Zoltán Pongrácz
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data śmierci | |
| Gatunki | |
| Zawód |
Zoltán Pongrácz (ur. 5 lutego 1912 w Diószeg[1][2], zm. 3 kwietnia 2007[3]) – węgierski kompozytor.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1930–1935 uczył się u Zoltána Kodálya w Akademii Muzycznej w Budapeszcie[1][2]. Następnie kształcił się w zakresie dyrygentury u Rudolfa Niliusa w Wiedniu (1935–1938) i Clemensa Kraussa w Salzburgu (1941)[1][2]. Od 1940 do 1941 roku studiował ponadto muzykologię porównawczą w Institut für Lautforschung na Uniwersytecie Berlińskim[1]. W latach 1943–1944 był pracownikiem muzycznym radia węgierskiego[1][2]. Od 1954 do 1964 roku wykładał w konserwatorium w Debreczynie[1][2]. W 1964, 1965 i 1972 roku uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie[1]. W latach 1964–1965 kształcił się w zakresie muzyki elektronicznej u Gottfrieda Michaela Koeniga na Uniwersytecie Utrechckim[1]. Od 1975 do 1995 roku wykładał w Akademii Muzycznej w Budapeszcie[1].
Otrzymał I nagrodę na II Międzynarodowym Konkursie Muzyki Elektronicznej w Bourges za utwór Mariphonia (1974) i tytuł Master of Electronic Music przyznawany przez GMEB Groupe de Musique Experimentale de Bourges (1988)[1]. W 1989 roku przyznano mu tytuł Zasłużonego Artysty (Érdemes Művésze díj)[1].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Po dosyć konwencjonalnym wczesnym okresie swojej twórczości, w latach 60. XX wieku zainteresował się nowymi środkami takimi jak aleatoryzm oraz muzyką elektroniczną[1]. Wykorzystywał dźwięki konkretne takie jak odgłosy zwierząt, łączył śpiew i recytację z dźwiękami wygenerowanymi elektronicznie[1].
Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]
(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])
Utwory orkiestrowe
- Symfonia (1943)
- Ballo ongaro na orkiestrę młodzieżową (1955)
- 3 etiudy orkiestrowe (1963)
- Hangos és zörejek (1966)
- Színek és vonalak na orkiestrę młodzieżową (1971)
Utwory kameralne
- Pastorale na klarnet, saksofon, róg, trąbkę, puzon, fortepian, organy i kotły (1941)
- Javanese Music na zespół kameralny (1942)
- Muzyka na 6 wiolonczel (1954)
- Kwintet dęty (1956)
- Toccata na fortepian (1957)
- 3 małe utwory (1966)
- Phonothèse na taśmę (1966)
- Sets and Pairs na fortepian i czelestę (1968)
- 3 improwizacje na fortepian, perkusję i 3 taśmy (1971)
- 3 bagatele na perkusję (1972)
- muzyka konkretna Zoophonia na przetworzone elektroniczne odgłosy zwierząt (1973)
- Concertino na saksofon sopranowy i taśmę (1982)
- Magyar régiségek na 13 instrumentów solowych (1986)
- Concertino na cymbały i dźwięki elektroniczne (1988)
Utwory wokalno-instrumentalne
- Apollo musagétes na chór żeński, klarnet, fortepian i perkusję (1958)
- Negritude na chór recytujący, chór i perkusję (1962)
- Ispirazioni na chór, orkiestrę i taśmę (1965)
- Muzyka z Nyírség na solistów, chór i zespół ludowy (1965)
- Rapsodia na chór i zespół cygański (1976)
- A teknőkaparó legendája na baryton, chór , organy elektroniczne, perkusję i taśmę (1985)
- Ut omnes unum sint na chór, chór recytujący, 7 instrumentów dętych blaszanych, 2 fortepiany, 3 skrzypiec, kontrabas, 2 syntezatory i taśmę (1995)
Opery
- Odyseusz i Nauzykaa (1949–1950, wyst. Debreczyn 1960)
- Az utolsó stáció (1983)
Balety
- Az ördög ajándéka (1936)
Muzyka elektroniczna
- Polar and Successive Contrasts (1986)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 150–151. ISBN 978-83-224-0837-7.
- ↑ a b c d e f Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2834–2835. ISBN 0-02-865530-3.
- ↑ Elhunyt a magyar elektronikus zene pionírja. prae.hu, 2007-05-10. [dostęp 2024-02-05]. (węg.).