Cyfry arabskie

Cyfry arabskie, właściwie cyfry indyjskie europeizowane – cyfry stosowane obecnie powszechnie na całym świecie do zapisywania liczb. Są to kolejno znaki: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 oraz 9 i pierwotnie służyły do zapisu liczb w systemie dziesiętnym. Obecnie wykorzystywane również w pozostałych systemach (na przykład w szesnastkowym przy czym cyfry większe od 9 symbolizowane są kolejnymi literami alfabetu łacińskiego).

Cyfry i dziesiętny system pozycyjny pochodzą z Indii, które około VII wieku najechali Arabowie. Ich łupem (oprócz skarbów, dzieł sztuki i wyrobów użytkowych, niekiedy bardzo cennych) padły też starożytne indyjskie pisma w tym także te zawierające wiedzę matematyczną i astronomiczną. Uczeni arabscy wraz z poznaniem sanskrytu uzyskali dostęp do tej wiedzy. Cyfry weszły do powszechnego użytku a ich propagatorem był perski matematyk Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi, który zastosował je do badań nad algebrą i trygonometrią. Cyfry na zachód w średniowieczu rozprzestrzenili Arabowie (stąd ich przyjęta w Europie nazwa), a ich propagatorem w Europie był włoski matematyk Fibonacci.

Jako ciekawostkę należy wymienić fakt, że współcześnie używane w krajach arabskich cyfry znacznie różnią się od nam znanych, dostosowanych do alfabetu łacińskiego, współczesnych cyfr arabskich i są to, kolejno, znaki: ٠١٢٣٤٥٦٧٨٩. Liczby za pomocą tych cyfr zapisywane są tak samo jak w naszym systemie – czyli jedności po prawej.

Etniczne warianty dziesiętnych cyfr arabsko-indyjskich

standardowe europejskie	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
arabskie	٠	١	٢	٣	٤	٥	٦	٧	٨	٩
wschodnio-arabskie	۰	۱	۲	۳	۴	۵	۶	۷	۸	۹
dewanagari	०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
bengalskie	০	১	২	৩	৪	৫	৬	৭	৮	৯
gurmukhi	੦	੧	੨	੩	੪	੫	੬	੭	੮	੯
gudżarati	૦	૧	૨	૩	૪	૫	૬	૭	૮	૯
orija	୦	୧	୨	୩	୪	୫	୬	୭	୮	୯
tamilskie	௦	௧	௨	௩	௪	௫	௬	௭	௮	௯
telugu	౦	౧	౨	౩	౪	౫	౬	౭	౮	౯
kannada	೦	೧	೨	೩	೪	೫	೬	೭	೮	೯
malajalam	൦	൧	൨	൩	൪	൫	൬	൭	൮	൯
tajskie	๐	๑	๒	๓	๔	๕	๖	๗	๘	๙
laotańskie	໐	໑	໒	໓	໔	໕	໖	໗	໘	໙
tybetańskie	༠	༡	༢	༣	༤	༥	༦	༧	༨	༩
birmańskie	၀	၁	၂	၃	၄	၅	၆	၇	၈	၉
khmerskie	០	១	២	៣	៤	៥	៦	៧	៨	៩
mongolskie	᠐	᠑	᠒	᠓	᠔	᠕	᠖	᠗	᠘	᠙
limbu	᥆	᥇	᥈	᥉	᥊	᥋	᥌	᥍	᥎	᥏
nowe pismo tai lue	᧐	᧑	᧒	᧓	᧔	᧕	᧖	᧗	᧘	᧙

Zobacz też

• cyfry nautyczne
• cyfry rzymskie
• cyfry arabskie w krajach islamskich