Ania Nowak

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ania Nowak
Data urodzenia

1983

Narodowość

polska

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński, Inter-University Center for Dance (HZT) w Berlinie

Dziedzina sztuki

choreografia, taniec, performans

Epoka

sztuka współczesna

Ważne dzieła
  • Czy można umrzeć na złamane serce? (2018)
  • Języki przyszłości (2018)
Nagrody
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Ania Nowak (ur. 1983 w Krakowie[1]) – polska tancerka, choreografka, performerka i autorka tekstów, poruszająca się na przecięciu sztuk performatywnych i wizualnych oraz feminizmu i praktyk queer[2][3][4].

Laureatka artystycznej Nagrody Sztuki im. Marii Anto i Elsy von Freytag-Loringhoven w 2021[5].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiowała iberystykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie ukończyła studia w Inter-University Center for Dance (HZT) w Berlinie, gdzie mieszka i pracuje od 2011 r.[2][3][6][7]

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Ania Nowak, Języki przyszłości, 2018

W praktyce twórczej zajmuje się przede wszystkim refleksją nad cielesnością w materialnym i niematerialnym wymiarze: problematyką seksualności, choroby i przyjemności, ale też afektów, uczuć czy intuicji, a także nad czasem oraz możliwościami i wzajemnymi relacjami języka i ciała. Zagadnienia te stanową dla Nowak punkt wyjścia do realizacji performansów, wideoperformansów, wystaw performatywnych czy też rozwijane są w formach tekstowych. Istotne są dla niej takie konteksty jak współczesna polityka czy kryzys związany ze zmianami klimatycznymi[2][3], „bada język, pocałunek i oddech jako sposoby komunikowania”[8].

Mimo zajmowania się choreografią nie uważa tańca za swoje podstawowe medium:

Ja zwykle nie tańczę w swoich pracach. [...] Jedyne sytuacje, w których tańczę w życiu, to sytuacje socjalne, czyli imprezy, bądź sytuacje artystyczne, w których stwierdzam że taniec rzeczywiście ma sens albo ma coś do zakomunikowania. Mimo że jestem choreografką, nie jest dla mnie naturalne, że taniec wyraża i stanowi mój główny środek wyrazu[9].

Od 2014 roku rozwija praktykę sytuującą się pomiędzy choreografią a performansem, tj. na styku sztuk performatywnych i wizualnych[10].

Prowadzi też badania artystyczne dotyczące miłości jako strategii wytwarzania wiedzy, w ramach których „bada ekonomie afektywne, niestabilne struktury troski oraz podejmuje próbę redefiniowania zmysłowości”[11]. Rezultaty swoich badań publikuje od 2014 r. na blogu Technologies of Love, gdzie miłość prezentowana jest jako kategoria polityczna, a technologia jako narzędzie wytwarzania relacji[3][12]:

Poprzez blog, Nowak zbiera materiały wokół radykalnego potencjału miłości jako fenomenu społecznego, który znajduje nowe formaty współbycia, a miłość rozumie jako zjawisko, które jest wciąż wymyślane inaczej i które nie wyklucza ze względu na wiek, płeć, orientację seksualną, przekonania czy stopień sprawności fizycznej[12].

Ważną częścią pracy Nowak jest udział w „nieformalnych strukturach wymiany i współpracy” oraz zaangażowanie w praktyki feministyczne, dlatego też przez jakiś czas artystka współpracowała przede wszystkim z kobietami[3][13]. Jak deklarowała:

Swoje projekty robię prawie wyłącznie z kobietami, czasami mam wsparcie dramaturgiczne od kogoś, kto nie jest kobietą. Oczywiście pracuję z mężczyznami, jeśli zostaję zaproszona do projektu i mnie to zainteresuje. Ja dosyć głośno o tym mówię, że praca z kobietami jest dla mnie wyborem politycznym. [...] Niewątpliwie chcę pracować z kobietami, żeby dawać im pracę, żeby dawać im zarobić i aby zyskały widoczność. Chociaż choreografia generalnie jest zdominowana przez kobiety, nie oznacza, to że kobiety dominują w niej pod względem zarobków i sukcesu[14].

