Gavialis: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Zwierzę infobox}} + WP:SK |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Zwierzę infobox |
{{Zwierzę infobox |
||
|nazwa |
|nazwa łacińska = ''Gavialis'' |
||
|TSN = 202217 |
|||
|nazwa łacińska = |
|||
|zoolog = [[Nicolaus Michael Oppel|Oppel]], 1811 |
|||
|TSN = |
|||
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Miocene|Recent}} |
|||
|zoolog = |
|||
| ⚫ | |||
|okres istnienia = |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
|typ = [[strunowce]] |
|||
| ⚫ | |||
| |
|podtyp = [[kręgowce]] |
||
| |
|gromada = [[zauropsydy]] |
||
| |
|rząd = [[krokodyle]] |
||
| |
|nadrodzina = [[Gavialoidea]] |
||
|rodzina |
|rodzina = [[gawialowate]] |
||
|rodzaj |
|rodzaj = '''''Gavialis''''' |
||
| ⚫ | |||
|autor rodzaj = [[Nicolaus Michael Oppel|Oppel]], 1811<ref name=itis>{{ITIS |TSN=202217 |nazwa=''Gavialis'' |data=11 stycznia 2010}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
|status IUCN = |
|||
|IUCN id = |
|||
|mapa występowania = |
|||
|opis mapy występowania = |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
|wikisłownik = |
|||
}} |
}} |
||
'''''Gavialis''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[krokodyle|krokodyli]] z rodziny [[gawialowate|gawialowatych]] (Gavialidae). Oprócz żyjącego współcześnie [[gawial gangesowy|gawiala gangesowego]] |
'''''Gavialis''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[krokodyle|krokodyli]] z rodziny [[gawialowate|gawialowatych]] (Gavialidae). Oprócz żyjącego współcześnie [[gawial gangesowy|gawiala gangesowego]] do tego rodzaju zaliczono również kilka gatunków wymarłych – występujące na terenie [[Indie|Indii]] i [[Mjanma|Mjanmy]] ''[[Gavialis breviceps]]'' z wczesnego [[miocen]]u, ''[[Gavialis curvirostris|G. curvirostris]]'' z wczesnego i późnego miocenu, ''[[Gavialis pachyrhynchus|G. pachyrhynchus]]'' z późnego miocenu, ''[[Gavialis lewisi|G. lewisi]]'' ze środkowego [[pliocen]]u, ''[[Gavialis hysudricus|G. hysudricus]]'' z późnego pliocenu i ''[[Gavialis leptodus|G. leptodus]]'' z późnego [[plejstocen]]u{{r|Lull}}, ''[[Gavialis browni|G. browni]]'' z wczesnego pliocenu Indii, ''[[Gavialis colombianus|G. colombianus]]'' z późnego [[oligocen]]u Kolumbii oraz nienazwany gatunek z późnego miocenu Iraku{{r|Kraus98}}. Martin i współpracownicy (2012) wyróżniają jedynie trzy gatunki: ''G. gangeticus'', ''G. lewisi'' i ''[[Gavialis bengawanicus|G. bengawanicus]]'' z wczesnego [[plejstocen]]u [[Tajlandia|Tajlandii]]. Większość pozostałych gatunków wymaga rewizji taksonomicznej. ''G. lewisi'' może być najbliżej spokrewniony z ''G. bengawanicus'', a ''G. gangeticus'' – stanowić grupę siostrzaną dla tego [[klad]]u. Do potwierdzenia tej hipotezy wymagane jest jednak dokładniejsze zbadanie ''G. lewisi''{{r|plos}}. |
||
[[Plik:Gavialis bengawanicus skull.png|thumb|left|Czaszka ''[[Gavialis bengawanicus]]'']] |
|||
| ⚫ | |||
