Jan Łobza

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Piotr Łobza
Ilustracja
mjr Jan Łobza
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1896
Przydziejsk (Łotwa)

Data i miejsce śmierci

30 lipca 1975
Łódź

Przebieg służby
Lata służby

1916–1945

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Jednostki

24 pułk piechoty
81 pułk piechoty
Korpus Ochrony Pogranicza
(Oddział Służby Granicznej Dowództwa KOP
Placówka Wywiadowcza KOP Nr 2
batalion KOP „Żytyń”
batalion KOP „Hoszcza”)
14 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca kompanii
z-ca dowódcy batalionu KOP
dowódca batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
(kampania wrześniowa):

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę
Odznaka pamiątkowa Korpusu Ochrony Pogranicza „Za Służbę Graniczną” Odznaka 81 Pułku Strzelców Grodzieńskich
Multimedia w Wikimedia Commons
Szkoła Podoficerska 14 pp w 1939 roku. Siedzą od lewej w I rzędzie: ppor. Ziemowit Kuniński, ppor. Mieczysław Nejman, por. Feliks Stawicki, kpt. Józef Rodzeń, płk Franciszek Sudoł, płk Mikołaj Bołtuć, ppłk Władysław Dzióbek, mjr Jan Łobza, ppor. Feliks Matczyński.
Grób mjr. Jana Łobzy na cmentarzu wojskowym w Łodzi

Jan Piotr Łobza (ur. 11 lipca 1896[a] w Przydziejsku na Łotwie[b], zm. 30 lipca 1975 w Łodzi) – major piechoty Wojska Polskiego.

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Syn Aleksandra (zawiadowcy kolejowego) i Praksedy Malinowskiej. Miał starsze rodzeństwo: brata i dwie siostry. Do 10 roku życia pozostawał przy rodzicach i ukończył szkołę powszechna w Dyneburgu. Gdy miał 12 lat zmarł mu ojciec, a matka przeniosła się z dziećmi na dwumorgowe gospodarstwo. Nie mogąc, jako samotna wdowa, zapewnić wszystkim dzieciom utrzymania, wysłała Jana na wychowanie do swego brata mieszkającego w Wilnie. Ten postanowił go kształcić i jesienią 1908 r., po zdaniu egzaminów wstępnych, Jan Łobza został przyjęty do pierwszej klasy Szkoły Handlowej w Wilnie. Od czwartej klasy zarabiał na swoje utrzymanie i dalsze kształcenie udzielając korepetycji. Szkołę Handlową ukończył zdając w 1916 r. egzamin maturalny[c][2].

I wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

1 maja 1916 r. powołano go do armii rosyjskiej i jako szeregowego z cenzusem skierowano do szkoły oficerskiej w Połtawie, gdzie otrzymał tytuł podchorążego. W dniu 1 września 1916 r. został mianowany chorążym z przydziałem do 330 pułku piechoty, w szeregach którego, jako młodszy oficer, służył na froncie do 20 listopada 1917 r. Mianowany na stopień podporucznika w lipcu 1917 roku. W wyniku demobilizacji zwolniony z armii carskiej 20 listopada 1917 roku[2].

W Samoobronie Wileńskiej i Wojsku Polskim[edytuj | edytuj kod]

Po zdemobilizowaniu powrócił do matki pomagać jej w prowadzeniu gospodarstwa. Po kilku miesiącach wyjechał do Wilna szukać pracy. Do końca 1918 r. zatrudniony był w wileńskim magistracie jako kancelista. 6 stycznia 1919 r. wstąpił ochotniczo do Samoobrony Wileńskiej i uczestniczył w walkach z Niemcami, w toku których wycofał się na tereny Polski. W dniu 1 lutego 1919 r. po przybyciu do Ostrowi Mazowieckiej został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 24 pułku piechoty[2].

Do sierpnia 1920 r. uczestniczył w walkach wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920[3] na stanowisku dowódcy kompanii ckm, po czym w ramach wyrównywania stanów pułków został przeniesiony z 24 pp do 81 pułku piechoty. Na dzień 1 czerwca 1921 roku pełnił nadal, już w randze porucznika, służbę w 81 pułku Strzelców Grodzieńskich[4]. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w tymże stopniu (porucznika) ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r. i 1162. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]. W roku 1923 zajmował 1039. lokatę wśród poruczników korpusu piechoty[6].

