Schronisko Górskie „Dom Śląski”

Schronisko Górskie „Dom Śląski”
	; Dom Śląski
Państwo	Polska
Pasmo	Karkonosze, Sudety
Wysokość	1400 m n.p.m.
Data otwarcia	1922
	Położenie na mapie Sudetów Schronisko Górskie „Dom Śląski”
	50°44′22,21″N 15°43′44,37″E/50,739503 15,728992
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 8 lip 2020, była oparta na tej wersji.

Schronisko Górskie „Dom Śląski” (czasami występuje pod nazwą „Śląski Dom”, historycznie niem. Schlesierhaus) – turystyczne schronisko górskie w Sudetach w paśmie Karkonoszy położone na wysokości 1400 m n.p.m.

Położenie

Schronisko leży w Karkonoszach we wschodniej części Równi pod Śnieżką na Przełęczy pod Śnieżką przy granicy czesko-polskiej (jest to najwyżej położone schronisko w Sudetach Polskich)^[1]. W pobliżu schroniska zachował się fragment tundry norweskiej z charakterystycznym niskim trzycentymetrowym wrzosem. Torfowiska na Równi po Śnieżką, nieopodal schroniska, należą do najwspanialszych w Europie. Obok schroniska znajdowało się turystyczne przejście graniczne.

Osobny artykuł: Przejście graniczne Śląski Dom-Luční bouda.

Historia

W XVII wieku na Przełęczy pod Śnieżką postawiono budę służącą za schronienie drwalom i pasterzom. W 1847 po śląskiej stronie stanęło pierwsze schronisko, będące opozycją dla Riesenbaude (później Obří bouda), znajdującego się tuż obok, po czeskiej (wówczas habsburskiej) stronie^[1]. Początkowo nazywało się Heldmannbaude – od nazwiska właściciela^[1]. W 1888 spłonęło (nie jest wykluczone, że podpalił je Reinard Schulz, właściciel Riesenbaude), a w 1904 wzniesiono nowe^[1].

Obecny budynek jest trzecim z kolei obiektem w tym miejscu, powstał w latach 1921-1922^[1]. Budynek zbudowano według projektu wrocławskiego architekta Herberta Erasa. Z zewnątrz reprezentuje formę charakterystyczną dla niemieckich schronisk sudeckich z okresu międzywojennego – schodkowy lub piramidalny kształt dachu, parter i piętro oszalowane deskami, a sam dach i poddasze pokryto płytkami eternitu. Na parterze znajdowała się kuchnia, bufet, hol wejściowy, sala jadalna stylizowana na alpejską oraz pomieszczenia gospodarcze. Wnętrze utrzymane było w ciepłej, czerwonożółtej tonacji. Na pierwszym piętrze i poddaszu znajdowały się miejsca noclegowe z sanitariatami.

W 1923 dobudowano oszkloną werandę oraz przebudowano pomieszczenia kuchenne. Schronisko mieściło wówczas 66 osób w pokojach 1-, 2- i 3-osobowych oraz około 60 w sali zbiorczej. Obok schroniska we wrześniu 1924 z inicjatywy właściciela schroniska Hugo Teichmanna uruchomiono eksperymentalną, największą^[2] w ówczesnych Niemczech turbinę wiatrową o mocy 100 kW^[3], co spotkało się z krytyką osób uważających, że nie pasuje ona do otoczenia^[1]. Działała ona jednak tylko do stycznia 1925, kiedy to górna część uległa zniszczeniu z powodu nadmiernej masy śniegu i szadzi^[4].

Po II wojnie schronisko zarządzane było przez DTTK i PTT, a od roku 1951 przez PTTK. Od listopada 1950 w schronisku znajdowała się strażnica WOP, a później Straży Granicznej^[1]. Schronisko nosiło nazwy: Pod Śnieżką, Na Równi pod Śnieżką, Dom Śląski. W 1982 rozebrano stojące naprzeciwko czeskie schronisko Obří bouda (Riesenbaude)^[5]. Od lipca 2005, kiedy Straż Graniczna zwolniła budynek należący do Starostwa Powiatowego w Jeleniej Górze, Dom Śląski służy wyłącznie turystom. Od 2007 obiekt jest własnością prywatną.

Turystyka

Schronisko znajduje się przy węźle szlaków turystycznych^[6]:

niebieski – prowadzący z Karpacza przez Śląski Grzbiet na Śnieżkę,
czarny – prowadzący z Karpacza przez Kopę na Śnieżkę,
czerwony – prowadzący ze Szklarskiej Poręby przez Szrenicę na Śnieżkę - Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej,
czerwony – prowadzący z Przełęczy pod Śnieżką przez Kocioł Łomniczki od Karpacza,
niebieski – prowadzący z Przełęczy pod Śnieżką na czeską stronę Karkonoszy do Harrachova,
– prowadzący z miasta Pec pod Sněžkou do Szpindlerowego Młyna (czeski).

