana diecezjalnego i rozpoczął pracę duszpasterską przy katedrze wileńskiej. Swoją gorliwością w spełnianiu obowiązków i przykładnym życiem pozyskał poparcie generalnego oficjała wileńskiego ks. Nikodema Puzyny. W 1777 roku spełniał posługę kapłańską w kaplicy Bożego Ciała przy kościele św. Jana w Wilnie. W 1781 roku wszedł do kapituły wileńskiej. W 1794 roku, dzięki protekcji księcia Karola Radziwiłła, otrzymał godność infułata kolegiaty wileńskiej. W 1790 roku zdał egzamin na stopień doktora prawa świeckiego i kanonicznego w Akademii Wileńskiej. Po studiach został surogatem konsystorza generalnego wileńskiego. W 1792 roku król Stanisław August wyniósł Dederkę na sufraganię łucką, ale z powodu sytuacji politycznej nie doczekał się bulli nominacyjnej. W okresie rozbiorów Rzeczypospolitej, Dederko parokrotnie jeździł do generał-gubernatora Michaiła Kreczetnikowa w sprawie obrony praw duchowieństwa i funduszów oraz dóbr kościelnych zajętych przez państwo^[3]^[4]^[5].

19 listopada 1794 został kawalerem Orderem Orła Białego, w 1789 odznaczony Orderem Świętego Stanisława^[6].

Biskup miński

Ukazem Pawła I z 28 kwietnia^?/9 maja 1798 Dederko został mianowany biskupem mińskim^[7]. 15 listopada^?/26 listopada 1798 otrzymał sakrę biskupią z rąk sufragana mohylewskiego Jana Benisławskiego. Po uroczystym wjeździe do Mińska, zajął się organizacją nowej diecezji. Zabiegał o fundusze na sufraganię, uposażył kapitułę, wyznaczając dla prałatów i kanoników, jako uposażenie, dochody z bogatszych parafii, ozdobił katedrę, wybudował zakrystię katedralną, urządził konsystorz, założył w stolicy swojej diecezji Towarzystwo Dobroczynności, klasztor dominikanów w Mińsku przerobił na rezydencję dla biskupa mińskiego. W 1810 roku, z woli rządu, uroczyście inaugurował akademię jezuicką w Połocku.

Zesłanie

W 1812 roku biskup rozwinął aktywną działalność patriotyczną. Ogłoszenie przez biskupa Dederkę Konfederacji Obywateli Mińskich 19 lipca 1812 roku, jego wyjazd do Głębokiego celem złożenia hołdu cesarzowi Napoleonowi i jednocześnie zaangażowanie się jego w sprawy Kościoła unickiego ściągnęły na biskupa gniew Aleksandra I. Nie biorąc pod uwagę tego, że Dederko został nagrodzony przez rząd rosyjski orderami św. Anny I stopnia i św. Włodzimierza II stopnia, biskup został pozbawiony władzy nad diecezją ukazem carskim z 16 maja 1816 roku oraz zesłany do Ołyki, gdzie miał zamieszkać przy kolegiacie. Pozostawał tam pod nadzorem biskupa łuckiego. Był to pierwszy biskup katolicki w Rosji, pozbawiony na początku XIX wieku zarządu diecezją i skazany na zesłanie. Przez blisko 13 lat odsunięty był od zarządu diecezją. Zmarł w Ołyce 24 grudnia 1829 roku, pochowany w grobie, który sobie za życia wystawił.

Przypisy

↑ Herby szlacheckie Herb Dederkało (pol.)
↑ Dederko Jakub Ignacy, Encyklopedia Powszechna Orgelbranda, t. 6, Warszawa 1861, s. 887.
↑ Jacob J. Dederko, w: Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 6, A pontificatu Clementis PP. XII (1730) usque pontificatum Pii PP. VI (1799), Patavii 1958, s. 291.
↑ Jacob J. Dederko, w: Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 7, A pontificatu Pii PP. VII (1800) usque pontificatum Gregorii PP. XVI (1846), Patavii 1968, s. 267.
↑ M. Godlewski, Dederko Jakub Ignacy (1751–1829), w: Polski Słownik Biograficzny, red. W. Konopczyński, t. 5, Kraków 1939–1946, s. 47–48.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, oprac. M. Męclewska, Warszawa 2008, s. 274–275.
↑ Akty i dokumenty otnosâŝiesâ k ustrojstvu i upravleniû rimsko-katoličeskoj cerkvi v Rossii, t. 1, 1762–1825, wyd. I. Belogolov i inn., Petrograd 1915 (s. 10–11: 1769 g. Fevrala 12. – Reglament, Dannyj Sanktpeterburgskoj Rimsko-Katoličeskoj Cerkvi), s. 111–112.

Bibliografia

Akty i dokumenty otnosâŝiesâ k ustrojstvu i upravleniû rimsko-katoličeskoj cerkvi v Rossii, t. 1, 1762–1825, wyd. I. Belogolov i inn., Petrograd 1915.
Encyklopedia Powszechna Orgelbranda, t. 6, Warszawa 1861.
Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 6, A pontificatu Clementis PP. XII (1730) usque pontificatum Pii PP. VI (1799), Patavii 1958.
Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 7, A pontificatu Pii PP. VII (1800) usque pontificatum Gregorii PP. XVI (1846), Patavii 1968.
Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, oprac. M. Męclewska, Warszawa 2008. ISBN 978-83-7022-178-2.
Polski Słownik Biograficzny, red. W. Konopczyński, t. 5, Kraków 1939–1946.

Linki zewnętrzne

Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564–1995, Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego, Kraków 1996

[1] Herby szlacheckie Herb Dederkało (pol.)

[2] Dederko Jakub Ignacy, Encyklopedia Powszechna Orgelbranda, t. 6, Warszawa 1861, s. 887.

[3] Jacob J. Dederko, w: Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 6, A pontificatu Clementis PP. XII (1730) usque pontificatum Pii PP. VI (1799), Patavii 1958, s. 291.

[4] Jacob J. Dederko, w: Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 7, A pontificatu Pii PP. VII (1800) usque pontificatum Gregorii PP. XVI (1846), Patavii 1968, s. 267.

[5] M. Godlewski, Dederko Jakub Ignacy (1751–1829), w: Polski Słownik Biograficzny, red. W. Konopczyński, t. 5, Kraków 1939–1946, s. 47–48.

[6] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, oprac. M. Męclewska, Warszawa 2008, s. 274–275.

[7] Akty i dokumenty otnosâŝiesâ k ustrojstvu i upravleniû rimsko-katoličeskoj cerkvi v Rossii, t. 1, 1762–1825, wyd. I. Belogolov i inn., Petrograd 1915 (s. 10–11: 1769 g. Fevrala 12. – Reglament, Dannyj Sanktpeterburgskoj Rimsko-Katoličeskoj Cerkvi), s. 111–112.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Biskupi diecezji mińskiej w latach 1798–1869	Jakub Ignacy Dederko (1798–1816) Stefan Poźniak administrator (1816–1824) Józef Kamiński administrator (1824–1827) Mateusz Lipski administrator (1827–1831) Mateusz Lipski (1831–1839) Paweł Rawa administrator (1839–1853) Adam Wojtkiewicz (1853–1864)
Biskupi diecezji mińskiej po 1917 roku	Zygmunt Łoziński (1917–1925) Boleslas Sloskans administrator (1926–1981) Tadeusz Kondrusiewicz administrator (1989–1991)