Na podstawie rozporządzenia[d] z dnia 1 grudnia 1924 r., wydanego przez Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego, został awansowany do stopnia kapitana, ze starszeństwem od dnia 15 sierpnia 1924 roku i 464. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. Pod koniec tegoż roku zajmował już 462. lokatę w swoim starszeństwie[8]. Rozporządzeniem Ministra Spraw Wojskowych z dnia 3 marca 1926 r. odznaczony został Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[9], a zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 listopada 1928 r. – Srebrnym Krzyżem Zasługi[10]. Z dniem 21 września 1926 r. został przeniesiony służbowo na 8. normalny 3 miesięczny kurs do Centralnej Szkoły Strzelniczej w Toruniu[11]. W roku 1928 zajmował 444. lokatę wśród kapitanów piechoty ze swojego starszeństwa[12]. Do października 1932 pozostawał oficerem 81 pułku Strzelców Grodzieńskich[13][14][15][16], w którym dowodził kompanią. W roku 1930 zajmował 1101. lokatę łączną wśród kapitanów piechoty (była to jednocześnie 398. lokata w starszeństwie)[17], a w roku 1932 była to już 340. lokata w swoim starszeństwie[18].

Służba w Korpusie Ochrony Pogranicza[e][edytuj | edytuj kod]

Dalszy etap kariery wojskowej kapitana Jana Łobzy to służba w Korpusie Ochrony Pogranicza, do którego został przeniesiony zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych opublikowanym w dniu 9 grudnia 1932 r.[19] (przeniesienie nastąpiło na mocy Rozkazu Nr 3110-105/Piech.907/32 Ministerstwa Spraw Wojskowych – Biura Personalnego z dnia 20 października 1932 roku i potwierdzone zostało Rozkazem Nr 41 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 7 listopada 1932 r.). Początkowo oddany został do dyspozycji Szefa Oddziału Służby Granicznej Dowództwa KOP[f], następnie przydzielono go do placówki wywiadowczej KOP Nr 2[g], a kolejnym jego oddziałem macierzystym został batalion KOP „Żytyń”. Rozkazem dziennym Nr 43 z dnia 2 maja 1935 roku kpt. Jan Łobza wyznaczony został dowódcą batalionowych uroczystości związanych z obchodami rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. W dniach od 16 do 18 maja 1935 r. brał udział, jako członek delegacji batalionu KOP „Żytyń”, w uroczystościach pogrzebowych Pierwszego Marszałka Polski – Józefa Piłsudskiego. W dniu 25 listopada 1935 r. został wyróżniony Odznaką Pamiątkowa Korpusu Ochrony Pogranicza „Za Służbę Graniczną”[h]. Rozkazem dowódcy KOP z dnia 8 stycznia 1936 r. (L. dz. 2773/Pf.Per.I.35), potwierdzonym następnie rozkazem dowódcy brygady KOP „Wołyń” z dnia 13 stycznia 1936 roku (L.dz. 17/Pf./36), został przeniesiony (w korpusie oficerów piechoty) do batalionu KOP „Hoszcza”[20], z terminem stawienia się w nowym miejscu służby wyznaczonym na dzień 22 stycznia 1936 roku[i]. Z dniem 23 stycznia 1936 r. został mianowany dowódcą 2 kompanii granicznej „Korzec”[j].

Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 18 marca 1936 r. (ogłoszonym w Tajnym Dzienniku Awansowym Nr 3)[k] został awansowany do rangi majora, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 r. i 35. lokatą w korpusie oficerów piechoty[21]. W dniu 20 kwietnia 1936 r. objął funkcję zastępcy dowódcy batalionu „Hoszcza”[l] (pełnił wówczas również czasowo funkcję dowódcy kompanii). We wrześniu 1936 roku wyznaczony został przewodniczącym komisji do przyznawania odznak pamiątkowych KOP dla szeregowych[m]. W okresie od 14 do 30 kwietnia 1937 r. przebywał na kursie w Centralnej Szkole Podoficerów KOP w Osowcu[n], z kolei w dniach od 5 do 9 maja 1937 roku przebywał w Poznaniu na zjeździe delegatów Ligi Morskiej i Kolonialnej[o]. W maju 1938 roku major Jan Łobza odznaczony został Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę. Podczas służby w KOP-ie zajmował na dzień 1 lipca 1933 roku – 806. lokatę łączną pośród kapitanów korpusu piechoty (była to 321. lokata w swoim starszeństwie)[22], a w dniu 5 czerwca 1935 roku – 677. lokatę łączną wśród kapitanów piechoty (była to zarazem 260. lokata w starszeństwie)[23]. Rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych – Biura Personalnego z dnia 11 kwietnia 1938 r. (L.dz. 641/Tj.II-1) przeniesiony został do 14 pułku piechoty, z jednoczesnym wyznaczeniem na stanowisko dowódcy batalionu. Odejście z batalionu „Hoszcza” mjr Łobza zameldował w dniu 8 maja 1938 roku[p].

