Malbork (stacja kolejowa)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Malbork
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1239 z 1.08.1988
ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Malbork

Lokalizacja

Śródmieście

Data otwarcia

1852

Poprzednie nazwy

Marienburg, Marienburg (Westpreußen), Malborg

Dane techniczne
Liczba peronów

4

Liczba krawędzi
peronowych

7

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Malborka
Mapa konturowa Malborka, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Malbork”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Malbork”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Malbork”
Położenie na mapie powiatu malborskiego
Mapa konturowa powiatu malborskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Malbork”
Ziemia54°02′16″N 19°02′21″E/54,037778 19,039167
Multimedia w Wikimedia Commons
Dworzec z lotu ptaka
Wnętrze dworca po remoncie
Perony przed remontem
Widok na perony i budynek dworca po remoncie
Zabytkowy szalet przed remontem

Malbork – stacja kolejowa w Malborku, w województwie pomorskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego[1]. Stacja powstała w 1852. Budynek dworca (z 1891), budynek ekspedycji towarowej i szalet są wpisane do rejestru zabytków. Ostatnia renowacja miała miejsce w 2012.

Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]

Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[2] 1 500 000 4 100 65
2018[3] 1 790 000 4 900 68
2019[2] 1 860 000 5 100 57
2020[2] 1 100 000 3 000 58
2021[2] 1 390 000 3 800 57
2022[4] 5 400 68

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Stacja znajduje się w środkowej części miasta, około 1 km na wschód od zamku oraz na północ od centrum. Obok dworca przejeżdżają prawie wszystkie linie autobusowe w mieście, z wyjątkiem linii Nr 7[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Budowa Królewskiej Kolei Wschodniej[edytuj | edytuj kod]

Kolej dotarła do Malborka za pośrednictwem Królewskiej Kolei Wschodniej, która miała połączyć Berlin – stolicę Prus – z Królewcem i Gdańskiem. W 1845 rozpoczęto budowę mostu w Malborku. Ostateczny wariant tej trasy został ustalony w 1847. Rozpoczęte w październiku prace zostały jednak wstrzymane. Rozwiązano Komisję Kolejową w Elblągu, a na miejscu budowy zostawiono tylko inżynierów i geodetów, którzy mieli nie dopuszczać do pogarszania się stanu niedokończonych obiektów. W wyniku Wiosny Ludów w 1848 sytuacja gospodarcza pogorszyła się, ponadto w Berlinie wzrosło bezrobocie i zaczęły się polityczne niepokoje. W wyniku czego władze pruskie postanowiły dokończyć rozpoczętą inwestycję za pomocą "wywrotowych elementów", a wschodnie rubieże bardzo dobrze się do tego nadawały. Z drugiej strony zatrudnienie berlińczyków i Ślązaków nie podobało się miejscowej ludności[6].

1852-1945[edytuj | edytuj kod]

Do Malborka kolej dotarła w 1852 od strony Braniewa. Odcinek Braniewo – Malbork został oddany do użytku 19 października 1852. W 1853 przedłużono go do Królewca[7]. Prace budowlane były utrudnione przez epidemię cholery, która powodowała opóźnienia w budowie[6]. 12 października 1857 otwarto połączenie z Tczewem, dzięki temu powstało pierwsze połączenie kolejowe Berlina z Królewcem. W czerwcu 1870 położono drugi tor pomiędzy Malborkiem a Elblągiem. 1 sierpnia 1876 otwarto pierwszy odcinek kolei Malborsko-Mławskiej, przez co Malbork stał się węzłem kolejowym[7]. 15 sierpnia 1883 Malbork uzyskał połączenie z Grudziądzem i Toruniem[6]. W 1897 radni powiatu malborskiego zdecydowali wybudować koleje wąskotorowe na trasach dojazdowych do miasta. W 1888 powódź uszkodziła szlak pomiędzy Malborkiem a Elblągiem[8]. W 1899 utworzona została spółka Westpreußische Kleinbahnen AG (WKAG)[9]. W latach 1888-1890 ukończono drugi tor pomiędzy Malborkiem a Tczewem, prawdopodobnie wówczas przebudowano stację[7]. W 1890 WKAG zbudowała stację wąskotorową w sąsiedztwie stacji normalnotorowej. Obie stacje miały połączenie umożliwiające transport wagonów normalnotorowych transporterami wąskotorowymi[9].

W 1891 zbudowano dworzec w Malborku. Wystawny budynek zbudowany w staroniemieckim stylu był wizytówką miasta[7]. W 1900 linia Toruń – Malbork została linią pierwszorzędną[10].

W latach 1920-1939 stacja w Malborku była stacją graniczną. Choć wzdłuż rzeki Nogat przebiegała granica Rzeszy Niemieckiej i Wolnego Miasta Gdańska, to spotykały się tutaj koleje PKP i DRG (Deutsche Reichsbahn). Na ówczesnej stacji Marienburg (Westpreussen) odbywała się wymiana lokomotyw w pociągach tranzytowych Rzesza-Prusy Wschodnie, jak też i w otwartych dla połączeń przez terytorium Polski oraz z Wolnym Miastem Gdańsk.

1945-1989[edytuj | edytuj kod]

Dworzec w Malborku uniknął większych zniszczeń podczas II wojny światowej. W czerwcu 1945 po przekazaniu obiektu polskiej administracji żołnierze Armii Czerwonej próbowali podpalić dworzec, jednak pożar został szybko wykryty i ugaszony. Wnętrze zostało zachowane, z wyjątkiem herbu pruskiego nad kasami, który został przemalowany na polski[7].