Queerowy aspekt jej prac wiąże się z wytwarzaniem takich form relacji – międzyludzkich oraz z tym, co nie-ludzkie – które wykraczają poza dominujące narracje i struktury oparte na binarnych podziałach, jak np. postać queerowego Boga Ojca/Matki w pracy Bez tytułu 3[15], oraz poza dyskursy większościowe, jak choćby w pracy Języki przyszłości[16][17]. Sama artystka określa ten obszar swoich zainteresowań jako ciągle uaktualnianą pracę z „queerowym ucieleśnieniem i troską”[18]:

W mojej praktyce realizacja tej odpowiedzialności wiąże się z szukaniem odpowiedzi na pytanie o granice między troską, czułością, erotyką i porno. To ważne dla mnie tematy, jednak równie ważny jest sposób pracy nad nimi. Robiąc prace, spekuluję o tym, co to znaczy pracować feministycznie i queerowo. W sztukach performatywnych wciąż brakuje tego namysłu. Musimy wyobrazić sobie bycie w queerowo-feministycznych wspólnotach tak, aby nie reprodukować heteronormatywnych, patriarchalnych, biało-suprematywnych struktur i hierarchii[19].

Pracując z ruchem, cielesnością, bliskością, dotykiem czy seksualnością Nowak zwraca uwagę na problematykę władzy, neoliberalnej ekonomii oraz związanych z nimi nadużyć. „Nie możemy pozwolić, żeby działalność artystyczna polegała przede wszystkim na uwodzeniu sprzyjającemu zarabianiu pieniędzy. Interesuje mnie przyjemność i erotyzm poza imperatywem sprzedaży i kupna,” jak stwierdza artystka[19]. Jak podkreśla Anka Herbut, w pracach Nowak kluczowe jest przechwytywanie słów i dekonstruowanie ich pierwotnych znaczeń, a przez to demontaż tożsamości kulturowych, narodowych i seksualnych oraz proponowanie seksualności rozumianej jako czułość i empatia w miejsce relacji opartych na dominacji[20].

Intencją artystki jest również takie poszerzanie pola produkcji choreograficznej, by było ono przestrzenią inkluzywną: uwzględniającą różnorodność oraz głosy osób z mniejszości czy z nienormatywnymi ze względu na wiek czy stopień sprawności ciałami[18].

Działania Nowak zostały określone przez Tomasza Platę jako praktyki teatru eksperymentalnego czerpiącego z tradycji sztuki performance i wyróżnione obok realizacji Wojtka Ziemilskiego, Chóru Kobiet, Komuny//Warszawa, Anny Karasińskiej, Weroniki Szczawińskiej czy Wojtka Blecharza[21].

Współpracuje między innymi z Agatą Siniarską, Mateuszem Szymanówką, Julią Rodriguez.

Jej prace prezentowane były m.in. w berlińskich Hebbel am Ufer (HAU), Sophiensaele, Uferstudios, Neukoellner Oper i Akademie der Künste, warszawskich Nowym Teatrze i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski oraz w BWA Wrocław, Art Institute HGK FHNW w Bazylei, CAC Contemporary Art Centre w Wilnie i ICK Dans Amsterdam, a także w Barcelonie, Sztokholmie i Bukareszcie[2][3][22]. Brała udział w tworzeniu choreografii do ceremonii otwarcia Pierwszych Igrzysk Europejskich w Azerbejdżanie[2].

Artystka ma również sprecyzowane plany na bliższą i dalszą przyszłość:

W 2021 roku będzie rezydentką Ankara Queer Art w Turcji oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej w Seulu. W 2025 wraz z grupą artystów, kucharzy i inżynierów rozpocznie research w Centrum Biolokacji w Punta Cana. Na 2033 przewidziany jest finał projektu badawczego Nowak na temat związków ekologii i miłości, a na 2046 nowy projekt dotyczący końca internetu[2][23].

Wybrane realizacje[edytuj | edytuj kod]

Reżyseria i choreografia[edytuj | edytuj kod]

Wystawy indywidualne[edytuj | edytuj kod]

Wystawy zbiorowe[edytuj | edytuj kod]

Udział performerski[edytuj | edytuj kod]

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Rezydencje artystyczne: CK Zamek w Poznaniu, Dancehouse Melbourne (wraz z Martinem Hansenem, 2014) i Art Stations Foundation (2016)[13][48].

Stypendystka Prezydenta Miasta Krakowa oraz Instytutu Muzyki i Tańca[22].

