Pożar w Zakładach „Stomil” w Poznaniu (1972)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pożar w Poznańskich Zakładach Opon Samochodowych „Stomil”
Ilustracja
Zawalony budynek magazynu
Państwo

 Polska

Miejsce

„Stomil”
Poznań, ul. Starołęcka

Rodzaj zdarzenia

pożar

Data

9–12 marca 1972

Godzina

ok. 21:00

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Stomil”
Położenie na mapie Polski w latach 1951–1975
Mapa konturowa Polski w latach 1951–1975, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stomil”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Stomil”
Ziemia52°22′28,121″N 16°56′11,735″E/52,374478 16,936593

Pożar w Zakładach „Stomil” w Poznaniu (1972) – największy powojenny pożar w Poznaniu[1] i jeden z większych pożarów obiektów przemysłowych w powojennej Polsce[2].

9 marca 1972 około godziny 21 w Poznańskich Zakładach Opon Samochodowych „Stomil” w magazynie mieszanek wybuchł pożar[3][4]. Po kilku godzinach konstrukcja magazynu rozpadła się[5].

Pożar był gaszony przez jednostki straży pożarnej z Poznania oraz Szczecina, Torunia, Bydgoszczy, Łodzi, Wrocławia, Legnicy, Zielonej Góry, Koła; w akcji brali również udział słuchacze Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarnictwa z Warszawy i Szkoły Chorążych Pożarnictwa z Poznania[5][6][7][8], a także strażacy z Ochotniczych Straży Pożarnych, m.in. z Chełmc[9], Dobrzycy[10], Lubonia[11], Lwówka[12], Ostrowitego[13], Pleszewa[14], Połajewa[15], Sieroszewic[16], Strzałkowa[17], Witkowa[18][19] oraz Ludowe Wojsko Polskie[a][5]. Udział w akcji mieli też pracownicy dużych zakładów znajdujących się w Poznaniu: Fabryki Maszyn Żniwnych „Agromet”, POMETu, ZNTK[6], Alco-Centra i Lechii[5]. Pożar ogółem gasiło 105 sekcji gaśniczych[b] i 8 sekcji specjalnych[7].

Na miejsce przybyli sekretarze KW PZPR: Jerzy Zasada i Tadeusz Grabski oraz prezydent miasta Stanisław Cozaś[5].

12 marca udało się zlokalizować źródło pożaru i ograniczyć jego zasięg[6]. Przez następne dni dogaszano pożar[7][1]. Do gaszenia zużyto 165 ton środków gaśniczych[7].

Według oficjalnych danych jedynym poszkodowanym był strażak, który uległ zatruciu gazem[6]. Pożar zniszczył magazyn mieszanek i część walcowni[3]; straty oszacowano na 100 mln zł. Przyczyną pożaru było podpalenie przez jednego z pracowników, który miał zatarg z kierownikiem magazynu[6].

30 grudnia 1972 oddano do użytku odbudowaną walcownię; na uroczystość przybył wicepremier Franciszek Kaim i I sekretarz KW PZPR Jerzy Zasada[20]. Nowe magazyny zakładu zbudowano w Karolinie[6].

Przebieg wydarzeń[edytuj | edytuj kod]

Miejsce[21][edytuj | edytuj kod]

Zakłady Stomil w 1972 składały się z 4 obiektów (walcownia, magazyn kauczuku, hala produkcyjna, budynek biurowy) oraz stawu (zbiornik przeciwpożarowy). Magazyn kauczuku znajdował się bezpośrednio przy hali produkcyjnej. Magazyn, o konstrukcji szkieletowej żelbetowej, miał 5 kondygnacji (4 nadziemne i 1 podziemna). Wyposażony był w windę (drugi szyb windy był w budowie) i klatki schodowe. Wjazd do budynku – z poziomu piwnicy (brama). W magazynie składowano łatwopalne materiały produkcyjne:

Parter budynku zajmowały biura, odważalnia oraz walcarki. Magazyn pracował na 3 zmiany, z jednogodzinną przerwą między 6 a 7.