W 1975 w wyniku reformy administracyjnej powstało województwo elbląskie i mimo że Elbląg został stolicą województwa, to Malbork był głównym węzłem kolejowym województwa[11].

W 1983 zelektryfikowano odcinek Malbork-Tczew, co pozwoliło na prowadzenie pociągów z Gdyni do Malborka trakcją elektryczną. W 1985 dokończono elektryfikację linii Warszawa – Gdańsk oraz doprowadzono elektryfikację do Elbląga[12].

W 1988 dworzec został wpisany w wojewódzki rejestr zabytków[7].

po 1989[edytuj | edytuj kod]

1 marca 2009 w wyniku wspólnych działań samorządów województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Ruch na trasie Malbork – Kwidzyn przejęła Arriva PCC. Zmiana ta spowodowała utworzenie połączeń bezpośrednich pomiędzy Malborkiem a Toruniem Głównym[13].

W 2010 rozpoczęto remont dworca, podczas którego odrestaurowano wnętrze (m.in.usunięto powojenne malowidła). Jedyną zachowaną zmianą powojenną jest herb Polski nad kasami biletowymi[7]. W latach 2012-14 stacja została gruntownie zmodernizowana: zmodernizowano urządzenia SRK, przebudowano układ torowy, wybudowano nowe perony.

Linie kolejowe[edytuj | edytuj kod]

Malbork jest węzłem kolejowym, w którym krzyżują się: linia kolejowa nr 9 Warszawa Wschodnia – Gdańsk Główny, linia kolejowa nr 204 Malbork – Mamonowo (Rosja), linia kolejowa nr 207 Toruń Wschodni – Malbork oraz rozebrana linia kolejowa nr 222 Małdyty – Malbork. Wszystkie linie są normalnotorowe. Linie nr 9 i 204 są dwutorowe zelektryfikowane, natomiast pozostałe jednotorowe niezelektryfikowane[14].

Pociągi[edytuj | edytuj kod]

Do Malborka docierają pociągi 3 przewoźników:

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Budynek dworca[edytuj | edytuj kod]

Dworzec jest budynkiem wielobryłowym, piętrowym z poddaszem. Wykonany jest z cegły pełnej, natomiast elewacja jest wykonana z licówki, nietynkowana. Portal od strony placu jest wykonany z piaskowca. Wnętrza są częściowo otynkowane, a częściowo wyłożone boazerią. Podłogi są wykonane z ceramiki. W oknach poczekalni znajdują się witraże przedstawiające herby okolicznych miast. Stropy są drewniane, w poczekalni rzeźbione[7].

Perony[edytuj | edytuj kod]

Na stacji są 3 perony (w tym 1 końcowy), mające w sumie 6 krawędzi peronowych. Perony są niskie, częściowo kryte. Dojściem do peronów jest tunel[14].

Pozostałe budynki[edytuj | edytuj kod]

Na terenie stacji znajduje się lokomotywownia, szalet oraz wieża wodna[14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 246
  2. ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  3. ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
  4. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  5. ↑ Rozkład dla wybranej linii. mzk.malbork.pl. [dostęp 2015-09-08].
  6. ↑ a b c Michał Jerczyński. Królewska Kolej Wschodnia – jak powstała legenda. „Świat Kolei”. 7/2001. s. 18-25. ISSN 1234-5962. 
  7. ↑ a b c d e f g h Marcin Przegiętka. Malbork. „Świat Kolei”. 4/2012. s. 44-45. ISSN 1234-5962. 
  8. ↑ Marcin Przegiętka. O tym pisano w marcu. „Świat kolei”. 3/2008, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  9. ↑ a b Roman Witkowski. Koleje wąskotorowe na Żuławach Wiślanych (2). „Świat kolei”. 8/2007, s. 16-27. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  10. ↑ Filip Karoński. O tym pisano w listopadzie. „Świat kolei”. 11/2010, s. 6. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  11. ↑ :Poznaj swoje województwo. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979, s. 42-46.
  12. ↑ Teofil Lijewski: Geografia Transportu Polski. Warszawa: PWE, 1986, s. 39. ISBN 83-208-0474-4.
  13. ↑ Lucjan Jeziorny. Pożegnanie PKP PR między Malborkiem a Kwidzynem. „Koleje Małe i Duże”. 1/2010, s. 6. Katowice: Apland. ISSN 1641-117X. 
  14. ↑ a b c Jarosław Woźny i Marek Potocki(red.): Malbork. [dostęp 2012-06-22]. (pol.).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Malbork
Linia 9 Warszawa Wschodnia – Gdańsk Główny (277,888 km)
Gronajny
odległość: 5,498 km
odległość: 1,723 km
Linia 204 Malbork – Braniewo (0,25 km)
odległość: 4,798 km
Linia 207 Toruń Wschodni – Malbork (133,453 km)
Gościszewo
odległość: 7,837 km
Linia 222 Małdyty – Malbork (55,514 km)
odległość: 9,084 km
Transport kolejowy w powiecie malborskim
Stacje węzłowe
Pozostałe stacje
i przystanki kolejowe (normalnotorowe)
linie kolejowe

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Malbork_(stacja_kolejowa)&oldid=71443952”