Keith Holyoake

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Keith Holyoake
Ilustracja
Keith Holyoake (1960)
Data i miejsce urodzenia

11 lutego 1904
Pahiatua

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 1983
Wellington

Premier Nowej Zelandii
Okres

od 20 września 1957
do 12 grudnia 1957

Przynależność polityczna

Nowozelandzka Partia Narodowa

Poprzednik

Sidney Holland

Następca

Walter Nash

Okres

od 12 grudnia 1960
do 7 lutego 1972

Poprzednik

Walter Nash

Następca

Jack Marshall

Gubernator generalny Nowej Zelandii
Okres

od 26 października 1977
do 25 października 1980

Poprzednik

Denis Blundell

Następca

David Beattie

Odznaczenia
Order Podwiązki (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania) Order Świętego Jana Jerozolimskiego (Wielka Brytania) Queen's Service Order (Nowa Zelandia)

Keith Jacka Holyoake (ur. 11 lutego 1904 w Pahiatua, zm. 8 grudnia 1983 w Wellington) – nowozelandzki polityk, jedyna osoba, która w okresie po uzyskaniu przez Nową Zelandię niepodległości pełniła oba najważniejsze stanowiska w tym państwie: premiera (1957, 1960–1972) oraz gubernatora generalnego (1977–1980). Był także pierwszym w historii wicepremierem Nowej Zelandii.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Herb Holyoake'a jako szlachcica

Pochodził z rolniczej rodziny. Jego ojciec zmarł, kiedy miał 12 lat, co zmusiło młodego Keitha do porzucenia szkoły i podjęcia pracy na farmie, gdzie uprawiane były chmiel i tytoń. Edukację kontynuował w domu dzięki swojej matce, z wykształcenia nauczycielce. W 1931 kandydował do parlamentu z ramienia Partii Reformistycznej. Za pierwszym razem nie zdobył mandatu, ale dokonał tego już rok później, przy okazji wyborów uzupełniających. Był wówczas najmłodszym parlamentarzystą. Po połączeniu stronnictwa reformistów z Partią Zjednoczoną, stał się członkiem nowej Nowozelandzkiej Partii Narodowej. W 1938 utracił miejsce w Izbie Reprezentantów, ale odzyskał je pięć lat później.

W 1946 został wiceliderem swej partii, a po zwycięskich dla niej wyborach w 1949 objął tekę ministra rolnictwa. W tym samym roku został powołany na nowo utworzony urząd wicepremiera Nowej Zelandii. Schorowany premier Sidney Holland przekazał mu stery na dwa miesiące przed wyborami w 1957. Notowania partii były już jednak na tyle złe, że Holyoake nie zdołał zapobiec przegranej na rzecz Partii Pracy i narodowcy znaleźli się w opozycji.

Kolejna kampania wyborcza, w 1960, była już w całości przygotowana pod kierunkiem Holyoake'a i przyniosła jego partii powrót do władzy, co dla niego oznaczało ponowne objęcie stanowiska premiera. Rządził przez dwanaście lat, trzykrotnie uzyskując reelekcję. Do jego najważniejszych osiągnięć zalicza się m.in. zniesienie w Nowej Zelandii kary śmierci, które przeforsował w 1961 wbrew stanowisku większości własnego zaplecza politycznego. Ustąpił ze stanowiska w lutym 1972, chcąc umożliwić swemu protegowanemu i następcy, Jackowi Marshallowi, płynne przejęcie władzy w partii i rządzie na wystarczająco długo przed wyborami. Marshall nie podołał wprawdzie zadaniu i narodowcy ponownie znaleźli się w opozycji, ale w trzy lata później powrócili do władzy pod wodzą Roberta Muldoona, który specjalnie z myślą o Holyoake'u utworzył urząd ministra stanu.

W 1977 premier Muldoon zwrócił się do Elżbiety II o powołanie Holyoake'a na formalnie najwyższy w państwie, choć faktycznie głównie ceremonialny, urząd gubernatora generalnego. Spotkało się to z ostrą reakcją labourzystowskiej opozycji, która wskazywała, że jeszcze nigdy tej apolitycznej w założeniu funkcji nie pełnił tak prominentny polityk. Uważała ona, że lepszym kandydatem byłby sir Edmund Hillary. Mimo tych obaw Holyoake wypełniał swoje nowe obowiązki zgodnie z tradycją, a więc nie angażując się w bieżące waśnie na salonach władzy. W 1980 zrezygnował, motywując to swoim podeszłym wiekiem.

Zmarł trzy lata później w wieku 79 lat. Był kawalerem trzech wysokich orderów brytyjskich: Podwiązki, Św. Michała i św. Jerzego oraz Towarzyszy Honoru.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]