Mińsk

Mińsk nocą

Górne Miasto w Mińsku

Katedra katolicka (pojezuicka) w Mińsku z XVII w.

Kościół bernardynów św. Józefa z XVII w.

Cerkiew św. Piotra i Pawła (pounicka) z 1612 r.

Kościół św. Szymona i Heleny

Kościół na Kalwarii

Zdjęcie satelitarne Mińska

Mińsk (biał. Мiнск (Менск)) – stolica Republiki Białorusi. 1782 tys. mieszkańców. Leży w środkowej części kraju nad rzeką Świsłocz. Największy ośrodek polityczno-gospodarczy kraju.

Ogólne informacje

Mińsk znajduje się na południowo-wschodnim stoku Mińskiej wyżyny, mającej pochodzenie morenowe. Utworzyła się ona podczas zlodowacenia 200 tys. lat temu.

Klimat jest umiarkowano-kontynentalny, z dużym wpływem atlantyckiego morskiego powietrza. Lato jest ciepłe, ale nie gorące. Średnia temperatura w lipcu wynosi +18°C. Zima jest lekka, z częstymi ociepleniami, średnia temperatura w styczniu –7°C. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost średniej temperatury w okresie zimowym.

Budżet Mińska w 2006 r. wynosi około 1,25 mld dol.

Historia

Wzmiankowany w 1067 (bitwa na Niemidze). Od 1101 stolica księstwa, które w 1326 r. weszło w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1413 był stolicą województwa mińskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego i I Rzeczypospolitej. Otrzymał prawa miejskie w 1499. W 1505 r. miasto zostało zniszczone przez Tatarów krymskich. Po unii lubelskiej w 1569 znajdował się w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Od 1599 co drugi rok, na przemian z Nowogródkiem, w Mińsku odbywała się wiosenna sesja Trybunału Litewskiego (jesienna zawsze w Wilnie). Po drugim rozbiorze wielonarodowej Rzeczypospolitej 1793 w granicach cesarstwa rosyjskiego. W 1918 zajęty przez wojska niemieckie, następnie podczas wojny polsko-bolszewickiej zajęty przez Polaków. Ostatecznie został włączony do ZSRR i do Białoruskiej SRR. W latach trzydziestych i 1940, 1941 ośrodek terroru radzieckiego – kilkadziesiąt tysięcy osób rozstrzelano i pochowano m.in. w Kuropatach, w tym wielu obywateli polskich. W latach 1938-1941 ludowym komisarzem spraw wewnętrznych Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej był Ławrientij Canawa. W latach 1941-1944 Mińsk był okupowany przez Niemców, którzy wymordowali miejscowych Żydów. Tutaj działał i zginął w wyniku zamachu Gauleiter Okręgu Generalnego Białoruś Wilhelm Kube, jego następcą został Curt von Gottberg. Obszar IV Wachlarza AK obejmował Mińsk, w tutejszym więzieniu przebywali aresztowani żołnierze Wachlarza. 3 lipca 1944 Armia Czerwona wyzwoliła miasto. Podczas wojny Mińsk był trzecim najbardziej zniszczonym miastem Europy po Warszawie i Berlinie. Od 1991 jest stolicą Republiki Białorusi.

Podział administracyjny

Pierwszy podział administracyjny był ustalony w 1938 r. w związku ze znacznym wzrostem liczby ludności (218 tys. osób). Postanowieniem ЦИК BSRR (Centralnej Wykonawczej Komisji) wydanym 17 marca 1938 r. zostały utworzone rejony (biał. раён) Stalinski (Staliński, od 2 listopada 1961 Zawadski (Fabryczny)), Waraszyłauski (Woroszyłowski, od 2 listopada 1961 Sawiecki (Radziecki)) oraz Kahanowiczauski (Kaganowiczowski, od 20 lipca 1957 Kastrycznicki (Październikowy)).

Rejony

Aktualnie Mińsk jest podzielony na 9 administracyjnych rejonów:

• Frunzienski
• Kastrycznicki
• Leninski
• Maskouski
• Partyzanski
• Pierszamajski
• Sawiecki
• Centralny
• Zawadski

Mikrorejony

Mniejszymi jednostkami podziały administracyjnego są mikrorejony. Wiele z nich zostało nazwanych tak samo jak wioski leżące na tych terenach przed ich wchłonięciem przez miasto. W nawiasach podane są tradycyjne nazwy w języku polskim, zachowane jeszcze z okresu I Rzeczpospolitej.

Aeradromnaja Akademharadok Anharskaja Aziaryszcza (Jezieryszcze) Czyrwony Bor (Czerwony Bór) Czyżouka (Czyżówka) Drazdy (Drozdy) Drażnia Harkauskaja Hruszauka (Gruszówka) Kuncauszczyna (Kuncewszczyzna) Kurasouszczyna (Kurasowszczyzna) Łoszyca Malinauka (Malinówka) Mały Traścianiec (Mały Trościeniec) Masiukouszczyna (Masiukowszczyzna) Paudniowy Zachad

Paunoczny Pasiołak Sierabranka (Srebrzanka) Szabany Sokał Sosny Sucharawa Siarowa Ściapianka (Stepianka) Uruczcza (Urucze) Uschod Uschodni Wialikaja Ślapianka (Ślepianka Wielka) Wiaśnianka (Wieśnianka) Zachad Zialiony Łuh (Zielony Łuh)

