Cerkiew św. Jana Teologa w Moskwie (Twierskoj)
 7737764000
| |||||||||||||||||||||
| metochion patriarszy – cerkiew akademicka | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miasto wydzielone | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Adres |
Церковь Ивана Богослова под Вязом, Новая пл., дом 12, строение 1, Москва | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
8/21 maja; | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Moskwy  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||||||
| 55,757580°N 37,627830°E/55,757580 37,627830 | |||||||||||||||||||||
Cerkiew św. Jana Teologa – zabytkowa cerkiew prawosławna w rejonie Twierskim Moskwy, przy placu Nowym. Administruje nią placówka duszpasterska podporządkowana bezpośrednio patriarsze, równocześnie należąca do dekanatu Iwerskiej Ikony Matki Bożej eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[1]. Potocznie określana jest jako cerkiew św. Jana Teologa pod Wiązem[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o drewnianej cerkwi św. Jana Teologa, znajdującej się w Kitaj-gorodzie między wylotami ulic Nikolskiej oraz Iljinki, pochodzi z 1493. Budynek wielokrotnie był niszczony i odbudowywany, m.in. w czasie wielkiej smuty i podczas pożaru Moskwy w 1812. W 1658 na miejscu cerkwi drewnianej zbudowano nową świątynię z cegły. Od drzewa, które do 1775 rosło obok pomieszczenia ołtarzowego świątyni, obiekt sakralny zaczął być nazywany cerkwią św. Jana Teologa pod Wiązem[2]. W latach 1825–1829 na miejscu XVII-wiecznej cerkwi zbudowano kolejną, również murowaną, w stylu empire. Inicjatorem inwestycji był miejscowy duchowny Wasilij Lubimow, zaś autorem projektu – Iwan Tamanski[1]. Równolegle z cerkwią wzniesiono w jej sąsiedztwie nowy dom dla kapłanów służących w parafii[1]. Świątynia posiadała sześć ołtarzy. W górnej cerkwi były to ołtarz główny św. Jana Teologa oraz boczne – Odnalezienia Głowy Jana Chrzciciela i św. Łukasza, w dolnej – Opieki Matki Bożej, św. Mikołaja i św. Mitrofana z Woroneża[1]. W 1837 z fundacji parafialnego starosty Łuki Koznowa w cerkwi wykonano dekorację wnętrza, w tym też roku odbyło się poświęcenie budynku (dolną cerkiew konsekrowano dopiero w 1902)[1]. W 1910 obiekt został wyremontowany i po zakończeniu prac wyświęcony ponownie przez biskupa dmitrowskiego Tryfona[1].
W 1925 władze radzieckie zamknęły cerkiew[2]. Dziewięć lat później przekazano ją na siedzibę Muzeum Historii Moskwy. W związku z tym wnętrze obiektu zostało silnie przekształcone – podzielone na piętra. Rozebrano również cebulaste kopułki nad dzwonnicą i nawą cerkiewną[2].
W 1992 władze Moskwy przekazały obiekt w użytkowanie Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu[2]. Muzeum Historii Moskwy nie opuściło jednak budynku, nie mając żadnej innej siedziby[3]. Rosyjski Kościół Prawosławny zabiegał o możliwość współużytkowania budynku wraz z muzeum poprzez sprawowanie nabożeństw o wyznaczonych godzinach w głównym pomieszczeniu cerkwi, które równocześnie mogłoby być przestrzenią wystawową[3]. Gdy otrzymał odpowiedź odmowną, od 2010[1] organizował nabożeństwa na ulicy, obok budynku[3].
W 2006 miasto przekazało Muzeum Moskwy kompleks dawnych wojskowych magazynów żywnościowych przy Bulwarze Zubowskim. Ostatecznie muzeum przeniosło się do nowej siedziby w 2011, wtedy też w budynku cerkwi pierwszy raz od upadku Związku Radzieckiego odbyła się Święta Liturgia[3]. Na mocy decyzji patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Cyryla z 2010 przy świątyni rozpoczęła działalność parafia przeznaczona dla studentów i wykładowców Rosyjskiego Prawosławnego Instytutu św. Jana Teologa[2]. Cerkiew została odremontowana, przywrócono jej pierwotny wygląd, w latach 2016–2017 restaurując dzwonnicę i ponownie ustawiając na niej krzyż[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Иверское благочиние города Москвы [online], iverblag.ru [dostęp 2018-10-09] (ros.).
- ↑ a b c d e f g История храма апостола Иоанна Богослова под Вязом, „Под Вязом” [dostęp 2018-10-09] (ros.).
- ↑ a b c d «Возрождение храма апостола Иоанна Богослова, что под Вязом, – дело чести для властей столицы». Беседа с игуменом Петром (Еремеевым), ректором Российского православного университета [online] [dostęp 2018-10-09].