Polskie kontyngenty wojskowe w siłach morskich NATO
 Operacja Active Endeavour (2005–2011)
| |
| Historia | |
| Państwa wystawiające | |
|---|---|
| Decyzja o użyciu |
14 grudnia 2004 |
| Rozpoczęcie misji |
14 stycznia 2005 (pierwszy) |
| Zakończenie misji |
31 grudnia 2023 (ostatniej) |
| Liczba zmian |
12 kontyngentów |
| Dowódcy | |
| Pierwszej zmiany |
kmdr por. Sławomir Wiśniewski |
| Obecnej zmiany |
kmdr ppor. Piotr Bartosewicz |
| Organizacja | |
| Typ |
operacyjny |
| Podporządkowanie |
|
| Liczebność |
od ok. 10 do ok. 215 żołnierzy |
Polskie kontyngenty wojskowe w siłach morskich Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego[a] – wydzielone komponenty Marynarki Wojennej, przeznaczone do działań w ramach stałych zespołów morskich NATO na Oceanie Atlantyckim, Morzu Norweskim, Północnym, Bałtyckim, Śródziemnym i Czarnym od 2006 roku oraz do zabezpieczenia Morza Śródziemnego w ramach operacji pod kryptonimem Active Endeavour po zamachach z 11 września, operując w latach 2005–2011.
Okręty Marynarki Wojennej w Stałych Zespołach Sił Morskich NATO
[edytuj | edytuj kod]Od 2005 w ramach stałych sił morskich Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego funkcjonują cztery zespoły okrętów, przyporządkowane operacyjnie do dwóch akwenów:
- Ocean Atlantycki (Morze Północne, Morze Norweskie, Morze Bałtyckie)
- Stały Zespół Sił Morskich NATO – Grupa 1 (Standing NATO Maritime Group 1, SNMG1), do 2004 STANAVFORLANT
- Stały Zespół Sił Obrony Przeciwminowej NATO – Grupa 1 (Standing NATO Mine Countermeasures Group 1, SNMCMG1), do 2004 MCMFORNORTH
- Morze Śródziemne (Morze Czarne)
- Stały Zespół Sił Morskich NATO – Grupa 2 (Standing NATO Maritime Group 2, SNMG2), do 2004 STANAVFORMED
- Stały Zespół Sił Obrony Przeciwminowej NATO – Grupa 2 (Standing NATO Mine Countermeasures Group 2, SNMCMG2), do 2004 MCMFORSOUTH
-
SNMG1 -
SNMG2 -
SNMCMG1 -
SNMCMG2
Do zadań zespołów należy
- SNMG: monitorowanie ruchu na szlakach komunikacyjnych, kontrola i zabezpieczanie podejrzanych jednostek, prowadzenie akcji humanitarnych,
- SNMCMG: poszukiwanie, wykrywania i niszczenie obiektów stanowiących zagrożenie dla morskich szlaków komunikacyjnych,
- zadania wspólne: udział w międzynarodowych i sojuszniczych ćwiczeniach morskich[1].
Na przestrzeni lat okręty i personel polskiej Marynarki Wojennej wielokrotnie pełnili służbę w ramach stałych zespołów[2][3]:
- Stały Zespół Sił Morskich NATO – Grupa 1:
- ORP "Gen. K. Pułaski": 2006, 2008, 2019,
- ORP "Gen. T. Kościuszko": 2023,
- Stały Zespół Sił Morskich NATO – Grupa 2:
- ORP "Gen. T. Kościuszko": 2016,
- Stały Zespół Sił Obrony Przeciwminowej NATO – Grupa 1:
- ORP "Mewa": 2002, 2005, 2010, 2015,
- ORP „Czajka”: 2003, 2007, 2010, 2013,
- ORP „Flaming”: 2003, 2005, 2011, 2014,
- ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki": 2010, 2011, 2013, 2023 (dowództwo w 2010, 2011, 2023, okręt flagowy w 2010, 2011, 2013, 2023),
- PKW Morze Północne: 2021-2022 (dowództwo SNMCMG1),
- ORP "Drużno": 2023,
- ORP "Hańcza": 2023,
- Stały Zespół Sił Obrony Przeciwminowej NATO – Grupa 2:
- ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki": 2017 (dowództwo i okręt flagowy).
W szczególnych przypadkach otrzymywali status kontyngentu wojskowego: w latach 2006-2011 wiązało się to z udziałem okrętów w operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym (ORP "Gen. K. Pułaski" i ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki"), po 2017 ograniczonych do szkoleń i ćwiczeń sojuszniczych oraz dowodzenia zespołem okrętów na we wschodniej części akwenu Oceanu Atlantyckiego (ORP "Gen. K. Pułaski", ORP "Gen. T. Kościuszko", ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki").