Wymiary, konstrukcja i rozmieszczenie materiałów łatwopalnych w magazynie


9 marca[21][22][edytuj | edytuj kod]

przed 21:00: Magazynier, pod koniec drugiej zmiany, opuścił budynek, pozostawiając magazyn bez dozoru.

21:05: Mistrz walcowni zauważył dym w budynku magazynu. Prawdopodobne ognisko pożaru znajdowało się w piwnicy, w strefie składowania kauczuku, na powierzchni około 1200m² (połowa powierzchni kondygnacji).

21:07: Mistrz zmianowy zawiadomił Zakładową Zawodową Straż Pożarną. Do pożaru wyjechało 7 osób w samochodzie Star GBAM.

21:15: Dowódca sekcji prosił o posiłki z uwagi na trudne warunki do gaszenia. Dwa prądy piany skierowano do szybu po windzie.

21:25: Przyjechały 2 sekcje: GBAM i SD z Zawodowej Straży Pożarnej w Poznaniu.

21:30: Natarcie wewnątrz piwnicy 4 prądami, na odległość 50 m od wejścia. Płynny kauczuk, temperatura i dym uniemożliwiały pracę strażakom wewnątrz budynku.

21:35: Przyjechało 5 sekcji drugiego rzutu z Zawodowej Straży Pożarnej w Poznaniu. Rozmieściły sprzęt gaśniczy przy oknach budynku (zasięg do wewnątrz ok. 10 m).

ok. 21:45: Wycofanie się z wnętrza budynku z uwagi na niebezpieczne warunki.

21:58: Przyjechał komendant Zawodowej Straży Pożarnej w Poznaniu Zygfryd Bittner, jego zastępca i grupa operacyjna.

22:10: Przyjechały kolejne jednostki ZSP w Poznaniu i 3 sekcje ze Szkoły Chorążych Pożarnictwa w Poznaniu (GBM). Zbudowano linie zasilające z Warty dla 12 prądów piany ciężkiej.

22:30: Podjęcie decyzji o dalszym wsparciu: 9 jednostek straży zawodowych i ochotniczych z okolic Poznania, 11 jednostek straży z województwa poznańskiego oraz jednostek z odwodu centralnego. Wezwanie na miejsce 7 oficerów Wojewódzkiej Komendy Straży Pożarnej. Gromadzenie zapasów piany, motopomp z innych zakładów pracy, montaż reflektorów dostarczonych przez Ludowe Wojsko Polskie.

22:40: Uruchomienie agregatu na pianę lekką w celu zatkania szybu windy i odcięcia dopływu powietrza do piwnicy. Piana nie zdołała powstrzymać dymu, była wypierana ku górze.

10 marca[21][edytuj | edytuj kod]

po 0:00: Dowództwo przejął płk. Fidler.

0:50: Przyjechała jednostka Portu Lotniczego Ławica.

1:00: Przyjechały siły z Lotniska Wojskowego Krzesiny – 7 sekcji (3 Tatra i 4 GBM) z 34 ludźmi. Pożar gaszony jest 20 prądami piany ciężkiej, 7 prądami wody i agregatem na pianę lekką.

ok. 6:00: Przyjechały 3 jednostki z odwodu centralnego.

8:05: Rozpoczęto natarcie. Wcześniej zgromadzono zapasy środka pianotwórczego (według obliczeń miało to być 30 ton).

ok. 8:35: Niepowodzenie natarcia. Piana wypływała z budynku kanałami do Warty i do stawu przeciwpożarowego. Rozpoczęcie ewakuacji strażaków z budynku. Budynek zaczął pękać wzdłuż fundamentów.

9:30: Zawalenie się konstrukcji magazynu. Pożar przeniósł się na wyższe kondygnacje. Budowa dodatkowych linii zasilających z rzeki.

11 marca[edytuj | edytuj kod]

Burzenie pozostałości murów zawalonej konstrukcji magazynu w celu stłumienia pożaru[5].

