Toruń Wschodni
53°01′38″N 18°38′05″E/53,027222 18,634722 Budynek widziany od strony Placu Fryderyka Skarbka (maj 2020) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Data otwarcia |
20 listopada 1871 |
| Poprzednie nazwy |
1871–1873: Thorn-Mocker |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
3 |
| Liczba krawędzi peronowych |
5 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°01′38″N 18°38′05″E/53,027222 18,634722
| |
Toruń Wschodni – dworzec kolejowy na terenie Torunia. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca aglomeracyjnego[1].
W latach 1871–1873 (lub 1871–1882) i 1909–1959 nosił nazwę Toruń Mokre (Bahnhof Thorn-Mocker), a w latach 1873–1909 (lub 1882–1909) Guterbahnhof Thorn-Mocker (Dworzec Towarowy Toruń Mokre)[potrzebny przypis].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Linię z Torunia do Jabłonowa Pomorskiego, która była częścią planowanej linii kolejowej Poznań-Isterburg, otwarto 20 listopada 1871[2]. Bahnhof Thorn-Mocker, jak ówcześnie nazywał się dworzec, był początkowym/końcowym przystankiem linii od strony Torunia. Na dworcu wzniesiono budynek dla podróżnych z restauracją[3]. Stacją końcową przestał być 15 sierpnia 1873, kiedy dzięki otwarciu mostu kolejowego (i linii od mostu do dworca) uzyskał połączenie ze stacją Toruń Główny[4]. Jednocześnie jednak podjęto decyzję o zamknięciu Torunia Mokre (ob. Toruń Wschodni), a cała ekspedycja na tej linii odbywała się odtąd przez dworzec Toruń Główny. Wkrótce dworzec otwarto ponownie, ale wyłącznie jako dworzec towarowy, a kwestia jego nazwy nie została ostatecznie wyjaśniona[potrzebny przypis].
1 lipca 1882 oddano do użytku pierwszy odcinek planowanej Kolei Miast Nadwiślańskich - z Torunia do Chełmży[5]. Linia ta odchodziła od linii Poznań-Isterburg na wysokości dzisiejszego Polmosu Toruń, wiodła wzdłuż ulic Dworcowej i Kraińskiej, a następnie wzdłuż ul. Grudziądzkiej do Łysomic i dalej na północ[6] - omijała więc towarową stację Toruń Mokre (ob. Toruń Wschodni). Na nowej linii zbudowano Dworzec Mokre (Bahnhof Mocker), który po przyłączeniu wsi Mokre do Torunia - 1 kwietnia 1906 - przemianowano na Dworzec Toruń Mokre (Bahnhof Thorn-Mocker)[potrzebny przypis].
Ponieważ linia Poznań-Isterburg była ważniejszą niż linia Toruń-Malbork, a w roku 1906 nie posiadała żadnego dworca w nowo przyłączonym do Torunia obszarze (czyli dawna wieś Mokre i okolice), postanowiono rozbudować Toruń Mokre do dużego dworca pasażersko-towarowego. Jednocześnie postanowiono przebudować układ torów tak, aby ten nowy dworzec mógł obsłużyć ruch także na linii Toruń-Malbork. Także stację końcową linii do Malborka przeniesiono na nowy dworzec. Powstał on w roku 1909 (otwarcie nastąpiło 15 sierpnia)[5], a przy rozbudowie peronów i torowiska zmieniono przebieg Strugi Toruńskiej tworząc w miejsce dotychczasowego, nieregularnego odcinka proste koryto kilka metrów bardziej na północ (stary przebieg Strugi na terenie dworca widoczny jest do dziś w podziale katastralnym). Dworzec powrócił do swojej pierwotnej nazwy Dworzec Toruń Mokre (Bahnhof Thorn-Mocker), a stary dworzec Toruń Mokre zamknięto 14 sierpnia 1909, po czym przemianowano na Toruń Stare Mokre (Thorn Altmocker) i odtąd pełnił rolę wyłącznie stacji towarowej[7].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zabudowa dworca składa się z dwóch głównych budynków - większego (mieszczącego m.in. poczekalnię i kasy) oraz mniejszego (Biuro Wag). Oba powstały w stylu neogotyckim i w pierwotnej formie architektonicznej przetrwały do czasów współczesnych[8]. Na obramowaniu schodów głównego budynku znajdują się relikty latarni gazowych. W pobliżu obu głównych budynków dworca stoi kilka kolejowych budynków mieszkalnych przeznaczonych pierwotnie dla obsługi dworca i ich rodzin[potrzebny przypis].
