Planetoidy bliskie Ziemi

Planetoidy bliskie Ziemi (ang. Near-Earth asteroids, NEA) – planetoidy z klasy obiektów bliskich Ziemi, których peryhelium orbity znajduje się w pobliżu orbity Ziemi i jest mniejsze niż 1,3 au.

Niektóre z tych planetoid poruszają się na tyle blisko ziemskiej orbity, że mogą powodować niebezpieczeństwo zderzenia z Ziemią. Z drugiej strony NEA są łatwo osiągalne dla statków kosmicznych. Jak dotąd trzy planetoidy bliskie Ziemi zostały odwiedzone przez sondy kosmiczne: (433) Eros (Near Earth Asteroid Rendezvous, NASA), (25143) Itokawa (misja Hayabusa, JAXA) i (4179) Toutatis (misja Chang’e 2, CNSA).

Klasyfikacja NEA

Ze względu na orbitę, wyróżnia się cztery rodziny planetoid bliskich Ziemi^[1]:

Grupa Atiry – Grupa planetoid o półosi wielkiej a < 1 au, których aphelium znajduje się bliżej niż peryhelium Ziemi: Q < 0,983. Ich orbity leżą w całości wewnątrz orbity ziemskiej (choć niekoniecznie w tej samej płaszczyźnie).
Grupa Atena – Grupa planetoid o półosi wielkiej a < 1 au, których aphelium leży w przedziale 0,983 < Q ≤ 1,0167. Przeważnie poruszają się wewnątrz ziemskiej orbity.
Grupa Apolla – Grupa planetoid o półosi wielkiej a ≥ 1 au, natomiast aphelium Q < 1,017 au
Grupa Amora – Grupa planetoid o półosi wielkiej a > 1 au, peryhelia nieznacznie wykraczają poza orbitę Ziemi (1,017 – 1,3 au). Planetoidy z tej grupy często przecinają orbitę Marsa, nie przecinają jednak orbity Ziemi.

Liczba

13 marca 2025 roku znanych było 37 908 planetoid bliskich Ziemi^[2]. Największym z nich jest mający średnicę około 38 km (1036) Ganymed. Łącznie istnieją prawdopodobnie dziesiątki tysięcy NEA, przy czym, jak wynika z obserwacji wykonanych za pomocą satelity WISE, około 980 z nich ma średnicę powyżej 1 kilometra, a około 19,5 tys. – pomiędzy 100 a 1000 metrów^[3].

Występowanie NEA	Liczba nazwanych	Liczba ponumerowanych	Liczba wszystkich w bazie JPL^[2]
Grupa Atiry	2	9	34
Grupa Atena	14	271	3021
Grupa Apolla	80	1744	21 496
Grupa Amora	82	1337	13 357
Razem cały Układ Słoneczny	178	3361	37 908

Zobacz też

skala Torino
planetoidy przecinające orbitę Marsa
potencjalnie niebezpieczne asteroidy
(153591) 2001 SN₂₆₃ – najbliższa Ziemi planetoida potrójna

Przypisy

↑ NEO Basics: NEO Groups. [w:] Center for Near Earth Object Studies [on-line]. Jet Propulsion Laboratory. [dostęp 2023-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b JPL Small-Body Database Search Engine. [dostęp 2025-03-13]. (ang.). – baza danych małych ciał Układu Słonecznego Jet Propulsion Laboratory.
↑ NASA Space Telescope Finds Fewer Asteroids Near Earth. NASA.gov – Mission News, 2011-09-29. [dostęp 2011-09-30]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Near Earth Asteroids (ang.) – obszerny zbiór faktów z historii badań nad NEA

[1] NEO Basics: NEO Groups. [w:] Center for Near Earth Object Studies [on-line]. Jet Propulsion Laboratory. [dostęp 2023-01-03]. (ang.).

[SSD-JPL-2] JPL Small-Body Database Search Engine. [dostęp 2025-03-13]. (ang.). – baza danych małych ciał Układu Słonecznego Jet Propulsion Laboratory.

[WISE2011-3] NASA Space Telescope Finds Fewer Asteroids Near Earth. NASA.gov – Mission News, 2011-09-29. [dostęp 2011-09-30]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

LINEAR	NEAT	Spacewatch
LONEOS	CSS	Pan-STARRS
NEOWISE	ATLAS	inne