12 marca[edytuj | edytuj kod]

Opanowanie i dogaszanie pożaru[6].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ m.in. dostarczono reflektory przeciwlotnicze do oświetlenia terenu.
  2. ↑ 24 GCBA, 81 GBM i GBAM (zob. oznaczenia samochodów pożarniczych)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Krzysztof Nowicki: Perełka z gumy, o której niewielu pamięta.... codziennypoznan.pl, 2014-04-17. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (pol.).
  2. ↑ BS, Straż pożarna ćwiczyła na terenie Stomilu [online], epoznan.pl, 24 września 2013 [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  3. ↑ a b Historia firmy. Stomil-Poznań. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-16)].
  4. ↑ Sprawozdania. „Kronika Miasta Poznania”. 3/1972. s. 148. (pol.). 
  5. ↑ a b c d e f Zbyszek Snusz, Wielki pożar w Stomilu. Płomienie szalały przez 4 dni! [ZDJĘCIA] [online], Poznań Nasze Miasto, 3 lipca 2013 [dostęp 2024-02-24].
  6. ↑ a b c d e f g Piotr Bojarski, Wielki pożar Stomilu. Tym żył Poznań w 1972 r. [online], Gazeta Wyborcza, 9 marca 2016 [dostęp 2024-02-24].
  7. ↑ a b c d Lata '70 [online], prl998.pl [dostęp 2024-02-24].
  8. ↑ Mariusz Straszewski, Historia [online], Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Kole, 25 września 2020 [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  9. ↑ 100-lecie OSP Chełmce oraz 90 - lecie Orkiestry Dętej w Chełmcach [online], krzysztofgrabowski.eu [dostęp 2024-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-19].
  10. ↑ OSP w Dobrzycy [online], strazacki.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  11. ↑ Organizacja [online], Ochotnicza Straż Pożarna w Luboniu [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  12. ↑ Historia. OSP Lwówek. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-18)].
  13. ↑ Historia OSP Ostrowite [online], OSP Ostrowite [dostęp 2024-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-19].
  14. ↑ Ochotnicza Straż Pożarna w Pleszewie 1881-2006. Muzeum Regionalne w Pleszewie. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-18)].
  15. ↑ Bogdan Garstecki (oprac.), Ochotnicza Straż Pożarna Połajewo [online], polajewo.com [dostęp 2024-02-24].
  16. ↑ Ewa Kotowska-Rasiak, Jubileusz 90-lecia istnienia Ochotniczej Straży Pożarnej w Sieroszewicach [online], Gmina Sieroszewice [dostęp 2024-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-19].
  17. ↑ Historia. Ochotnicza Straż Pożarna w Strzałkowie. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)].
  18. ↑ OSP Witkowo [online], Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej [dostęp 2024-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-12].
  19. ↑ Historia [online], OSP Witkowo [zarchiwizowane z adresu 2012-12-14].
  20. ↑ Wydarzenia. „Kronika Miasta Poznania”. 2/1973. s. 133. (pol.). 
  21. ↑ a b c Maciej Schroeder, Pożar w „Stomilu”, „Przegląd Pożarniczy” (6/2012), Komendant Główny PSP, s. 46–48, ISSN 0137-8910 [dostęp 2024-02-25].
  22. ↑ Akcje z przeszłości uczą!, „W Akcji” (1/2012), s. 55–57.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Piotr Bojarski: Wielki pożar w „Stomilu” – tym żył Poznań 40 lat temu w: Gazeta Wyborcza z 9.03.2012, fot.; on-line: [1]
  • Wielki pożar w Stomilu. Płomienie szalały przez 4 dni! w: poznan.naszemiasto.pl z 3.07.2013, fot.
  • Maciej Schroeder: Pożar w „Stomilu” w: Przegląd Pożarniczy 6/2012 s. 46–48
  • Czesław Wysocki: To był czarny dzień w: Przegląd Pożarniczy 6/2012 s. 49
  • Akcje z przeszłości uczą! w: W Akcji 1/2012 s. 55–57
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pożar_w_Zakładach_„Stomil”_w_Poznaniu_(1972)&oldid=72974746”