Tulczyn: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
Wycofano ostatnie 2 zmiany treści (wprowadzone przez 62.69.245.199) i przywrócono wersję 36127291 autorstwa Pawski |
||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Tulczyn''' ([[Język ukraiński|ukr.]] Тульчин) – miasto |
'''Tulczyn''' ([[Język ukraiński|ukr.]] Тульчин) – miasto na wschodnim [[Podole|Podolu]], siedziba władz [[rejon tulczyński|rejonu tulczyńskiego]] w [[obwód winnicki|obwodzie winnickim]] [[Ukraina|Ukrainy]], nad [[Sielnica (rzeka)|Sielnicą]], dawna polska rezydencja [[Magnateria polska|magnacka]]. Liczba mieszkańców w 2003 roku wynosiła ok. 15 tys. Zakłady odzieżowe, technikum weterynarii, muzeum krajoznawcze. |
||
W miejscu Tulczyna położony był pierwotnie ruski gród [[Nesterwar]], zbudowany dla obrony przed najazdami [[Tatarzy|tatarskimi]]. W [[1609]] roku [[Zygmunt III Waza]] nadał dobra tulczyńskie [[Walenty Aleksander Kalinowski|Walentemu Aleksandrowi Kalinowskiemu]]. Później w posiadaniu [[Czetwertyńscy|Czetwertyńskich]] i [[Potoccy|Potockich]]. |
W miejscu Tulczyna położony był pierwotnie ruski gród [[Nesterwar]], zbudowany dla obrony przed najazdami [[Tatarzy|tatarskimi]]. W [[1609]] roku [[Zygmunt III Waza]] nadał dobra tulczyńskie [[Walenty Aleksander Kalinowski|Walentemu Aleksandrowi Kalinowskiemu]]. Później w posiadaniu [[Czetwertyńscy|Czetwertyńskich]] i [[Potoccy|Potockich]]. |
||
Wersja z 16:51, 13 kwi 2013
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Powierzchnia |
9,26 km² | ||||
| Populacja (2012) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 4335 | ||||
| Kod pocztowy |
23600 | ||||
Położenie na mapie Ukrainy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:town} | |||||
| Strona internetowa | |||||
Tulczyn (ukr. Тульчин) – miasto na wschodnim Podolu, siedziba władz rejonu tulczyńskiego w obwodzie winnickim Ukrainy, nad Sielnicą, dawna polska rezydencja magnacka. Liczba mieszkańców w 2003 roku wynosiła ok. 15 tys. Zakłady odzieżowe, technikum weterynarii, muzeum krajoznawcze.
W miejscu Tulczyna położony był pierwotnie ruski gród Nesterwar, zbudowany dla obrony przed najazdami tatarskimi. W 1609 roku Zygmunt III Waza nadał dobra tulczyńskie Walentemu Aleksandrowi Kalinowskiemu. Później w posiadaniu Czetwertyńskich i Potockich.
W latach 80. XVIII wieku Szczęsny Potocki zbudował w Tulczynie, według projektu Lacroix, największy pałac magnacki Rzeczypospolitej – "kresowy Wersal". Stosunkowo dobrze zachowany[potrzebny przypis] pałac jest przykładem polskiej architektury klasycystycznej i charakterystycznego dla niej typu palladiańskiego. Podczas wizyty w Tulczynie w 1787 roku pałac podziwiał król Stanisław August Poniatowski.
W 1792 roku stanowił główny ośrodek konfederacji targowickiej, po II rozbiorze Polski, w 1793 roku, włączony do Imperium Rosyjskiego. W latach 20. XIX wieku Tulczyn był jednym z miejsc spotkań dekabrystów. Potoccy Tulczyn posiadali do 1869 roku, wg innych źródeł co najmniej do 1878 r., w którym umiera Mieczysław, ponieważ jakoby dopiero jego syn Mikołaj wyprzedaje resztę majątku na Ukrainie. Pałac w Tulczynie z rozległymi gruntami kupuje jego rosyjski kuzyn Sergiusz Stroganow, jednak wkrótce przechodzi on na własność skarbu rosyjskiego. Od 1892 roku mieściło się w nim kasyno oficerskie. Przed zamienionym w czasach carskich na prawosławną cerkiew kościołem dominikanów ustawiono pomnik konny Aleksandra Suworowa.
W 1919, na fali pogromów antyżydowskich, siły ukraińskie dokonały masakry żydowskiej ludności miasteczka, zabijając 520 osób[1].
Osoby urodzone Tulczynie
- Marian Dziewicki – polski prawnik, sekretarz Koła Kresowego, prezydent Wilna, działacz samorządowy,
- Bronisław Matyjewicz-Maciejewicz - jeden z pierwszych pilotów polskich,
- Włodzimierz Potocki - polski hrabia, pułkownik artylerii konnej,
- Józef Wysocki – polski dowódca wojskowy, generał Wojska Polskiego, uczestnik polskich powstań narodowych.
Na miejscowym cmentarzu spoczywa Stanisław Trembecki - polski poeta, sekretarz królewski.
Miasta partnerskie
Zobacz też
- 14 Regiment Pieszy im. Potockich
- Regiment Pieszy pod im. Konfederacji Wolnych
- Parafia Matki Bożej Różańcowej w Tulczynie
- Tulczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 611.
Bibliografia
- Jaroszewski Tadeusz, Pałac w Tulczynie i początki architektury klasycyzmu na Ukrainie, Przegląd Wschodni, rok 1, zeszyt 1, Warszawa 1991.
- ↑ S. Spector, G. Wigoder: The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust. 2001, s. 1340. ISBN 0-8147-9378-9. [dostęp 2013-01-16]. (ang.). The Ukraine Terror and the Jewish Peril. The Federation of Ukrainian Jews, 1921. [dostęp 2013-01-17]. (ang.).
