Powiat łukowski

Powiat łukowski
	powiat
	; Łuków, budynek Starostwa Powiatowego i Urzędu Miasta
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
TERC	0611
Siedziba	Łuków
Starosta	Dariusz Szustek
Powierzchnia	1394,09 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 106 816
• gęstość	76,6 os./km²
Urbanizacja	30,67%
Tablice rejestracyjne	LLU
	Adres urzędu:ul. Piłsudskiego 17; 21-400 Łuków
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	2
Liczba gmin wiejskich	9
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat łukowski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Łuków.

Podział administracyjny

Gminy miejskie:

Gminy wiejskie:

Podstawowe dane statystyczne o gminach powiatu łukowskiego w 2021 roku^[2]
Gmina	Powierzchnia (km², 1 I 2022)	Liczba ludności (tys., 31 XII 2021)	Gęstość zaludnienia (os./km², 31 XII 2021)
Łuków – miasto	35,75	27795	775
Stoczek Łukowski – miasto	9,15	2401	262
Adamów	98,68	5257	53
Krzywda	160,97	9889	61
Łuków – gmina	307,55	18401	60
Serokomla	77,34	3722	48
Stanin	160,80	9296	58
Stoczek Łukowski – gmina	173,46	7304	42
Trzebieszów	140,53	7154	51
Wojcieszków	108,93	6564	60
Wola Mysłowska	121,09	4434	37

Liczba sołectw

36 w gminie Łuków
36 w gminie Stoczek Łukowski
30 w gminie Stanin
25 w gminie Krzywda
24 w gminie Trzebieszów
22 w gminie Wojcieszków
21 w gminie Wola Mysłowska
17 w gminie Adamów
16 w gminie Serokomla

Położenie fizycznogeograficzne

Powiat łukowski znajduje się w większości na Równinie Łukowskiej. Gminy na południowo-zachodnim skraju położone są na Wysoczyźnie Żelechowskiej, gdzie występują kulminacje przekraczające 200 m n.p.m. Obie jednostki fizycznogeograficzne wchodzą w skład Niziny Południowopodlaskiej. Powiat łukowski znajduje się w jej środkowej części.

Hydrografia

Sieć rzeczna na obszarze powiatu łukowskiego ma układ zbliżony do odśrodkowego. Większe rzeki to Krzna Południowa i Krzna Północna – w dorzeczu Bugu; Bystrzyca, Mała Bystrzyca i Czarna – w dorzeczu Tyśmienicy (dopływ Wieprza) oraz Świder, Wilga i Okrzejka – prawe dopływy Wisły. Brak dużych rzek. Ten fakt, a także na ogół bardzo małe spadki terenu sprawiają, że w okresach roztopów w porze przedwiośnia i letnich ulew poziom wody podnosi się niewiele, powodując najwyżej lokalne podtopienia. Dawniej na Równinie Łukowskiej w dolinach występowały rozlewiska i małe bagna, lecz podmokłe grunty zostały zmeliorowane.

Położenie historycznoadministracyjne

Powiat łukowski zajmuje środkową część historycznej ziemi łukowskiej, wschodni skraj ziemi stężyckiej w obrębie Małopolski oraz skrawek wschodniego Mazowsza. W I połowie XIX w. powiat łukowski sięgał do dolnego odcinka Wieprza, a na zachodzie do Wisły, nie obejmując przejściowo okolic Kocka i Serokomli. Łuków przez większość swoich dziejów był związany z Małopolską i Lublinem.

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2008^[3]):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	108 188	100	54 436	50,32	53 752	49,68
Miasto	33 262	30,74	17 259	15,95	16 003	14,79
Wieś	74 926	69,26	37 177	34,36	37 749	34,89

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[5] powiat zamieszkiwało 106 816 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 106 591 osób^[6].

Gospodarka

Liczba podmiotów gospodarczych w 2008 r. Stan w dniu 31 XII^[7]

Według stanu w dniu 31 XII 2008 r. w powiecie łukowskim znajdowały się ogółem 7193 jednostki gospodarcze.

Podmioty gospodarcze według własności:

sektor publiczny – 304
sektor prywatny – 6889.

Podmioty gospodarcze według sekcji PKD 2004 w 2008 roku
Lp.	Sekcja PKD 2004	Oznaczenie literowe sekcji	Liczba jednostek gospodarczych
1	Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego	G	2485
2	Budownictwo	F	1112
3	Przetwórstwo przemysłowe	D	687
4	Transport, gospodarka magazynowa i łączność	I	587
5	Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej	K	548
6	Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała	O	496
7	Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo	A	304
8	Ochrona zdrowia i pomoc społeczna	N	274
9	Edukacja	M	247
10	Pośrednictwo finansowe	J	203
11	Hotele i restauracje	H	123
12	Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne	L	105
13	Górnictwo	C	12
14	Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę	E	9
15	Rybactwo	B	1

Powyższe dane statystyczne nie uwzględniają indywidualnych gospodarstw rolnych, które są bardzo liczne na terenach poza strefą podmiejską Łukowa.

Turystyka i rekreacja

Ważniejsze miejscowości turystyczne

Są to miejscowości znane z podręczników historii i literatury polskiej. W trzech pierwszych znajdują się muzea. Łuków i Wola Gułowska posiadają zabytki barokowej architektury sakralnej. Łuków jest bazą do wycieczek w Lasy Łukowskie z rezerwatami Jata i Topór.