Okręty Marynarki Wojennej w operacji "Active Endeavour"
[edytuj | edytuj kod]Na mocy artykułu 5. traktatu waszyngtońskiego siły morskie NATO i państw sojuszniczych rozpoczęły w dniu 6 października 2001 koordynowaną przez Dowództwo Morskie Dowództwa Sił Połączonych (Maritime Command Joint Force Command, MC JFC) w Neapolu operację zabezpieczenia żeglugi i zapobiegania terroryzmowi na Morzu Śródziemnym, nazwaną 26 października Active Endeavour. W listopadzie 2016, ze względu na zmianę charakteru zagrożeń na Morzu Śródziemnym w związku z kryzysem migracyjnym operacja Active Endeavour została zastąpiona operacją Sea Guardian, nie bazującą na artykule 5. traktatu waszyngtońskiego[4].
Polska Marynarka Wojenna do operacji dołączyła dopiero na początku 2005. Najczęściej były to okręty podwodne (ORP "Bielik" – trzykrotnie i ORP "Kondor" – raz), których zmiany, w przeciwieństwie do kontyngentów Wojsk Lądowych, były krótsze, bo 3-miesięczne.
Do ich zadań należało:
- monitorowanie statków i w razie konieczności ich kontrolowanie,
- zapobieganie przemytowi ludzi i towarów,
- zapobieganie wspierania terroryzmu[5].
Ponadto doraźnie, na odmienne i nieregularne okresy, do operacji Active Endeavour włączane były polskie okręty wchodzące w skład Stałych Sił Morskich NATO: ORP "Gen. K. Pułaski" w 2006 (patrolowanie rejonu Kanału Sueskiego w poszukiwaniu statków podejrzanych o wspieranie terroryzmu) i 2008 oraz ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki" w 2011 (wzmożenie działań NATO w związku z wojną domową w Libii; okręt nie brał jednak udziału w Operacji Unified Protector).
Polskie kontyngenty wojskowe
[edytuj | edytuj kod]| Kontyngent | Początek | Koniec | Dowódca | Okręt | Liczebność | Podporządkowanie | Akwen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PKW Bielik | 14.01.2005 | 29.04.2005 | kmdr por. Sławomir Wiśniewski | ORP "Bielik" | 26 marynarzy | MC JFC Neapol | Morze Śródziemne |
| PKW Pułaski | 01.03.2006 | 14.03.2006 | kmdr ppor. Kazimierz Mazurkiewicz | ORP "Gen. K. Pułaski" | 215 marynarzy | SNMG1 | |
| PKW Bielik | 11.10.2006 | 12.2006 | kmdr por. Sławomir Wiśniewski | ORP "Bielik" | 26 marynarzy | MC JFC Neapol | |
| 01.2007 | 29.03.2007 | kmdr ppor. Grzegorz Chomicz | |||||
| PKW Pułaski | 28.07.2008 | 08.2008 | kmdr ppor. Piotr Nieć | ORP "Gen. K. Pułaski" | 215 marynarzy | SNMG1 | |
| PKW Kondor | 10.10.2008 | 12.2008 | kmdr ppor. Piotr Pawłowski | ORP "Kondor" | 27 marynarzy | MC JFC Neapol | |
| 01.2009 | 31.03.2009 | kmdr ppor. Arkadiusz Teska | |||||
| PKW Bielik | 15.11.2010 | 02.2011 | kmdr por. Piotr Pawłowski | ORP "Bielik" | 26 marynarzy | ||
| PKW Czernicki | 14.03.2011 | 18.06.2011 | kpt. mar. Marek Szwarc | ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki" | 59 marynarzy | SNMCMG1 | |
| PKW Czernicki 2017 | 17.01.2017 | 06.07.2017 | kmdr por. Aleksander Urbanowicz | ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki" | 70 marynarzy | SNMCMG2 | |
| PKW Pułaski 2019 | 01.02.2019 | 30.06.2019 | kmdr por. Paweł Werner | ORP "Gen. K. Pułaski" | 215 marynarzy | SNMG1 | Ocean Atlantycki |
| PKW Morze Północne | 02.10.2021 | 12.01.2022 | kmdr por. Michał Dziugan | 10 marynarzy | SNMCMG1 | ||
| PKW Kościuszko | 11.01.2023 | 29.06.2023 | kmdr por. Maciej Pałacha | ORP "Gen. T. Kościuszko" | 215 marynarzy | SNMG1 | |
| PKW Czernicki 2023 | 06.07.2023 | 31.12.2023 | kmdr ppor. Piotr Bartosewicz | ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki" ORP "Drużno" ORP "Hańcza" |
140 marynarzy | SNMCMG1 |
-
ORP "Bielik" -
ORP "Kondor" -
ORP "Gen. K. Pułaski" -
ORP "Gen. T. Kościuszko" -
ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki" -
ORP "Drużno" -
ORP "Hańcza"
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_-_05.10.2022_15-28-53.jpg)
Odznaczenia za udział w kontyngencie
[edytuj | edytuj kod]Od 13 maja 2010 żołnierzom PKW Bielik, Pułaski, Kondor i Czernicki biorącym udział w operacji Active Endeavour przysługuje pamiątkowe odznaczenie zwane Gwiazdą Morza Śródziemnego.
