Gmach Szkoły Wojennej w Bydgoszczy
53°08′28″N 18°01′11″E/53,141111 18,019722 nr rej. A/30/1-6 z 28 grudnia 2000
| |
 Widok od ul. Gdańskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Gdańska 190 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Arnold Hartmann, Robert Schlezinger |
| Kondygnacje |
4 |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Ministerstwo Spraw Wojskowych |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°08′28″N 18°01′11″E/53,141111 18,019722
| |
Gmach Szkoły Wojennej w Bydgoszczy – zabytkowy budynek w Bydgoszczy, aktualnie pozostający w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Budynek stoi we wschodniej pierzei ul. Gdańskiej, w obszarze ograniczonym ulicami: Dwernickiego, Żołnierską, Czerkaską i Gdańską. Cały ten obszar leży w obrębie Osiedla Leśnego w Bydgoszczy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budynek wzniesiono w latach 1913-1914 według projektu architektów niemieckich Arnolda Hartmana i Roberta Schlezingera. Aby doszło do wybudowania gmachu, w 1913 roku włączono obszar o powierzchni około 22 ha w granice administracyjne miasta.[potrzebny przypis]
Obiekt był przeznaczony na siedzibę niemieckiej Szkoły Wojennej (niem. Kriegschule), ale jego właściwemu wykorzystaniu przeszkodziła I wojna światowa. W tym czasie mieścił się tu niemiecki szpital wojskowy.
W 1920 roku budynek został przejęty przez polskie władze miasta. Dzięki staraniom ówczesnego Wiceministra Spraw Wojskowych generała Kazimierza Sosnkowskiego - miasto po długich pertraktacjach odstąpiło gmach Ministerstwu Spraw Wojskowych. 11 lipca 1920 gmach zajęła Wielkopolska Szkoła Podchorążych Piechoty przeniesiona z Poznania. 1 sierpnia 1922 szkoła została przekształcona w Oficerską Szkołę dla Podoficerów, a 9 sierpnia 1928 przemianowana na Szkołę Podchorążych dla Podoficerów. W pierwszej połowie 1938 w budynku umieszczono Szkołę Podchorążych Marynarki Wojennej.
Od 1 lipca 1943 do 17 stycznia 1945 w budynku, zajętym przez Niemców, mieściła się Szkoła Wywiadu i Kawalerii (niem. Aufklärungs- und Kavallerieschule). Po wyzwoleniu Bydgoszczy w styczniu 1945 stacjonowali tu żołnierze radzieccy.
W latach 1947-2007 mieścił się w gmachu Dowództwo Pomorskiego Okręgu Wojskowego, zaś od 2007 Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Masywny gmach zbudowano na planie litery E w stylistyce eklektycznej z wyraźną przewagą elementów neobarokowych. Budynek posiada wydatny ryzalit środkowy i skrzydła boczne, kryte wysokimi dachami, w których umieszczono mansardy, facjatki i lukamy.
Od frontu widoczny jest portyk kolumnowy, z kolumnami w typie toskańskim, nad którym usytuowano balkon zwieńczony eliptycznym frontonem. Całość podzielona została szeregiem dekoracyjnych, profilowanych gzymsów oraz szerokimi lizenami. Wśród elementów dekoracji architektonicznej i sztukatorskiej występują: kamienne tralki i szyszaki, płomieniste wazony, lambrekiny oraz herby Bydgoszczy. We wnętrzach zachował się pierwotny układ i wystrój klatek schodowych, arkadowego hallu, korytarzy i przedsionków ze ścianami wyłożonymi boazerią lub podzielonymi pilastrami z pseudobelkowaniem i dekoracją sztukatorską sufitów.
Obok dawnej szkoły, w północno-zachodnim narożu parceli, znajduje się budynek dawnej Dyrekcji (niem. Kommanado). Jest to okazała willa z portykowymi gankami, tarasami i balkonami oraz wystawkami nakrytymi trójkątnymi i półkolistymi naczółkami, wpiętymi w wysoki łamany dach. Cały teren otoczony został żeliwnym ogrodzeniem, który zdobią kamienne panoplia.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok w roku 1916 -
Wejście główne -
Ryzalit środkowy -
Panoplia w zwieńczeniu bramy
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wielkopolska Szkoła Podchorążych Piechoty. Szkic historyczny z 55-ma ilustracjami, oprac. zb. pod red. Jana Załuski, Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, Bydgoszcz 1924.
- Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003.
- Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006.
- Umiński Janusz: Bydgoszcz – przewodnik. Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” w Bydgoszczy. Bydgoszcz 1996. ISBN 83-905282-0-7.
