Galileuszowe księżyce Jowisza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.1) (Robot dodał ro:Sateliții galileeni |
|||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
{{Link GA|no}} |
{{Link GA|no}} |
||
{{link GA|en}} |
{{link GA|en}} |
||
[[als:Galileischer Mond]] |
|||
[[ar:أقمار غاليليو]] |
|||
[[be:Галілеевы спадарожнікі]] |
|||
[[bg:Галилееви спътници]] |
|||
[[br:Loarennoù galilean]] |
|||
[[ca:Satèl·lits galileians]] |
|||
[[cs:Galileovy měsíce]] |
|||
[[da:Galileiske måner]] |
|||
[[de:Galileische Monde]] |
|||
[[el:Δορυφόροι Γαλιλαίου]] |
|||
[[en:Galilean moons]] |
|||
[[es:Satélite galileano]] |
|||
[[eo:Galilejaj satelitoj]] |
|||
[[fa:ماههای گالیلهای]] |
|||
[[fr:Lune galiléenne]] |
|||
[[ga:Gealacha Galileo]] |
|||
[[gl:Lúas de Galileo]] |
|||
[[ko:갈릴레이 위성]] |
|||
[[hy:Գալիլեյան արբանյակներ]] |
|||
[[hr:Galilejanski mjeseci]] |
|||
[[it:Satelliti medicei]] |
|||
[[he:הירחים הגליליאניים]] |
|||
[[lv:Galileja pavadoņi]] |
|||
[[lb:Galiléiesch Mounden]] |
|||
[[hu:Galilei-holdak]] |
|||
[[mr:गॅलिलियन उपग्रह]] |
|||
[[nl:Galileïsche manen]] |
|||
[[ja:ガリレオ衛星]] |
|||
[[no:Galileiske måner]] |
|||
[[nds:Galileische Maanden]] |
|||
[[pt:Luas de Galileu]] |
|||
[[ro:Sateliții galileeni]] |
|||
[[ru:Галилеевы спутники]] |
|||
[[simple:Galilean moons]] |
|||
[[sk:Galileove mesiace]] |
|||
[[sr:Галилејеви сателити]] |
|||
[[sh:Galilejanski sateliti]] |
|||
[[fi:Galilein kuut]] |
|||
[[sv:Galileiska månar]] |
|||
[[ta:கலிலியின் நிலவுகள்]] |
|||
[[tt:Галилей иярченнәре]] |
|||
[[tg:Радифҳои Галилей]] |
|||
[[tr:Galilei uyduları]] |
|||
[[uk:Галілеєві супутники]] |
|||
[[zh:伽利略衛星]] |
|||
Wersja z 19:34, 12 mar 2013
Galileuszowe księżyce Jowisza – cztery największe księżyce Jowisza, z których trzy zostały odkryte przez Galileusza 7 stycznia 1610, a czwarty, Ganimedes, 11 stycznia przy pomocy skonstruowanej przez niego lunety. Uważa się, że księżyce te zaobserwował niezależnie, w tym samym czasie, niemiecki astronom Simon Marius.
Nazwy
Księżyce noszą nazwy (w kolejności od planety): Io, Europa, Ganimedes i Kallisto. Zostały one zaproponowane przez Mariusa, Galileusz nazywał je „gwiazdami medycejskimi” (Sidera Medicea), na cześć rodu Medyceuszy. Dziś używane nazwy pochodzą od imion kochanek (i kochanka) Zeusa, greckiego odpowiednika boga Jupitera, czyli Jowisza: Io, Europy, Ganimedesa i Kallisto.
Na podstawie swoich obserwacji Galileusz uznał, że księżyce krążą wokół Jowisza. Odkrycie to wspierało heliocentryczną teorię Kopernika, pokazując że nie wszystkie ciała niebieskie krążą wokół Ziemi.
Rezonans orbitalny
Księżyce galileuszowe pozostają wobec siebie w rezonansie orbitalnym (4:2:1). Na cztery obiegi Io wokół Jowisza przypadają dwa obiegi Europy i jeden Ganimedesa. Dodatkowo Kallisto znajduje się w rezonansie (3:7) z Ganimedesem.
Parametry fizyczne księżyców galileuszowych
W kolejności rosnącej odległości od Jowisza, zdjęcia nie są w skali.
| Numer | Nazwa | Zdjęcie | Jasność | Średnica [km] |
Półoś wielka [tys. km] |
Okres obiegu [dni] |
Mimośród orbity | Nachylenie orbity | Rok odkrycia |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I | Io |  |
5,0 | 3643 | 421,8 | 1,77 | 0,0041 | 0,036 | 1610 |
| II | Europa |  |
5,3 | 3122 | 671,1 | 3,55 | 0,0094 | 0,467 | 1610 |
| III | Ganimedes |  |
4,6 | 5262 | 1 070,4 | 7,16 | 0,0011 | 0,172 | 1610 |
| IV | Kallisto |  |
5,7 | 4821 | 1 882,7 | 16,69 | 0,0074 | 0,307 | 1610 |
Prawie do końca XIX wieku uważano, że Jowisz ma tylko cztery księżyce. Dopiero w 1892 amerykański astronom Edward Emerson Barnard odkrył piąty księżyc – Amalteę, krążącą bliżej Jowisza niż księżyce galileuszowe. Obecnie (luty 2012 r.) znanych jest 66 satelitów planety, w większości bardzo małe.
Zobacz też
- księżyce Jowisza – lista obecnie znanych satelitów planety
- Galileoskop