Służba w 14 pułku piechoty i kampania wrześniowa[edytuj | edytuj kod]

We włocławskim 14 pułku piechoty wyznaczony został na stanowisko dowódcy II batalionu, które objął z dniem 14 maja 1938 roku[20]. Na dzień 23 marca 1939 roku nadal dowodził II batalionem 14 pp[24] i zajmował 30. lokatę wśród majorów piechoty w swoim starszeństwie[25]. Dowódcą tegoż batalionu pozostawał zarówno w okresie mobilizacji, jak i podczas walk kampanii wrześniowej[26].

26 sierpnia 1939 r. wyruszył z Włocławka, prowadząc 14 pułk piechoty do miejsca koncentracji w pobliżu Wąbrzeźna[27]. Na czele swego batalionu[q] walczył w kampanii wrześniowej, dowodząc nim podczas bitew w korytarzu pomorskim[r] i w trakcie odwrotu za Wisłę[29]. Walczył w bitwie nad Bzurą, w której dowodzony przez niego batalion zdobył w dniu 11 września folwark Przesławice[30]. W tym też dniu mjr Łobza, z powodu zranienia dowódcy 14 pułku piechoty ppłk. Włodzimierza Brayczewskiego, objął na cztery godziny dowództwo nad pułkiem[31]. Dowodził II batalionem podczas walk o Sapy i Strzebieszewo, w których batalion ten poniósł ciężkie straty od ognia z broni maszynowej[32]. Od godzin rannych 13 września, jako najstarszy oficer, przejął dowodzenie pułkiem[33]. 18 września major Łobza poprowadził jedno z ostatnich natarć, idąc na czele około 150 żołnierzy i oficerów do ataku o przeprawę przez Bzurę pod Starymi Budami[34][35]. Po tym ataku żołnierze pułku ulegli rozproszeniu, a ich 30 osobowa grupa pod dowództwem mjr Łobzy w nocy z 20 na 21 września przeprawiła się przez Bzurę[36]. Na drugim brzegu rzeki major Łobza razem ze swoimi żołnierzami dostał się do niemieckiej niewoli[37]. Przebywał w niej w obozach Sochaczew i Skierniewice oraz w oflagach: IV A Hohnstein, IV C Colditz, II A Prenzlau, II E Neubrandenburg, II D Gross-Born i X A Sandbostel[28]. Wyzwolony 29 kwietnia 1945 r. przez wojska brytyjskie, przebywał następnie w polskim obozie w Delmenhorst. Leczył się na ischias, a po zakończeniu leczenia wyjechał w dniu 4 marca 1946 r. z transportem do Polski.

Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]

Po powrocie do Polski zarejestrował się w dniu 15 marca 1946 r. w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Ostrowcu Świętokrzyskim i zgłosił chęć służby w Ludowym Wojsku Polskim. Wraz z żoną mieszkał wówczas w Cukrowni Częstocice[2]. Zmarł 30 lipca 1975 roku i pochowany został na cmentarzu wojskowym pw. św. Jerzego przy ul. Wojska Polskiego 149 w Łodzi (kwatera: C, rząd: V, grób: 5).

W dniu 7 lutego 1923 r. zawarł w Częstocicach (parafia Szewna) związek małżeński z Janiną Eugenią Kaszubską, córką Huberta i Karoliny Cyrańskiej (ur. 1 maja 1901 w Częstocicach, zm. 28 czerwca 1993 w Starogardzie Gdańskim).