Prawdopodobnie pierwsi przedstawiciele rodzaju [[ewolucja|wyewoluowali]] na terenach Indo-Pakistanu, skąd ich potomkowie rozpoczęli migrację w kierunku południowo-wschodnim. Dotarli do Tajlandii (szczątki ''G. bengawanicus'' są znane z prowincji [[Prowincja Nakhon Ratchasima|Nakhon Ratchasima]]) i [[Jawa|Jawy]] (także ''G. bengawanicus''){{r|plos}}. Delfino i De Vos (2010) nie wykluczali [[dyspersja biologiczna|dyspersji]] przez obszary morskie{{r|jvp10}}, jednak zdaniem Martina i współpracowników (2012) bardziej prawdopodobna jest migracja przez rzeczne drenaże{{r|plos}}. |
|||
Pozycja [[filogeneza|filogenetyczna]] ''Gavialis'' jest niejasna – analizy oparte na cechach morfologicznych sugerują, że [[linia rozwojowa|linia ewolucyjna]] obejmująca rodzaj ''Gavialis'' oddzieliła się od [[krokodylowate|krokodyli właściwych]] i [[aligatorowate|aligatorów]] przez końcem [[mezozoik]]u i stanowi najbardziej [[klad bazalny|bazalną]] grupę współczesnych krokodyli, podczas gdy analizy biochemiczne i molekularne wskazują, że gawial i [[krokodyl gawialowy]] tworzą [[klad]] bliżej spokrewniony z krokodylami właściwymi niż z aligatorami, a linie ewolucyjne ''Gavialis'' i ''[[Tomistoma]]'' rozdzieliły się nie wcześniej niż w miocenie lub pliocenie{{r|CAB97}}. |
|||
{{clear|left}} |
|||
| ⚫ | |||
<ref name=Lull>{{Cytuj pismo |autor=Richard Swann Lull |tytuł=Fossil gavials from north India |czasopismo=American Journal of Science |wolumin=242 |wydanie=8 |strony=417–430 |rok=1944 |doi=10.2475/ajs.242.8.417 |język=en}}</ref> |
|||
<ref name=Kraus98>{{Cytuj pismo |nazwisko=Kraus |imię=Regina |tytuł=The cranium of </em>Piscogavialis jugaliperforatus<em> n.gen., n.sp. (Gavialidae, Crocodylia) from the Miocene of Peru |czasopismo=Paläontologische Zeitschrift |wolumin=72 |wydanie=3-4 |strony=389–405 |rok=1998 |doi=10.1007/BF02988368 |język=en}}</ref> |
|||
<ref name=plos>{{Cytuj pismo |autor=Jeremy E. Martin, Eric Buffetaut, Wilailuck Naksri, Komsorn Lauprasert, Julien Claude |tytuł=</em>Gavialis<em> from the Pleistocene of Thailand and its relevance for drainage connections from India to Java |czasopismo=PLOS ONE |oznaczenie=7 (9): e44541 |rok=2012 |doi=10.1371/journal.pone.0044541 |język=en}}</ref> |
|||
<ref name=jvp10>{{Cytuj pismo |autor=Massimo Delfino, John De Vos |tytuł=A revision of the Dubois crocodylians, </em>Gavialis bengawanicus'' and ''Crocodylus ossifragus'', from the Pleistocene ''Homo erectus<em> beds of Java |czasopismo=Journal of Vertebrate Paleontology |wolumin=30 |wydanie=2 |strony=427–441 |rok=2010 |doi=10.1080/02724631003617910 |język=en}}</ref> |
|||
<ref name=CAB97>{{Cytuj pismo |autor=Christopher A. Brochu |tytuł=Morphology, fossils, divergence timing, and the phylogenetic relationships of </em>Gavialis<em> |czasopismo=Systematic Biology |wolumin=46 |wydanie=3 |strony=479–522 |rok=1997 |doi=10.1093/sysbio/46.3.479 |język=en}}</ref> |
|||
}} |
|||
[[Kategoria:Krokodyle]] |
[[Kategoria:Krokodyle]] |
||
[[en:Gavialis]] |
|||
[[fr:Gavialis]] |
|||
[[nl:Gavialis]] |
[[nl:Gavialis]] |
||
[[pt:Gavialis]] |
|||
Wersja z 00:51, 19 wrz 2012
| Gavialis[1] | |
| Oppel, 1811 | |
| Okres istnienia: miocen–dziś | |
 Gawial gangesowy (Gavialis gangeticus) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Gavialis |