-
Baretka pamiątkowego odznaczenia Gwiazdy Morza Śródziemnego ustanowionego 12 lutego 2010 -
Baretka medalu NATO za operację Active Endeavour -
Baretka medalu NATO za operację Active Endeavour (wzór: od 2011)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Formalne nazwy kontyngentów:
- PKW Bielik: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Sił Sojuszniczych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego na Morzu Śródziemnym (M.P. z 2004 r. nr 54, poz. 905)
- PKW Pułaski: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Sił Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego wydzielonych do operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym (M.P. z 2006 r. nr 13, poz. 168)
- PKW Bielik: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Sił Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym (M.P. z 2006 r. nr 68, poz. 696)
- PKW Pułaski: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Stałego Zespołu Sił Morskich Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym i na Morzu Czarnym (M.P. z 2008 r. nr 52, poz. 461)
- PKW Kondor: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Sił Zadaniowych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego do operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym (M.P. z 2008 r. nr 72, poz. 649)
- PKW Bielik: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Sił Zadaniowych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym (M.P. z 2010 r. nr 77, poz. 961)
- PKW Czernicki: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – Grupa 1 w operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym (M.P. z 2011 r. nr 20, poz. 204)
- PKW Czernicki 2017: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – Grupa 2 w działaniach na Morzu Śródziemnym, Morzu Czarnym i Morzu Egejskim (M.P. z 2016 r. poz. 1253)
- PKW Pułaski 2019: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Stałego Zespołu Morskiego Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – Grupa 1 w działaniach na Oceanie Atlantyckim, Morzu Norweskim, Morzu Północnym, Morzu Bałtyckim i Morzu Śródziemnym (M.P. z 2019 r. poz. 130)
- PKW Morze Północne: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Stałego Zespołu Sił Przeciwminowych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego - Grupa 1 w działaniach na Oceanie Atlantyckim, Morzu Norweskim, Morzu Północnym i Morzu Bałtyckim (M.P. z 2021 r. poz. 847)
- PKW Kościuszko: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Stałego Zespołu Morskiego Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego − Grupa 1 w działaniach na Morzu Bałtyckim, Morzu Północnym, Morzu Norweskim, Morzu Śródziemnym oraz we wschodniej części Oceanu Atlantyckiego (M.P. z 2022 r. poz. 1264)
- PKW Czernicki 2023: Polski Kontyngent Wojskowy w składzie Stałego Zespołu Sił Przeciwminowych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – Grupa 1 w działaniach na Morzu Bałtyckim, Morzu Północnym, Morzu Norweskim oraz we wschodniej części Oceanu Atlantyckiego (M.P. z 2023 r. poz. 613)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stae Zespoły NATO. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 maja 2014)].
- ↑ „Kościuszko” rusza na misję. [dostęp 2023-07-06].
- ↑ Polska przejmuje dowodzenie nad zespołem przeciwminowym NATO. [dostęp 2023-07-06].
- ↑ Operation Active Endeavour (2001-2016). [dostęp 2023-07-06].
- ↑ Active Endeavour. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 grudnia 2008)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- PKW Bielik. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 października 2010)].
- PKW Pułaski. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 października 2008)].
- PKW Kondor. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 października 2008)].
- PKW Czernicki. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 maja 2014)].
- PKW Pułaski. [dostęp 2023-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 czerwca 2019)].
- PKW Morze Północne. [dostęp 2023-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 stycznia 2022)].
- PKW Kościuszko. [dostęp 2023-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 czerwca 2023)].
- PKW Czernicki 2023. [dostęp 2023-07-06].