Most Podgórski w Krakowie
| ||
![]() Most Podgórski – litografia Franza Josefa Sandmanna z ok. 1850 | ||
Poprzednie nazwy | Most Franciszka Józefa I | |
Państwo | ![]() | |
Miejscowość | Kraków | |
Podstawowe dane | ||
Przeszkoda | rzeka Wisła | |
Liczba przęseł | 5 | |
Data budowy | 1844–1850 | |
Data zburzenia | 1925 | |
Projektant | inż. Tomasz Kutschera | |
Położenie na mapie Krakowa ![]() | ||
Położenie na mapie Polski ![]() | ||
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | ||
![]() |
Most Podgórski w Krakowie (oficjalnie: most cesarza Franciszka Józefa I) – nieistniejący most w Krakowie nad rzeką Wisłą, który funkcjonował w latach 1850–1925 w pobliżu zniszczonego przez powódź w 1813 r. mostu Karola. Łączył krakowski Kazimierz z miastem Podgórze (obecnie będącym dzielnicą Krakowa) u wylotu dzisiejszych ulic Mostowej i K. Brodzińskiego.
Przed powstaniem mostu[edytuj | edytuj kod]
W miejscu mostu Podgórskiego przeprawa przez Wisłę istniała od dawna, początkowo w postaci brodu. W porównaniu z czasami współczesnymi przeprawę ułatwiało istnienie przed 1880 prowadzącej część wód Starej Wisły; w tym czasie odnogę, przez którą poprowadzono most, zwano Zakazimierką. Pierwszy most powstał w tym miejscu w 1335, a więc dopiero po lokacji Kazimierza.
Dokumenty historyczne świadczą o istnieniu w tym miejscu drewnianego mostu spalonego przez Szwedów w roku 1655 (podczas potopu szwedzkiego). Został on wówczas zastąpiony mostem pływającym zakotwiczonym na wysokości dzisiejszej ul. Staromostowej. Według opisu z 1791 roku był „zbudowany z luźnych, wzajemnie połączonych, pływających na wodzie belek. [...] Kiedy rusza kra, usuwa się most, a drogę przygotowuje się przez rozsypywanie na lodzie słomy i polewanie jej wodą. Kiedy ma przejeżdżać statek, otwiera się szybko kilka odcinków mostu”[potrzebny przypis].
W 1801 u wylotu ulicy Gazowej rozpoczęto budowę nowego mostu – mostu Karola, zniszczonego przez powódź w 1813 i ponownie zastąpionego prostą konstrukcją.
Historia mostu[edytuj | edytuj kod]
Most Podgórski o konstrukcji drewnianej z kamiennymi filarami wzniesiono w latach 1844–1850. Podczas budowy skorzystano z maszyny parowej sprowadzonej z Gliwic, co wówczas uchodziło za rzecz niezwykłą i absolutną nowość. Z inicjatywą budowy mostu wystąpił Senat Wolnego Miasta Krakowa, jednak inwestycję ukończono po ponownym włączeniu Krakowa do Austrii. Projektantem był inż. Tomasz Kutschera.
Most łączył dzisiejsze ulice Mostową i Brodzińskiego, a tym samym Plac Wolnica z Rynkiem Podgórskim, umożliwiając sprawny ruch pieszy i kołowy między Krakowem a Podgórzem. W XIX wieku był najważniejszym mostem w okolicy. W 1901 doprowadzono do niego pierwszą w Krakowie linię tramwaju elektrycznego.
Przed wybuchem I wojny światowej most był w złym stanie technicznym, a zbyt gęsto rozmieszczone filary utrudniały żeglugę po Wiśle – noszono się zatem z zamiarem jego rozbiórki. Został ostatecznie rozebrany w 1925 i do czasu wybudowania mostu Józefa Piłsudskiego zastąpiony kładką drewnianą, za przejście po której pobierano opłaty.
Współcześnie[edytuj | edytuj kod]
Most Podgórski stanowi jeden z obiektów na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006.
Obecnie jedyną pozostałością po moście Podgórskim są znajdujące się po obu stronach Wisły murowane przyczółki. Opiera się na nich kładka pieszo-rowerowa im. ojca Bernatka, której budowę rozpoczęto w 2009 i którą oddano do użytku we wrześniu 2010[1][2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Filary mostu Podgórskiego na zdjęciu z 1943 roku
- Zdjęcia mostu: z l. 60/70 XIX w.
- Zdjęcia mostu: z 1910 roku
|