Most Podgórski w Krakowie

Most Podgórski
Most Podgórski – litografia Franza Josefa Sandmanna z ok. 1850
Poprzednie nazwy	Most Franciszka Józefa I
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Podstawowe dane
Przeszkoda	rzeka Wisła
Liczba przęseł	5
Data budowy	1844–1850
Data zburzenia	1925
Projektant	inż. Tomasz Kutschera
Położenie na mapie Krakowa Most Podgórski – miejsce gdzie się znajdował
Położenie na mapie Polski Most Podgórski – miejsce gdzie się znajdował
Położenie na mapie województwa małopolskiego Most Podgórski – miejsce gdzie się znajdował
50°02′47,51″N 19°56′51,63″E

Most Podgórski w Krakowie (oficjalnie: most cesarza Franciszka Józefa I) – nieistniejący most w Krakowie nad rzeką Wisłą, który funkcjonował w latach 1850–1925 w pobliżu zniszczonego przez powódź w 1813 r. mostu Karola. Łączył krakowski Kazimierz z miastem Podgórze (obecnie będącym dzielnicą Krakowa) u wylotu dzisiejszych ulic Mostowej i K. Brodzińskiego.

Przed powstaniem mostu

W miejscu mostu Podgórskiego przeprawa przez Wisłę istniała od dawna, początkowo w postaci brodu. W porównaniu z czasami współczesnymi przeprawę ułatwiało istnienie przed 1880 prowadzącej część wód Starej Wisły; w tym czasie odnogę, przez którą poprowadzono most, zwano Zakazimierką. Pierwszy most powstał w tym miejscu w 1335, a więc dopiero po lokacji Kazimierza.

Dokumenty historyczne świadczą o istnieniu w tym miejscu drewnianego mostu spalonego przez Szwedów w roku 1655 (podczas potopu szwedzkiego). Został on wówczas zastąpiony mostem pływającym zakotwiczonym na wysokości dzisiejszej ul. Staromostowej. Według opisu z 1791 roku był „zbudowany z luźnych, wzajemnie połączonych, pływających na wodzie belek. [...] Kiedy rusza kra, usuwa się most, a drogę przygotowuje się przez rozsypywanie na lodzie słomy i polewanie jej wodą. Kiedy ma przejeżdżać statek, otwiera się szybko kilka odcinków mostu”.

W 1801 u wylotu ulicy Gazowej rozpoczęto budowę nowego mostu – mostu Karola, zniszczonego przez powódź w 1813 i ponownie zastąpionego prostą konstrukcją.

Historia mostu

Most Podgórski o konstrukcji drewnianej z kamiennymi filarami wzniesiono w latach 1844–1850. Podczas budowy skorzystano z maszyny parowej sprowadzonej z Gliwic, co wówczas uchodziło za rzecz niezwykłą i absolutną nowość. Z inicjatywą budowy mostu wystąpił Senat Wolnego Miasta Krakowa, jednak inwestycję ukończono po ponownym włączeniu Krakowa do Austrii. Projektantem był inż. Tomasz Kutschera.

Most łączył dzisiejsze ulice Mostową i Brodzińskiego, a tym samym Plac Wolnica z Rynkiem Podgórskim, umożliwiając sprawny ruch pieszy i kołowy między Krakowem a Podgórzem. W XIX wieku był najważniejszym mostem w okolicy. W 1901 doprowadzono do niego pierwszą w Krakowie linię tramwaju elektrycznego.

Przed wybuchem I wojny światowej most był w złym stanie technicznym, a zbyt gęsto rozmieszczone filary utrudniały żeglugę po Wiśle – noszono się zatem z zamiarem jego rozbiórki. Został ostatecznie rozebrany w 1925 i do czasu wybudowania mostu Józefa Piłsudskiego zastąpiony kładką drewnianą, za przejście po której pobierano opłaty.

Istniejący przyczółek mostu przed budową kładki ojca Bernatka (2008)

Współcześnie

Most Podgórski stanowi jeden z obiektów na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006.

Obecnie jedyną pozostałością po moście Podgórskim są znajdujące się po obu stronach Wisły murowane przyczółki. Opiera się na nich kładka pieszo-rowerowa im. ojca Bernatka, której budowę rozpoczęto w 2009 i którą oddano do użytku we wrześniu 2010.

Linki zewnętrzne

• Filary mostu Podgórskiego na zdjęciu z 1943 roku
• Zdjęcia mostu: z l. 60/70 XIX w.
• Zdjęcia mostu: z 1910 roku