Linie kolejowe[edytuj | edytuj kod]
Połączenia kolejowe[edytuj | edytuj kod]
Z dworca istnieją bezpośrednie połączenia do wielu miast Polski, m.in. do Olsztyna, Iławy, Grudziądza, Chełmży, Sierpca, Kutna, Włocławka, Bydgoszczy, Poznania czy Inowrocławia[potrzebny przypis].
- Bydgoszczy Głównej
- Włocławka
- Kutna
- Nakła nad Notecią
- Piły Głównej
- w 2014 roku, w sezonie letnim, także do Ciechocinka
Oprócz pociągów dalekobieżnych i wojewódzkich do stacji Toruń Wschodni dojeżdżają również pociągi BiT City. Składy kursują na trasie Toruń Wschodni - Bydgoszcz Główna. Od 14 grudnia 2014 roku linia ta została wzbogacona o cztery nowe składy typu Pesa Elf 22WEc[potrzebny przypis].
Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Wymiana roczna | Wymiana pasażerska na dobę | miejsce w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017[9] | 876 000 | 2 200 | |
| 2018[10] | 876 000 | 2 400 | |
| 2019[9] | 913 000 | 2 500 | |
| 2020[9] | 586 000 | 1 600 | |
| 2021[9] | 584 000 | 1 600 | |
| 2022[11] | 2 100 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 477
- ↑ Wiadomości miejscowe i prowincyonalne. Toruń., „Gazeta Toruńska” (272), 24 listopada 1871, s. 2.
- ↑ Locales. Eröffnung der Bahnstrecke Thorn-Jablonowo, „Thorner Zeitung” (276), 22 listopada 1871, s. 2.
- ↑ Kucharzewska 2004 ↓, s. 392.
- ↑ a b Kucharzewska 2004 ↓, s. 394.
- ↑ Przybyszewski ↓.
- ↑ Kadlec 2019 ↓.
- ↑ Kucharzewska 2004 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
- ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Toruń Wschodni w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Joanna Kucharzewska, Architektura i urbanistyka Torunia w latach 1871-1920, Warszawa: Neriton, 2004, ISBN 838897369X.
- Michał P. Kadlec, Dawny Dworzec Mokre [online], Blog PO TORUNIU, 5 sierpnia 2019 [dostęp 2020-05-27].
- Jonasz Przybyszewski, Rozwój kolei w Toruniu [online], Rozwój kolei w Toruniu, 5 sierpnia 2019 [dostęp 2020-05-27].
- Tomasz Stochmal, Zapomniane linie kolejowe województwa kujawsko-pomorskiego, Toruń: Stotom, 2017, ISBN 978-83-943175-5-3.
| Toruń Wschodni | ||
| Linia 27 Nasielsk – Toruń Wschodni (165,022 km) | ||
  odległość: 4,080 km
|
|
|
| Linia 207 Toruń Wschodni – Malbork (0,000 km) | ||
|
|
odległość: 2,55 km
| |
| Linia 246 Toruń Wschodni – Olek (0,000 km) | ||
|
|
odległość: 6,061 km
| |
| Linia 353 Poznań Wschód – Żeleznodorożnyj (139,092 km) | ||
odległość: 1,674 km
|
|
|
| czynne |
| ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nieczynne |
|
.JPG)