Zabytki

zachowane:

• Katedra katolicka pw. NMP (jezuici) z XVII w.
• Kościół unicki św. Ducha z 1612 r. (od 1796 r. cerkiew prawosławna św. Piotra i Pawła)
• Kościół św. Józefa i klasztor bernardynów, barokowy, (ob. biblioteka)
• Kościół bernardynek (obecnie katedra prawosławna pw. św. Ducha) i klasztor z 1642 r.,
• Pałac Wańkowiczów w Ślepiance Wielkiej z k.XVIII w.
• Dwór Wańkowiczów w Górnym Mieście, klasycystyczny, k.XVIII w.
• Cmentarz Kalwaryjski (Cmentarz Polski lub Kalwaria) z XVIII w. z bramą z 1830 r.
• kościół katolicki Podwyższenia Krzyża Św. na Kalwarii z 1839 r.
• Cerkiew Św. Marii Magdaleny z 1847 r.
• Kościół katolicki św. Trójcy i św. Rocha z 1861 r.
• Synagoga Zalcmana z 1864 r.
• Dwór Lubańskich w majątku Łoszyca z k.XIX w.
• Dwór Wańkowiczów w Ślepiance Małej z XIX w.
• Synagoga Kitajewska z 1874 r.
• Cerkiew Św. Aleksandra Newskiego z 1898 r.
• Synagoga chóralna z 1906 r.
• Kościół katolicki św. Szymona i Heleny z 1908 r. (tzw. czerwony kościół)
• Dom Rządowy, modernistyczny, lata 30. XX wieku
• Ratusz (rekonstrukcja)

niezachowane:

• Kościół Św. Trójcy i Wniebowzięcia NMP
• Kościół Św. Antoniego Wielkiego i klasztor OFM
• Kościół św. Weroniki i klasztor Rochitów
• Kościół Benedyktynek Św. Wojciecha z klasztorem
• Kościół Benedyktynów Św. Michała Archanioła z klasztorem
• Kościół Dominikanów z klasztorem
• Kościół Karmelitów Św. Marii Magdaleny z klasztorem
• Kościół Bonifratów Św. Jana z klasztorem
• Kościół unicki Św. Ducha z XVII w., barokowy
• Monaster Przemienienia Pańskiego
• Zbór protestancki
• Meczet
• Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego
• Cerkiew Matki Bożej Kazańskiej
• Cerkiew Pokrow Przenajświetszej Bogarodzicy

Przemysł

Mińsk posiada rozwinięty przemysł maszynowy (produkcja obrabiarek i lodówek), środków transportu (samochody ciężarowe i motocykle), chemiczny, włókienniczy.

Jest ważnym węzłem komunikacyjnym i posiada port lotniczy. Jest największym ośrodkiem kulturalno-naukowym na Białorusi.

Transport i infrastruktura

Główny artykuł: Transport w Mińsku.

Posiada sieć tramwajową, rozwiniętą sieć trolejbusową i autobusową oraz dwie linie metra z 23 stacjami i 5 w budowie (dane na 2006 r.)

Lotniska

W latach 1982-2006 Mińsk posiadał dwa lotniska. Mińsk-1 otwarte w 1933 r. kilka kilometrów na południe od historycznego centrum miasta. W 1955 lotnisko stało się międzynarodowe. W 1970 r. obsługiwało ponad 1 milion pasażerów rocznie. Od roku 1982 było używane głównie do lotów wewnątrzkrajowych oraz do Moskwy, Kijowa i Kaliningradu. W lutym 2006 r. zostało ono zamknięte, ponieważ jego powierzchnia nie nadawała się do modernizacji. 320 ha gruntów zostanie przekazanych władzom miasta do zagospodarowania.

Lotnisko Mińsk-2 jest położone w odległości 42 km na wschód od miasta. Zostało otwarte w roku 1982 (terminale pasażerskie w 1987). Obsługuje ono loty międzynarodowe do Austrii, Cypru, Francji, Niemiec, Irlandii, Izraela, Włoch, Polski, Rosji, Turcji, Wielkiej Brytanii oraz innych krajów. Połączenia lotnicze obsługują m.in. Belavia i Niemiecki Lufthansa.

Miasta partnerskie

• Katmandu, Nepal
• Belo Horizonte, Brazylia
• Bangalur, Indie
• Detroit, Stany Zjednoczone
• Eindhoven, Holandia
• Nevers, Francja
• Murmańsk, Rosja
• Nottingham, Anglia
• Nowosybirsk, Rosja
• Sendai, Japonia
• Poczdam, Niemcy
• Bakersfield, Stany Zjednoczone
• Erywań, Armenia
• Łódź, Polska
• Teheran, Iran

Zobacz też

• ludzie związani z Mińskiem

Linki zewnętrzne

• photos of Minsk
• Oficjalna strona miasta Mińsk
• Rzeczpospolita wirtualna – szczegółowa historia Mińska w I Rzeczypospolitej i związków Mińska z Polską i Polakami
• Zabytki Mińska
• Zdjęcie satelitarne Mińska w serwisie Google
• Organizacja pozarządowa Paris-Minsk
• Minsk w 1950-ch
• Minsk Outdoor Ads