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych, opublikowanym w dniu 19 marca 1937 r., nastąpiło sprostowanie imienia i daty urodzenia – z „Jan ur. 29.6.1896 r.” – na „Jan Piotr ur. 11.7.1896 r.”[1]
  2. ↑ Według części źródeł Jan Łobza urodził się w Wilnie lub w Bałkunach.
  3. ↑ Według części źródeł egzamin maturalny zdał w maju 1915 r. i, w związku z działaniami wojennymi, wyjechał do matki, gdzie pomagał jej na gospodarstwie, do czasu powołania do armii carskiej.
  4. ↑ Rozporządzenie O. V. L. 41000/A. 1924.
  5. ↑ Opracowano na podstawie ewidencji batalionów KOP „Żytyń” i „Hoszcza” przechowywanych w Archiwum Straży Granicznej z siedzibą w Szczecinie.
  6. ↑ Pełnił służbę w tym Oddziale w okresie od 7 do 23 listopada 1932 roku.
  7. ↑ Służył w tej placówce w okresie od dnia 24 listopada 1932 roku do dnia 12 lutego 1934 r.
  8. ↑ Nadanie odznaki nastąpiło na podstawie Rozkazu Nr 70 Dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 25 listopada 1935 roku.
  9. ↑ Rozkaz dzienny batalionu KOP „Żytyń” Nr 6 z dnia 21 stycznia 1936 r.
  10. ↑ Rozkaz Nr 5 dowódcy batalionu KOP „Hoszcza” z dnia 24 stycznia 1936 r.
  11. ↑ Potwierdzone to zostało rozkazem Nr 17 dowódcy batalionu KOP „Hoszcza” z dnia 26 marca 1936 r. oraz rozkazem tajnym Dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza Nr 16 z dnia 3 kwietnia 1936 roku.
  12. ↑ Rozkaz Nr 24 dowódcy batalionu KOP „Hoszcza” z dnia 4 maja 1936 r.
  13. ↑ Rozkaz Nr 48 dowódcy batalionu KOP „Hoszcza” z dnia 10 września 1936 r.
  14. ↑ Rozkaz Nr 20 dowódcy batalionu KOP „Hoszcza” z dnia 13 kwietnia 1937 r.
  15. ↑ Rozkaz Nr 26 dowódcy batalionu KOP „Hoszcza” z dnia 7 maja 1937 r.
  16. ↑ Rozkaz Nr 36 dowódcy batalionu KOP „Hoszcza” z dnia 17 maja 1938 r.
  17. ↑ Zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym pozostał dowódcą II batalionu 14 pułku piechoty.
  18. ↑ W dniach 2–3 września, podczas odwrotu spod Mełna, mjr Łobza odłączył od swego batalionu. 4 września ponownie objął dowodzenie nad II batalionem 14 pp.[28]
  19. ↑ Medal ten został nadany mjr. Janowi Łobzie na podstawie Rozkazu nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).
  20. ↑ Odznaka ta została nadana kpt. Łobzie na podstawie Rozkazu nr 70 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 25 listopada 1935 roku, pkt III (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 III 1937, s. 22.
  2. ↑ a b c d e WBH, sygn. II.56.7040.
  3. ↑ Wojewoda 2016 ↓, s. 34.
  4. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 213, 746.
  5. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 91.
  6. ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 431.
  7. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 XII 1924, s. 742.
  8. ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 372.
  9. ↑ a b Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 12 z 3 III 1926, s. 71.
  10. ↑ a b Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 XI 1928, s. 413.
  11. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 46 z 25 X 1926, s. 380.
  12. ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 213.
  13. ↑ a b Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 358.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 311.
  15. ↑ a b Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 95.
  16. ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 609.
  17. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 140.
  18. ↑ a b Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 56.
  19. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 XII 1932, s. 438.
  20. ↑ a b Ciesielski 2008 ↓, s. 122.
  21. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 341.
  22. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 54.
  23. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 52, 183, 184, 194.
  24. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 564.
  25. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 26.
  26. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 300, 313.
  27. ↑ Kraiński i Pekról 1992 ↓, s. 21.
  28. ↑ a b Ciesielski 2008 ↓, s. 313.
  29. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 178–202.
  30. ↑ Kraiński i Pekról 1992 ↓, s. 29–30.
  31. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 206–207.
  32. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 211.
  33. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 213.
  34. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 226.
  35. ↑ IPiM im. gen. Sikorskiego ↓, s. 7.
  36. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 228.
  37. ↑ Sławiński 2005 ↓, s. 26–27.
  38. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  39. ↑ a b c Na podstawie fotografii [1].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Łobza&oldid=70979731”