2014 – stypendium programu Danceweb w ramach festiwalu ImpulsTanz, Wiedeń[13].

2019 – II nagroda Project Room (CSW Zamek Ujazdowski) za wystawę i performans Czy można umrzeć na złamane serce? – za „stworzenie eksperymentalnej przestrzeni performatywnej instalacji wideo”, w którym artystka „podejmując temat cielesnego wymiaru cierpienia, przełożyła naukowy, medyczny dyskurs na poetycką, momentami dowcipną, wypowiedź”[3].

2021 – Nagroda Sztuki im. Marii Anto i Elsy von Freytag-Loringhoven za odwagę, pokonywanie i przekraczanie granic dla młodej polskiej artystki[49][5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Matters of Touch. Arts Santa Mònica [online], artssantamonica.gencat.cat [dostęp 2021-03-13].
  2. ↑ a b c d e f Ania Nowak [online], taniec POLSKA [pl] – taneczny portal internetowy [dostęp 2021-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-09] (pol.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Marcelina Obarska, Ania Nowak [online], Culture.pl [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  4. ↑ a b Ula Sickle – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski [online], – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  5. ↑ a b Nagroda Sztuki od kobiet i dla kobiet [Anto/Freytag] — RESTARTmag [online], restartmag.art [dostęp 2023-03-19] (pol.).
  6. ↑ Ania Nowak, Ruchome sieci współpracy. Nie tylko o polskiej społeczności tańca w Berlinie [online], taniec POLSKA [pl] – taneczny portal internetowy [dostęp 2021-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-05] (pol.).
  7. ↑ Agnieszka Sosnowska, Androgynous and Soft: Non-normative Languages of Ania Nowak, „Polish Theatre Journal”, 0 (1(5)), 27 kwietnia 2018 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  8. ↑ a b Bez tytułu 3. STS [online], teatrstudio.pl [dostęp 2021-02-27].
  9. ↑ Tarasin, 127.
  10. ↑ Tarasin, 130.
  11. ↑ a b Ania Nowak – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski [online], – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  12. ↑ a b O miłości, przyjemności, wstydzie, dumie, empatii, gimnazjum w Łasku, trosce i oporze w jednym ruchu bioder. Wieczór walentynkowy Kem Care – Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie [online], artmuseum.pl [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  13. ↑ a b c d SOLO PROJEKT PLUS 2016 » Art Stations Foundation [online], artstationsfoundation5050.com [dostęp 2021-02-28].
  14. ↑ Magda Garlińska, Pogaduchy: polskie tancerki z Berlina [online], Szajn, 4 lipca 2017 [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  15. ↑ Marcin Bogucki, Queer po polsku, „Dialog – Miesięcznik poświęcony dramaturgii współczesnej”, maj 2019 [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  16. ↑ a b Vogue Polska, Najważniejsze dzieła sztuki o tematyce LGBTQ+. [online], Vogue Polska, 7 czerwca 2020 [dostęp 2021-03-13] (pol.).
  17. ↑ Katarzyna Słoboda, Choreografie intymności, „Didaskalia” (150), 2019 [dostęp 2021-03-13].
  18. ↑ a b Aleksandra Osowicz, Rozmowa z Anią Nowak [online], Choreografiawsieci.pl.
  19. ↑ a b Poszerzać pole tego, co możliwe [online], Dialog – Miesięcznik poświęcony dramaturgii współczesnej [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  20. ↑ Anka Herbut, Choreografie queerowych utopii, „Dwutygodnik.com” (263), sierpień 2019 [dostęp 2021-03-13] (pol.).
  21. ↑ Post-teatr i okolice. Rozmowa z Tomaszem Platą [online], SZUM, 30 sierpnia 2016 [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  22. ↑ a b Poznań/Ania Nowak – rezydencja: Ania Nowak – spektakl „Exercising attention #5. Ćwiczenia uważności” [online], taniec POLSKA [pl] – taneczny portal internetowy [dostęp 2021-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-08] (pol.).