Szlaki turystyczne W powiecie łukowskim rozwinięta jest sieć szlaków turystycznych. (Niektóre wykraczają też na tereny przyległe.) Są to m.in.:

Szlak Ziemi Łukowskiej
Szlak Henryka Sienkiewicza
Szlak do Rezerwatu Jata

Starostowie łukowscy

Na podstawie źródła^[8]:

Jan Szczygielski (1 stycznia 1999 – 19 listopada 2002)
Janusz Kozioł (19 listopada 2002 – 24 listopada 2008)
Longin Kajka (24 listopada 2008 – 2 grudnia 2010)
Janusz Kozioł (2 grudnia 2010 – 19 listopada 2018)
Dariusz Szustek (19 listopada 2018 – nadal)

Sąsiednie powiaty

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ GUS 2022, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online] [dostęp 2023-07-18] (pol.).
↑ Główny Urząd Statystyczny: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2008 r. Statistical Information and Elaborations (Informacje i Opracowania Statystyczne). Warszawa 2009, s. 57. [1]
↑ Powiat łukowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Regionalnych. Portret terytorium – zbiór informacji statystycznych o wybranej jednostce podziału terytorialnego. Jednostka terytorialna: Powiat łukowski, Lata: 2008. [2]
↑ Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 26. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-05].

[1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] GUS 2022, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online] [dostęp 2023-07-18] (pol.).

[3] Główny Urząd Statystyczny: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2008 r. Statistical Information and Elaborations (Informacje i Opracowania Statystyczne). Warszawa 2009, s. 57. [1]

[populacja2016-4] Powiat łukowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[5] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[6] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[7] Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Regionalnych. Portret terytorium – zbiór informacji statystycznych o wybranej jednostce podziału terytorialnego. Jednostka terytorialna: Powiat łukowski, Lata: 2008. [2]

[8] Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 26. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Miasta na prawach powiatu	Biała Podlaska Chełm Lublin (siedziba) Zamość
Powiaty	bialski biłgorajski chełmski hrubieszowski janowski krasnostawski kraśnicki lubartowski lubelski łęczyński łukowski opolski parczewski puławski radzyński rycki świdnicki tomaszowski włodawski zamojski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Adamów (do 1870) Kock (do 1870 i 1919–57 →) Łuków Łysobyki (do 1870) Serokomla (do 1870) Stoczek (Łukowski) (do 1870 i od 1919)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Adamów (od 1973) Białobrzegi (do 1954) Celiny (do 1954) Charlejów (do 1870) Dąbie (do 1954) Gołąbki (do 1954) Gułów (do 1954) Jakusze (do 1927) Jarczew (do 1954) Kock (1870–1919) Krasusy (do 1927) Krzywda (od 1973) Łuków Łysobyki (1870–1954) Miastków (do 1922 →) Mysłów (do 1954) Prawda (do 1954) Radoryż (do 1954) Ryżki (do 18??) Serokomla (od 1870) Skrzyszew (do 1927) Stanin Stoczek Łukowski (od 1973) Trzebieszów Tuchowicz (do 1954) Ulan(-Majorat) Wojcieszków Wola Mysłowska (od 1973)
Gromady (1954–72)	Adamów (1954–72) Aleksandrów (1960–72) Białobrzegi (1954–57 →) Burzec (1954–61) Ciechomin (1954–72) Dąbie (1954–59) Domaszewnica (1954–62) Fiukówka (1954–61) Gąsiory (1954–68) Gąska (1954–61) Gołaszyn (1954–61) Gołąbki (1954–59) Gręzówka (1954–72) Jakusze (1954–59) Jarczew (1954–58) Jedlanka (1954–72) Kisielsk (1954–61) Kobiałki Stare (1957–61) Kosuty (1954–59) Krynka (1954–59) Krzówka (1954–61) Krzywda (1954–72) Lipniak (1954–57 →) Łazy (1954–59) Łuków (1962–72) Łysobyki (1954–57 →) Nurzyna (1954–72) Okrzeja (1954–72) Podosie (1954–72) Poizdów (1954–57 →) Powały (1954–58) Prawda Stara (1954–61) Radoryż Smolany (1954–59) Róża Stara (1954–61) Ruda (1954–57) Ryżki (1954–61) Sarnów (1954–59) Serokomla (1954–72) Sieńciaszka (1954–61) Sobole (1954–59) Stanin (1954–72) Stoczek (Kocki) (1954–57 →) Stoczek (Łukowski) (1962–72) Szaniawa-Matysy (1954–59) Talczyn (1954–57 →) Toczyska (1962–68) Trzebieszów (1954–72) Tuchowicz (1954–72) Ulan-Majorat (1954–72) Walentynów (1954–59 (→)) Wandów (1954–72) Wojcieszków (1954–72) Wola Bystrzycka (1954–68) Wola Gułowska (1954–72) Wola Mysłowska (1954–72) Wola Osowińska (1954–57 →) Wólka Domaszewska (1963–68) Wólka Konopna (1954–59) Zarzecz (1954–59) Zembry (1954–68) Zgórznica (1954–61)