Powiat parczewski

Powiat parczewski
	powiat
	; Pałac w Jabłoniu
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
TERC	0613
Siedziba	Parczew
Starosta	Janusz Hordejuk
Powierzchnia	952,62 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 34 372
• gęstość	36,4 os./km²
Urbanizacja	28,12%
Tablice rejestracyjne	LPA
	Adres urzędu:ul. Warszawska 24; 21-200 Parczew
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	1
Liczba gmin wiejskich	6
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat parczewski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Parczew.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Parczew
gminy wiejskie: Dębowa Kłoda, Jabłoń, Milanów, Podedwórze, Siemień, Sosnowica
miasta: Parczew

Historia

Powiat parczewski został powołany dnia 13 listopada 1954 roku w województwie lubelskim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat parczewski złożyły się 1 miasto i 15 gromad, które wyłączono z dwóch ościennych powiatów w tymże województwie^[2]:

z powiatu włodawskiego:
- miasto Parczew
- gromady Chmielów, Dębowa Kłoda, Jedlanka, Kodeniec, Plebania Wola, Sosnowica i Tyśmienica
z powiatu radzyńskiego:
- gromady Działyń, Gęś, Jabłoń, Jezioro, Milanów, Przewłoka, Rudno i Siemień

1 stycznia 1957 roku z powiatu włodawskiego wyłączono gromady Orzechów Nowy i Uścimów i włączono je do powiatu parczewskiego^[3]. 1 stycznia 1959 roku z gromady Huta w powiecie włodawskim wyłączono wsie Kropiwki i Turno oraz PGR Turno i włączono je do gromady Sosnowica w powiecie parczewskim^[4].

W 1961 roku powołano nową gromadę Parczew^[5], a zlikwidowano gromady Gęś (włączono do gromady Jabłoń) i Jezioro (włączono do gromady Siemień)^[6]. 31 grudnia 1961 roku z miasta Parczewa wyłączono wsie Jasionka (I, II i III), Koczergi, Królewski Dwór, Laski, Michałówka, Siedliki, Sowin i Wierzbówka i włączono je do gromady Parczew^[7]. Tego samego dnia przełączono też kilka miejscowości z powiatu włodawskiego do powiatu parczewskiego^[8]:

wieś i PGR Kalinka (z gromady Podedwórze) – do gromady Przewłoka
wieś i PGR Zienki (z gromady Wola Wereszczyńska) – do gromady Sosnowica
wieś Krzywowierzba, kolonie Łaskarzyzna i osadę Sytyta (z gromady Horostyta) – do gromady Kodeniec

W 1968 roku zlikwidowano gromady Działyń (włączono w granice gromad Siemień i Tyśmienica), Rudno (włączono do gromady Milanów) i Przewłoka^[9]. 1 stycznia 1969 roku z gromady Wołoskowola w powiecie włodawskim wyłączono wsie Hola i Pieszowola i włączono je do gromady Sosnowica w powiecie parczewskim^[10].

Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat parczewski podzielono na 1 miasto i 7 gmin^[11]:

miasto Parczew
gminy Dębowa Kłoda, Jabłoń, Milanów, Parczew, Siemień, Sosnowica i Uścimów

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu parczewskiego włączono głównie do nowo utworzonego województwa bialskopodlaskiego, oprócz gminy Sosnowica, którą włączono do województwa chełmskiego i gminy Uścimów, która weszła w skład województwa lubelskiego^[12].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono w województwie lubelskim powiat parczewski o kształcie i podziale administracyjnym zbliżonym do wyglądu z 1975 roku^[13]; jedynie gminę Uścimów przyłączono do powiatu lubartowskiego a miasto i gminę Parczew połączono 1 stycznia 1992 roku we wspólną gminę miejsko-wiejską Parczew^[14]. Porównując obszar dzisiejszego powiatu parczewskiego z obszarem z 1954 roku można zauważyć, że niektóre tereny znajdują się obecnie w powiecie lubartowskim.

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	36 280	100	18 412	50,75	17 868	49,25
Miasto	10 172	28,04	5289	14,58	4883	13,46
Wieś	26 108	71,96	13 123	36,17	12 985	35,79

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[16] powiat zamieszkiwało 34 711 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 34 590 osób^[17].

Starostowie parczewscy

Na podstawie źródła^[18]:

Adam Czarnacki (14 listopada 1998 – 16 marca 2005)
Waldemar Wezgraj (16 marca 2005 – 1 grudnia 2014)
Jerzy Maśluch (1 grudnia 2014 – 15 grudnia 2020)
Janusz Hordejuk (15 stycznia 2021 – nadal)

Sąsiednie powiaty

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 241
↑ Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 28
↑ Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 392
↑ W skład gromady wchodziły wsie: Jasionka, Wierzbówka, Królewski Dwór, Koczergi, Laski, Sowin, Siedliski, Michałówka, Brudno, Pohulanka i Kolonia Komarne
↑ Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z 20 września 1961, Dziennik Urzędowy WRN w Lublinie Nr 11, poz. 84
↑ Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 307
↑ Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 304
↑ Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z 29 czerwca 1968, Dziennik Urzędowy WRN w Lublinie Nr 13, poz. 100
↑ Dz.U. z 1968 r. nr 26, poz. 176
↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
↑ Powiat parczewski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 28. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-12].

[1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 241

[3] Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 28

[4] Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 392

[5] W skład gromady wchodziły wsie: Jasionka, Wierzbówka, Królewski Dwór, Koczergi, Laski, Sowin, Siedliski, Michałówka, Brudno, Pohulanka i Kolonia Komarne

[6] Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z 20 września 1961, Dziennik Urzędowy WRN w Lublinie Nr 11, poz. 84

[7] Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 307

[8] Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 304

[9] Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z 29 czerwca 1968, Dziennik Urzędowy WRN w Lublinie Nr 13, poz. 100

[10] Dz.U. z 1968 r. nr 26, poz. 176

[11] Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974

[12] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[13] Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652

[14] Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397

[populacja2016-15] Powiat parczewski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[16] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[17] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[18] Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 28. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Miasta na prawach powiatu	Biała Podlaska Chełm Lublin (siedziba) Zamość
Powiaty	bialski biłgorajski chełmski hrubieszowski janowski krasnostawski kraśnicki lubartowski lubelski łęczyński łukowski opolski parczewski puławski radzyński rycki świdnicki tomaszowski włodawski zamojski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Parczew
Gminy miejsko-wiejskie	Parczew
Gminy wiejskie	Dębowa Kłoda Jabłoń Milanów Podedwórze Siemień Sosnowica

Przynależność wojewódzka	woj. lubelskie
Miasta	Parczew (← od 1954)
Gromady (1954–72)	Chmielów (← 1954–59) Dębowa Kłoda (← 1954–72) Działyń (← 1954–68) Gęś (← 1954–61) Gródek (1969–72) Jabłoń (← 1954–72) Jedlanka Stara (← 1954–59) Jezioro (← 1954–61) Kodeniec (← 1954–72) Milanów (← 1954–72) Orzechów Nowy (← 1957–59) Parczew (1962–72) Plebania Wola (← 1954–59) Przewłoka (← 1954–72) Rudno (← 1954–68) Siemień (← 1954–72) Sosnowica (← 1954–72) Tyśmienica (← 1954–68) Uścimów (← 1957–72)
Gminy wiejskie (1973–75)	Dębowa Kłoda Jabłoń Milanów Parczew Siemień Sosnowica Uścimów