Marcin Zborowski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Szlachcic infobox}} |
m autopoprawka po zrobieniu błędu w regeneracji |
||
Linia 16: | Linia 16: | ||
|ojciec = Andrzej, kasztelan żarnowski |
|ojciec = Andrzej, kasztelan żarnowski |
||
|matka = Elżbieta z [[Szydłowieccy herbu Odrowąż|Szydłowieckich]] h. [[Odrowąż (herb szlachecki)|Odrowąż]] |
|matka = Elżbieta z [[Szydłowieccy herbu Odrowąż|Szydłowieckich]] h. [[Odrowąż (herb szlachecki)|Odrowąż]] |
||
|mąż = Anna Konarska, córka Stanisława i Zofii z [[Lanckorońscy herbu Zadora|Lanckorońskich]] |
|mąż = |
||
|żona = Anna Konarska, córka Stanisława i Zofii z [[Lanckorońscy herbu Zadora|Lanckorońskich]] |
|||
|żona = |
|||
|dzieci = szesnaścioro |
|dzieci = szesnaścioro |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
Wersja z 00:12, 24 gru 2015
Jastrzębiec | |
Rodzina | |
---|---|
Data urodzenia |
ok. 1495 |
Data śmierci | |
Ojciec |
Andrzej, kasztelan żarnowski |
Matka |
Elżbieta z Szydłowieckich h. Odrowąż |
Żona |
Anna Konarska, córka Stanisława i Zofii z Lanckorońskich |
Dzieci |
szesnaścioro |
Marcin Zborowski herbu Jastrzębiec (ur. 1492[1], zm. 1565) – podczaszy królewski, starosta małogoski 1537, kasztelan kaliski od 1543, wojewoda kaliski 1550–1558, wojewoda poznański 1557–1561, kasztelan krakowski od 1562; brat Piotra Zborowskiego, kasztelana małogoskiego. Był kalwinistą.
Wziął udział w wojnie litewsko-moskiewskiej, gdzie odznaczył się w bitwie pod Orszą. W 1537 był jednym z przywódców "wojny kokoszej". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego zamachu stanu. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król Zygmunt II August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża Dymitra Sanguszki. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską.
Bartosz Paprocki napisał o nim: "Ten to Marcin Zborowski był za mojej pamięci bardzo możny w skarby i w majętności, był pan skromny, nie przesadzał się na szaty, ani na żadne niepotrzebne zbytki [...] u królów był w wielkiej łasce, przez wiarę, pilność i stateczność w posługach swych"(...) Wielkie szczęście jego i męstwo znaczne bardzo go zalecało królom, gdy przed nimi nie tylko nieprzyjacioły ich czasu potrzeby bijał, ale też czasu krotochwile zwierz wielki, wieprze, żubry, niedźwiedzie, pojedynkiem łowił. (...) Prawem się z żadnym sąsiadem nie obchodził, każdą krzywdę drogo zapłacił, a też prokuratory na rybnych stolech kijem bijał, o czem mi powiedał Kumelski, sławny prokurator[2].
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):
- Marcin Zborowski.
- Piotr Zborowski – wojewoda krakowski,
- Jan Zborowski – kasztelan gnieźnieński,
- Andrzej Zborowski – marszałek nadworny króla Henryka Walezego,
- Krzysztof Zborowski – podczaszy koronny,
- Samuel Zborowski – magnat, najbardziej znany z rodu Zborowskich (pochowany w Oleśnicy[3]
Był właścicielem m.in. Solca-Zdroju i zamku w Korzkwi. Przebudował zamek Jastrzębiec w okolicach Szydłowa. Założył miasteczko Jastrząb.
Ocena
Władysław Konopczyński określił go jako warchoła-karmazyna[4], a Jerzy Besala uznał, że był to właściwie morderca[5].
- ↑ Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106
- ↑ B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 145–146
- ↑ Zbigniew Ossoliński: Pamiętniki. 1983.
- ↑ W. Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, t. 1, Warszawa 1986, s. 100 i 137
- ↑ J. Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992, s. 85.
Bibliografia
- Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9