Muzeum Farmacji w Bydgoszczy

Apteka pod Łabędziem - Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy
	; Budynek, w którym mieści się muzeum
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Adres	ul. Gdańska 5; 85-005 Bydgoszcz
Data założenia	27 grudnia 2003
Zakres zbiorów	historia farmacji i medycyny
Wielkość zbiorów	7 tys.
	Położenie na mapie Bydgoszczy Apteka pod Łabędziem - Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy
	Położenie na mapie Polski Apteka pod Łabędziem - Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Apteka pod Łabędziem - Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy
	53°07′29″N 18°00′09″E/53,124722 18,002500
	Strona internetowa

Apteka "Pod Łabędziem" – oddział Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Oddział otwarty w 2022 r. w pomieszczeniach dawnego Muzeum Farmacji oraz Apteki „Pod Łabędziem” w kamienicy przy ul. Gdańskiej 5^[1] w Bydgoszczy.

Historia muzeum

Oddział Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Oficjalne otwarcie nastąpiło 15.12.2022 r. Oddział prezentuje zabytki związane z historią farmacji oraz medycyny. Większość eksponatów została pozyskana w 2017 r., jako zakup od Państwa Wodyńskich, właścicieli wcześniej działającego w tym miejscu prywatnego Muzeum Farmacji^[2].

Muzeum Farmacji „Pod Łabędziem" powstało w 2003 roku, w 150. rocznicę założenia apteki mieszczącej się tam nadal przez aptekarza z Ostrowa Wielkopolskiego Constantina Augusta Mentzla (27 grudnia 1853 r.) Urządzono je na aptekarskim zapleczu, na które składa się pięć pomieszczeń: dawna zielarnia, laboratorium galenowe, biblioteka muzealna, receptura oraz zaaranżowany na salę wystawową korytarz.

Większość zbiorów stanowi dawne wyposażenie apteki „Pod Łabędziem" lub pochodzi z kolekcji twórcy Muzeum – Bartłomieja Wodyńskiego. Zbiory pochodzą głównie z zachodnich ziem Polski i terenu dzisiejszych Niemiec, zaś pozostała część to dziedzictwo byłego Królestwa Kongresowego, zachodnich guberni zaboru rosyjskiego lub Galicji.

W związku z zamknięciem apteki w 2017^[3], zbiory muzeum zostały przejęte przez Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy^[4]. Kolekcją zajmuje się Dział Historii Medycyny i Farmacji. Na wystawę stałą składa się ekspozycja dotycząca historii bydgoskiego aptekarstwa, dawna izba ekspedycyjna, izba recepturowa z lat 70. XX w. oraz jedyne w Polsce laboratorium galenowe z przełomu XIX i XX w.^[5]^[6]. W rozstrzygniętym w 2021 konkursie na nową aranżację wnętrza wybrano projekt Marty Simon – studentki wzornictwa z Pracowni Projektowania Mebla na Wydziale Inżynierii Mechanicznej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy^[7]. Po ponownym otwarciu wystawy (15 grudnia 2022)^[8] obiekt zachował tradycyjna nazwę i funkcjonuje jako Muzeum Apteki „Pod Łabędziem” - Oddział Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

Ekspozycja

Ekspozycja stała "Aptekarstwo bydgoskie" składa się z czterech pomieszczeń wystawowych. W oddziale znajduje się również sala wystaw czasowych.

Sala pierwsza - zbiór eksponatów związanych historią farmacji w Bydgoszczy od XVI w. do okresu PRL. Eksponowane są zabytkowe moździerze, butelki i naczynia apteczne, preparaty farmakognostyczne. Część ekspozycji poświęcona jest historii zakładów kosmetycznych działających w Bydgoszczy w dwudziestoleciu międzywojennym.
Izba ekspedycyjna - ukazanie wyglądu apteki z połowy XIX w. W sali znajdują się XIX wieczne meble apteczne z Apteki "Pod Łabędziem" w Toruniu oraz liczne naczynia apteczne do przechowywania ziół i lekarstw. Na ekspozycji widnieje również zbiór farmaceutycznego szkła uranowego.
Laboratorium galenowe (jedyne w Polsce) – miejsce, w którym wytwarzano leki i preparaty z surowców roślinnych, zwierzęcych i mineralnych, według ściśle określonych przepisów, zamieszczonych w dawnych receptariuszach. Zachowało się ono w stanie niemal nie zmienionym od czasu swego powstania wraz z przyrządami do wytwarzania maści, tabletek, czopków, nalewek i syropów (większość z nich działa do dziś). Jednym z ciekawszych okazów jest tabletkarka firmy Fritz Kilian z 1905 roku.
Izba recepturowa - zbiór mebli oraz wyposażenie służące do wytwarzania leków recepturowych z II poł. XX w.