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 169. ISBN 83-7005-168-5.
↑ Ryszard Jakubowski, Robert Szewczyk „Schroniska górskie w Polsce” Muza 2013 ISBN 978-83-7495-731-1
↑ w źródłach spotyka się również wielkość 1000 kW, co jednak wydaje się mało prawdopodobne choćby ze względu na dużo mniejsze zapotrzebowanie schroniska na energię
↑ Větrná elektrárna v Krkonoších. [dostęp 2010-12-03]. (cz.).; według Ryszard Jakubowski, Robert Szewczyk „Schroniska górskie w Polsce” zniszczenie nastąpiło w wyniku burzy
↑ Obří bouda. [dostęp 2018-11-21]. (cz.).
↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2018-05-07].

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-168-5.
JacekJ. Suchodolski JacekJ., Architektura schronisk górskich w Sudetach, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, ISBN 83-7085-846-5, OCLC 830747402 .

Linki zewnętrzne

Strona domowa Schroniska Górskiego „Dom Śląski”

[staffa-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 169. ISBN 83-7005-168-5.

[Ryszard_Jakubowski_Robert-2] Ryszard Jakubowski, Robert Szewczyk „Schroniska górskie w Polsce” Muza 2013 ISBN 978-83-7495-731-1

[w_źródłach_spotyka_się_również-3] w źródłach spotyka się również wielkość 1000 kW, co jednak wydaje się mało prawdopodobne choćby ze względu na dużo mniejsze zapotrzebowanie schroniska na energię

[cytuj_stronę_url_http_www-4] Větrná elektrárna v Krkonoších. [dostęp 2010-12-03]. (cz.).; według Ryszard Jakubowski, Robert Szewczyk „Schroniska górskie w Polsce” zniszczenie nastąpiło w wyniku burzy

[Zanikle_obce-5] Obří bouda. [dostęp 2018-11-21]. (cz.).

[mapa-6] Mapa turystyczna. [dostęp 2018-05-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Góry Bystrzyckie	Schronisko PTTK „Jagodna” Schronisko PTTK „Pod Muflonem”
Góry Izerskie	Schronisko PTTK na Stogu Izerskim Schronisko Turystyczne „Chatka Górzystów” Hala Izerska Stacja turystyczna „Orle” Schronisko Wysoki Kamień
Góry Kamienne	Schronisko PTTK „Andrzejówka”
Góry Wałbrzyskie	Dom Wycieczkowy PTTK „Harcówka”
Góry Opawskie	Schronisko PTTK „Pod Kopą Biskupią” Schronisko „Dąbrówka”
Góry Orlickie	Schronisko PTTK „Orlica”
Góry Sowie	Schronisko „Orzeł” Schronisko PTTK „Zygmuntówka” na Przełęczy Jugowskiej
Góry Stołowe	Schronisko PTTK „Na Szczelińcu” Schronisko PTTK „Pasterka”
Karkonosze	Schronisko PTTK na Hali Szrenickiej Schronisko „Kamieńczyk” Schronisko PTTK „Kochanówka” Schronisko PTTK „Nad Łomniczką” Schronisko PTTK „Na Przełęczy Okraj” Schronisko PTTK „Odrodzenie” na Przełęczy Karkonoskiej Schronisko PTTK „Pod Łabskim Szczytem” Schronisko PTTK „Samotnia” Schronisko PTTK „Strzecha Akademicka” Schronisko PTTK „Srebrny Potok” Schronisko na Szrenicy Schronisko Górskie „Dom Śląski” Chatka Hutniczy Grzbiet
Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie	Schronisko „Na Iglicznej” Schronisko PTTK „Na Śnieżniku”
Rudawy Janowickie	Schronisko PTTK „Szwajcarka”
Pogórze Izerskie	Schronisko PTTK „Perła Zachodu”
Przedgórze Sudeckie	Dom Turysty PTTK „Pod Wieżycą” Dom Turysty PTTK na Ślęży

Góry Opawskie	Schronisko na Przedniej Kopie Schronisko „Szwedzki Szaniec”
Góry Orlickie	Schroniska na Orlicy
Góry Sowie	Schronisko „Pod Fortami” Schronisko Sowa Bacówka pod Wielką Sową
Góry Bystrzyckie	Schronisko Górskie „Szarotka”
Karkonosze	Schronisko im. Księcia Henryka Schronisko na Starej Polanie Schronisko na Śnieżce Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami”
Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie	Schronisko na Przełęczy Puchaczówka „Chata Cyborga” w Bielicach
Góry Wałbrzyskie	Schronisko PTTK „Bacówka pod Trójgarbem”
Rudawy Janowickie	Schronisko „Czartak” Schronisko PTTK na Przełęczy Kowarskiej
Góry Izerskie	Schronisko Turystyczne „Chatka Robaczka” Schronisko na Rozdrożu Izerskim
Góry Kaczawskie	Schronisko Różanka
Wzgórza Włodzickie	Schronisko na Górze Świętej Anny