  23. ↑ a b Ania Nowak: Biennale Zielona Gora [online], biennalezielonagora.pl [dostęp 2021-02-27].
  24. ↑ Berlin: Premiera projektu Ani Nowak i Martina Hansena oraz spektakl Alexandra Baczynskiego-Jenkinsa na Tanztage 2015 [online], taniec POLSKA [pl] – taneczny portal internetowy [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  25. ↑ Bydgoszcz. Taneczne sola Agaty Siniarskiej i Ani Nowak [online], e-teatr.pl, 16 października 2015.
  26. ↑ DRUGA ODSŁONA „POWROTU (DO) PRZYSZŁOŚCI” [online], Galeria Sztuki im. Jana Tarasina, 7 maja 2016 [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  27. ↑ Powrót (do) przyszłości [online], Galeria Sztuki im. Jana Tarasina, 7 kwietnia 2016 [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  28. ↑ Mateusz Szymanówka, Katarzyna Koślacz (red.), Powrót (do) przyszłości, Kalisz 2016, s. 45–52, 119–132 [dostęp 2021-02-28].
  29. ↑ SOLO PROJEKT PLUS 2016 » Art Stations Foundation [online], artstationsfoundation5050.com [dostęp 2021-02-28].
  30. ↑ Don’t Go For Second Best, Baby! Disc 1 » Art Stations Foundation [online], artstationsfoundation5050.com [dostęp 2021-02-28].
  31. ↑ DON’T GO FOR SECOND BEST, BABY! Ania Nowak – Nowy Teatr [online], nowyteatr.org [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  32. ↑ Karolina Plinta, Znajomi znajomym [online], SZUM, 20 lipca 2018 [dostęp 2021-03-13] (pol.).
  33. ↑ Witold Mrozek, Jak przyszłość, to koniec. „Teatr 2118” w Nowym Teatrze [online], SZUM, 24 maja 2019 [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  34. ↑ a b Warszawa/Poszerzanie pola: Agata Siniarska „You Are Safe” [online], taniec POLSKA [pl] – taneczny portal internetowy [dostęp 2021-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-08] (pol.).
  35. ↑ Piękny aktywizm [online], teatralny.pl [dostęp 2021-02-27].
  36. ↑ You are safe – Nowy Teatr [online], nowyteatr.org [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  37. ↑ Alicja Müller, Śniadanie na trawie z plastiku, „Didaskalia” (149), luty 2019, s. 92–94 [dostęp 2021-02-28].
  38. ↑ Sophiensæle, Ania Nowak: Inflammations [online], sophiensaele.com, 19 sierpnia 2019 [dostęp 2021-03-13] (ang.).
  39. ↑ Inflammatory states. Mateusz Szymanówka interviews Ania Nowak [online], BLOK MAGAZINE, 23 marca 2019 [dostęp 2021-03-13] (ang.).
  40. ↑ „Milk Me Sugar” w Galerii Arsenał w Białymstoku [online], SZUM, 3 lutego 2021 [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  41. ↑ Milk me sugar [online], galeria-arsenal.pl [dostęp 2021-02-27] (pol.).
  42. ↑ [PL] ‘Milk Me Sugar’ w Galerii Arsenał w Białymstoku [online], BLOK MAGAZINE, 8 lutego 2021 [dostęp 2021-02-27] (ang.).
  43. ↑ TRZY TO JUŻ TŁUM. Wystawa OUT OF STH VI. Chłonność Przestrzeni [online], bwa.wroc.pl [dostęp 2021-03-13].
  44. ↑ Trzy to już tłum | MFF Nowe Horyzonty [online], nowehoryzonty.pl [dostęp 2021-03-13] (pol.).
  45. ↑ Anka Herbut (red.), TRZY TO JUŻ TŁUM. Wystawa główna OUT OF STH VI: Chłonność przestrzeni. Przewodnik po wystawie [online], s. 28–29 [dostęp 2021-03-13].
  46. ↑ Encyklopedia, Warszawa. Polifonia głosów i gestów. Wystawa „Wolne gesty” w CSW [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  47. ↑ Karol Sienkiewicz, Pod kontrolą, „Dwutygodnik” (233), marzec 2018 [dostęp 2021-02-28] (pol.).
  48. ↑ Monumental – Aerowaves – Dance across Europe [online], aerowaves.org [dostęp 2021-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-26].
  49. ↑ Ania Nowak, Mariola Przyjemska, Bracha L. Ettinger i Iwona Demko z Nagrodą Sztuki im. Marii Anto i Elsy von Freytag-Loringhoven [online], SZUM, 16 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-18] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ania_Nowak&oldid=72071984”