Very Long Baseline Array

Very Long Baseline Array (VLBA) – system 10 radioteleskopów z centrum zdalnego sterowania (ang. Array Operations Center) położonym w Socorro w stanie Nowy Meksyk w USA, które podlega pod National Radio Astronomy Observatory. Radioteleskopy współpracują jako największy wyspecjalizowany, pełnoetatowy instrument astronomiczny, wykorzystujący technikę interferometrii wielkobazowej. Jego budowa rozpoczęła się w lutym 1986, a została ukończona w maju 1993. Pierwsza obserwacja wykorzystująca wszystkie 10 jednostek miała miejsce 29 maja 1993. Całkowity koszt budowy wyniósł 85 milionów USD (ok. 160 mln USD w 2021^[a]).

Każda stacja VLBA składa się z anteny satelitarnej o średnicy 25 metrów (82 stóp) i sąsiadującego z nią budynku sterowni, w którym znajduje się komputer stacji, magnetofony i inne urządzenia związane ze zbieraniem sygnałów radiowych, odbieranych przez antenę. Każda z anten waży 218 ton, a jej wysokość, gdy jest skierowana pionowo, jest porównywalna do wysokości 10-piętrowego budynku. Najdłuższa linia bazowa (odległość między stacjami) w systemie ma długość 8611 km, a najkrótsza 52 km.

Radioteleskopy VLBA znajdują się w (w nawiasach kwadratowych zapisano skróty nazw):

Dodatkowe 3 radioteleskopy i jeden system radioteleskopów są dołączane do VLBA przez okres do 100 godzin w przeciągu 4 miesięcy. W tej konfiguracji system nazywany jest High-Sensitivity Array^[1]. Radioteleskopy te to (w nawiasach kwadratowych zapisano skróty nazw):

Odległości i rozdzielczości kątowe[edytuj | edytuj kod]

Odległości pomiędzy radioteleskopami (km)^[2]:

	SC	HN	NL	FD	LA	PT	KP	OV	BR	MK	EB	AR	GB	Y27
SC	...	2853	3645	4143	4458	4579	4839	5460	5767	8611	6822	238	2708	4532
HN	2853	...	1611	3105	3006	3226	3623	3885	3657	7502	5602	2748	829	3198
NL	3645	1611	...	1654	1432	1663	2075	2328	2300	6156	6734	3461	1064	1640
FD	4143	3105	1654	...	608	564	744	1508	2345	5134	8084	3922	2354	515
LA	4458	3006	1432	608	...	236	652	1088	1757	4970	7831	4246	2344	226
PT	4579	3226	1663	564	236	...	417	973	1806	4795	8014	4365	2551	52
KP	4839	3623	2075	744	652	417	...	845	1913	4466	8321	4623	2939	441
OV	5460	3885	2328	1508	1088	973	845	...	1214	4015	8203	5255	3323	1025
BR	5767	3657	2300	2345	1757	1806	1913	1214	...	4398	7441	5585	3326	1849
MK	8611	7502	6156	5134	4970	4795	4466	4015	4398	...	10328	8434	7028	4835
EB	6822	5602	6734	8084	7831	8014	8321	8203	7441	10328	...	6911	6335	8008
AR	238	2748	3461	3922	4246	4365	4623	5255	5585	8434	6911	...	2545	4317
GB	2708	829	1064	2354	2344	2551	2939	3323	3326	7028	6335	2545	...	2516
Y27	4532	3198	1640	515	226	52	441	1025	1849	4835	8008	4317	2516	...

Maksymalna rozdzielczość kątowa:

Długość fali (cm)	90	50	21	18	13	6	4	2	1	0,7
$\theta _{HPBW}$ (mas)	22	12	5,0	4,3	3,2	1,4	0,85	0,47	0,32	0,17

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑
Wartość obliczana na podstawie danych inflacji Stanów Zjednoczonych:
- 1634 do 1699: John J.J.J. McCusker John J.J.J., The Proceedings of the American Antiquarian Society - 1996: How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use As a Deflator of Money Values in the Economy of the United States: Addenda Et Corrigenda, t. 106, part 2, TABLE A-2, REVISED - Consumer Price Index, United States, 1634-1700, 1990-96 - kolumna 6, American Antiquarian Society, październik 1996, s. 332-333 [dostęp 2021-07-03] (ang.).
- 1700 do 1800: John J.J.J. McCusker John J.J.J., The Proceedings of the American Antiquarian Society - 1991: How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use As a Deflator of Money Values in the Economy of the United States, t. 101, part 2, TABLE A-2 - CONSUMER PRICE INDEXES, UNITED STATES, 1700-1991 - kolumna 6, American Antiquarian Society, październik 1991, s. 323-326 [dostęp 2021-07-03] (ang.).
- 1800 do lat obecnych: Consumer Price Index, 1800- [online], Federal Reserve Bank of Minneapolis [dostęp 2021-07-03] (ang.).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ 3 ANTENNA SITES. [dostęp 2009-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 marca 2009)]. (ang.).
↑ NRAO Website. vlba.nrao.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-11)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona VLBA. [dostęp 2009-11-14]. (ang.).

[inflacja-US-1] Wartość obliczana na podstawie danych inflacji Stanów Zjednoczonych:
1634 do 1699: John J.J.J. McCusker John J.J.J., The Proceedings of the American Antiquarian Society - 1996: How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use As a Deflator of Money Values in the Economy of the United States: Addenda Et Corrigenda, t. 106, part 2, TABLE A-2, REVISED - Consumer Price Index, United States, 1634-1700, 1990-96 - kolumna 6, American Antiquarian Society, październik 1996, s. 332-333 [dostęp 2021-07-03] (ang.).

1700 do 1800: John J.J.J. McCusker John J.J.J., The Proceedings of the American Antiquarian Society - 1991: How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use As a Deflator of Money Values in the Economy of the United States, t. 101, part 2, TABLE A-2 - CONSUMER PRICE INDEXES, UNITED STATES, 1700-1991 - kolumna 6, American Antiquarian Society, październik 1991, s. 323-326 [dostęp 2021-07-03] (ang.).

1800 do lat obecnych: Consumer Price Index, 1800- [online], Federal Reserve Bank of Minneapolis [dostęp 2021-07-03] (ang.).

[2] 1634 do 1699: John J.J.J. McCusker John J.J.J., The Proceedings of the American Antiquarian Society - 1996: How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use As a Deflator of Money Values in the Economy of the United States: Addenda Et Corrigenda, t. 106, part 2, TABLE A-2, REVISED - Consumer Price Index, United States, 1634-1700, 1990-96 - kolumna 6, American Antiquarian Society, październik 1996, s. 332-333 [dostęp 2021-07-03] (ang.).

[3] 1700 do 1800: John J.J.J. McCusker John J.J.J., The Proceedings of the American Antiquarian Society - 1991: How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use As a Deflator of Money Values in the Economy of the United States, t. 101, part 2, TABLE A-2 - CONSUMER PRICE INDEXES, UNITED STATES, 1700-1991 - kolumna 6, American Antiquarian Society, październik 1991, s. 323-326 [dostęp 2021-07-03] (ang.).

[4] 1800 do lat obecnych: Consumer Price Index, 1800- [online], Federal Reserve Bank of Minneapolis [dostęp 2021-07-03] (ang.).

[2] 3 ANTENNA SITES. [dostęp 2009-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 marca 2009)]. (ang.).

[3] NRAO Website. vlba.nrao.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-11)].

[a]

[1]

[2]