Zobacz też

Przypisy

↑ MKDNiS – Muzea utworzone przez osoby fizyczne s. 2, poz. 15.. bip.mkdnis.gov.pl, 19 marca 2014. [dostęp 2021-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-06)].
↑ Apteka "Pod Łabędziem". [dostęp 2023-07-31].
↑ Najstarsza bydgoska apteka zlikwidowana po 164 latach działalności
↑ Aleksandra Lewińska Muzeum Okręgowe przejmie zbiory z Muzeum Farmacji
↑ O muzeum - Apteka pod Łabędziem : Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy [online], muzeum.bydgoszcz.pl [dostęp 2020-03-19] .
↑ Muzeum Apteki pod Łabędziem gotowe. Wkrótce otwarcie. 2022-12-13. [dostęp 2022-12-17].
↑ Tak studenci wzornictwa UTP widzą wnętrza Muzeum Farmacji. Jeden projekt do realizacji
↑ Muzeum Apteki pod Łabędziem otwarte

Bibliografia

Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003
Ślusarczyk Wojciech: Łabędź z apteki. [w.] Kalendarz Bydgoski 2008

Linki zewnętrzne

[1] MKDNiS – Muzea utworzone przez osoby fizyczne s. 2, poz. 15.. bip.mkdnis.gov.pl, 19 marca 2014. [dostęp 2021-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-06)].

[ap-2] Apteka "Pod Łabędziem". [dostęp 2023-07-31].

[3] Najstarsza bydgoska apteka zlikwidowana po 164 latach działalności

[4] Aleksandra Lewińska Muzeum Okręgowe przejmie zbiory z Muzeum Farmacji

[5] O muzeum - Apteka pod Łabędziem : Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy [online], muzeum.bydgoszcz.pl [dostęp 2020-03-19] .

[6] Muzeum Apteki pod Łabędziem gotowe. Wkrótce otwarcie. 2022-12-13. [dostęp 2022-12-17].

[7] Tak studenci wzornictwa UTP widzą wnętrza Muzeum Farmacji. Jeden projekt do realizacji

[8] Muzeum Apteki pod Łabędziem otwarte

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

muzea	Barka Lemara Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego Wojsk Lądowych Oświaty Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Farmacji Fotografii Kanału Bydgoskiego Wolności i Solidarności Energetyki Sportu bydgoskiego Exploseum Wodociągów i Kanalizacji Mydła i Historii Brudu
izby pamięci	Adama Grzymały-Siedleckiego Bydgoskich Dróg Żelaznych Misyjna Zgromadzenia Ducha Świętego Biblioteka Bernardynów

Pierzeja zachodnia (od południa)	kamienica pod nr 5 (Muzeum Farmacji) kamienica pod nr 9 Dom Towarowy Jedynak Pomnik „Wędrowiec” kamienica pod nr 17 kamienica pod nr 27 kamienica pod nr 31 kamienica pod nr 33 kamienica pod nr 35 Ławeczka Mariana Rejewskiego kamienica pod nr 51 kamienica pod nr 63 kamienica pod nr 67 kamienica pod nr 71 kamienica pod nr 75 kamienica pod nr 79 kamienica pod nr 81 kamienica pod nr 91 kamienica pod nr 93 kamienica pod nr 95 kamienica pod nr 101 kamienica pod nr 113 willa pod nr 119 kamienica pod nr 127 Stadion im. Zdzisława Krzyszkowiaka (Galeria Sportu Bydgoskiego) Leśny Park Kultury i Wypoczynku
Pierzeja wschodnia (od południa)	Kościół Klarysek Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego kamienica pod nr 10 (Klub Mózg) Hotel Pod Orłem kamienica pod nr 16 Pomorski Dom Sztuki Plac Wolności kamienica pod nr 22 kamienica pod nr 28 kamienica pod nr 30 kamienica pod nr 34 kamienica pod nr 36 kamienica pod nr 42 willa pod nr 48 willa pod nr 50 Kaplica sióstr Klarysek kamienica pod nr 60 kamienica pod nr 62 kamienice pod nr 66-68 willa pod nr 84 kamienica pod nr 86 willa pod nr 88-90 kamienice pod nr 92-94 kamienica pod nr 96 kamienica pod nr 130 w Bydgoszczy Gmach Szkoły Wojennej Stacja wodociągów Las Gdański
Obiekty wspólne	Dom Mody Drukarnia Kościół św. Piotra i Pawła Park Kazimierza Wielkiego Pomorskie Muzeum Wojskowe
Obiekty nieistniejące	Kościół św. Ducha
Imprezy	Święto ulicy Gdańskiej