Mikołaj Tęczyński
 Topór | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
ok. 1465 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Barbara z Brzezia i Lanckorony |
| Żona |
Aleksandra z Chożowa |
| Dzieci |
Anna, Jan, Stanisław, Jadwiga, Barbara |
Mikołaj Tęczyński z Morawicy herbu Topór (ur. ok. 1465, zm. 26 października[1] 1497) – miecznik krakowski 1490, wojewoda bełski (1495–1496), wojewoda ruski, starosta generalny ruski w 1497 roku[2].
Mikołaj Tęczyński zginął na Bukowinie wraz ze swoim bratem Gabrielem w czasie wyprawy Jana Olbrachta (w bitwie pod Koźminem[1] lub podczas odwrotu[3]).
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Syn Jana z Tęczyna[4], kasztelana krakowskiego, i Barbary, córki Zbigniewa z Brzezia, marszałka wielkiego koronnego, protoplasty Lanckorońskich herbu Zadora[5].
Mikołaj Tęczyński był bratem:
- Andrzeja, kasztelana małogoskiego, sądeckiego, wojnickiego;
- Zbigniewa, starosty malborskiego i lwowskiego;
- Stanisława, podkomorzego chełmskiego i wojewody bełskiego;
- Sędziwoja, sekretarza królewskiego i rektora Akademii Krakowskiej;
- Gabriela;
- Barbary, żony Jakuba Koniecpolskiego, kasztelana przemyskiego;
- Beaty, żony Jana Odrowąża ze Sprowy, wojewody ruskiego i podolskiego.
Ożenił się w 1484 r. z Aleksandrą z Chożowa (Olechną Sudymuntówną), córką Olechny Sudymuntowicza, wojewody wileńskiego[6]. Miał pięcioro dzieci[4]:
- Anna (zm. po 1523), żona Mikołaja Szydłowieckiego, kasztelana radomskiego i podskarbiego wielkiego koronnego;
- Jan (1492–1541), miecznik krakowski i podkomorzy chełmski 1515, kasztelan chełmski 1525, wojewoda bełski 1528, podolski 1533, ruski 1536, sandomierski 1537, starosta bełski, chełmski, krasnostawski, ratneński, mąż Katarzyny Łaskiej, córki Jarosława;
- Stanisław (zm. między 1521 a 1527); dworzanin królewski, starosta lubomelski
- Jadwiga (zm. między 1549 a 1560), żona Adama Kurozwęckiego, starosty brzeźnickiego, a następnie Piotra Opalińskiego, kasztelana gnieźnieńskiego;
- Barbara (ok. 1490–1521), żona Jana Amora Tarnowskiego, kasztelana krakowskiego i hetmana wielkiego koronnego.
Majątek ziemski
[edytuj | edytuj kod]Mikołaj Tęczyński dostał po ojcu:
- klucz kozubowski (4 wsie: Kozubów, Sadek, Zagórzyce i Łysobark) w powiecie wiślickim;
- klucz przyłęcki – 3 wsie (Przyłęk, Mierzawa, Pokrzywnica) w powiecie księskim;
- wsie Putniowice, Bużeniec i Jarosławiec w ziemi chełmskiej;
- część, a później całość tenuty koszyckiej (1 miasto i 2 wsie);
- dobra kryłowskie (zamek i 20 wsi) na Rusi.
Aleksandra (Olechna) z Chożowa wniosła mu w posagu dobra siemiatyckie (1 miasto i 6 wsi) w ziemi mielnickiej na Podlasiu. Po bracie Stanisławie odziedziczył w 1484 r. dobra szychowicko-terebińskie oraz tenuty lubomelską (miasto i 16 wsi) i wołświńską (1 wieś). Ponadto nabył od Płazów wieś Brzoskwinia w powiecie księskim, a od córek brata Stanisława Chrząstowice w księstwie zatorskim, połowę Olszowego Młyna na Rudawie i połowę kamienicy w Krakowie. W sumie dobra Tęczyńskiego obejmowały 2 zamki (Kryłów i Terebiń), 3 miasta (Siemiatycze, Koszyce, Luboml) oraz 63 wsie[1].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Zbigniew Anusik: Latyfundia panów na Tęczynie. Kilka refleksji w związku z książką Janusza Kurtyki. Przegląd Nauk Historycznych 2003. R. II. nr 2(4), 2003. [dostęp 2017-11-04].
- ↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy. Oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 151.
- ↑ Relacje z Turcją. [w:] Multimedialny Instytut Historyczny [on-line]. instytuthistoryczny.pl. [dostęp 2017-11-04].
- ↑ a b Mikołaj Tęczyński. [w:] Genealogia dynastyczna [on-line]. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2017-11-04].
- ↑ Tomasz Jurek (red.): Lanckorońscy z Brzezia i Lanckorony h. Zadora. [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu (Edycja elektroniczna) [on-line]. slownik.ihpan.edu.pl. [dostęp 2017-11-04].
- ↑ Antoniewicz M., Protoplaści książąt Radziwiłłów. Dzieje mitu i meandry historiografii, Warszawa 2011, s. 131.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- M.J. Minakowski: Mikołaj Tęczyński z Morawicy h. Topór. [w:] Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [on-line]. sejm-wielki.pl. [dostęp 2017-11-04].
- Tęczyńscy w Dynamicznym Herbarzu Rodzin Polskich
- Genealogia Tęczyńskich (pdf)