Gavialis – rodzaj krokodyli z rodziny gawialowatych (Gavialidae). Oprócz żyjącego współcześnie gawiala gangesowego do tego rodzaju zaliczono również kilka gatunków wymarłych – występujące na terenie Indii i Mjanmy Gavialis breviceps z wczesnego miocenu, G. curvirostris z wczesnego i późnego miocenu, G. pachyrhynchus z późnego miocenu, G. lewisi ze środkowego pliocenu, G. hysudricus z późnego pliocenu i G. leptodus z późnego plejstocenu[2], G. browni z wczesnego pliocenu Indii, G. colombianus z późnego oligocenu Kolumbii oraz nienazwany gatunek z późnego miocenu Iraku[3]. Martin i współpracownicy (2012) wyróżniają jedynie trzy gatunki: G. gangeticus, G. lewisi i G. bengawanicus z wczesnego plejstocenu Tajlandii. Większość pozostałych gatunków wymaga rewizji taksonomicznej. G. lewisi może być najbliżej spokrewniony z G. bengawanicus, a G. gangeticus – stanowić grupę siostrzaną dla tego kladu. Do potwierdzenia tej hipotezy wymagane jest jednak dokładniejsze zbadanie G. lewisi[4].
Prawdopodobnie pierwsi przedstawiciele rodzaju wyewoluowali na terenach Indo-Pakistanu, skąd ich potomkowie rozpoczęli migrację w kierunku południowo-wschodnim. Dotarli do Tajlandii (szczątki G. bengawanicus są znane z prowincji Nakhon Ratchasima) i Jawy (także G. bengawanicus)[4]. Delfino i De Vos (2010) nie wykluczali dyspersji przez obszary morskie[5], jednak zdaniem Martina i współpracowników (2012) bardziej prawdopodobna jest migracja przez rzeczne drenaże[4].
Pozycja filogenetyczna Gavialis jest niejasna – analizy oparte na cechach morfologicznych sugerują, że linia ewolucyjna obejmująca rodzaj Gavialis oddzieliła się od krokodyli właściwych i aligatorów przez końcem mezozoiku i stanowi najbardziej bazalną grupę współczesnych krokodyli, podczas gdy analizy biochemiczne i molekularne wskazują, że gawial i krokodyl gawialowy tworzą klad bliżej spokrewniony z krokodylami właściwymi niż z aligatorami, a linie ewolucyjne Gavialis i Tomistoma rozdzieliły się nie wcześniej niż w miocenie lub pliocenie[6].
- ↑ Gavialis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Richard Swann Lull. Fossil gavials from north India. „American Journal of Science”. 242 (8), s. 417–430, 1944. DOI: 10.2475/ajs.242.8.417. (ang.).
- ↑ Regina Kraus. The cranium of Piscogavialis jugaliperforatus n.gen., n.sp. (Gavialidae, Crocodylia) from the Miocene of Peru. „Paläontologische Zeitschrift”. 72 (3-4), s. 389–405, 1998. DOI: 10.1007/BF02988368. (ang.).
- ↑ a b c Jeremy E. Martin, Eric Buffetaut, Wilailuck Naksri, Komsorn Lauprasert, Julien Claude. Gavialis from the Pleistocene of Thailand and its relevance for drainage connections from India to Java. „PLOS ONE”. 7 (9): e44541, 2012. DOI: 10.1371/journal.pone.0044541. (ang.).
- ↑ Massimo Delfino, John De Vos. A revision of the Dubois crocodylians, Gavialis bengawanicus and Crocodylus ossifragus, from the Pleistocene Homo erectus beds of Java. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 30 (2), s. 427–441, 2010. DOI: 10.1080/02724631003617910. (ang.).
- ↑ Christopher A. Brochu. Morphology, fossils, divergence timing, and the phylogenetic relationships of Gavialis. „Systematic Biology”. 46 (3), s. 479–522, 1997. DOI: 10.1093/sysbio/46.3.479. (ang.).