Foca (1908)
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
kwiecień 1907 |
| Wodowanie |
8 września 1908 |
 Regia Marina
| |
| Wejście do służby |
15 lutego 1909 |
| Wycofanie ze służby |
16 września 1918 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
42,5 m |
| Szerokość |
4,28 m |
| Zanurzenie |
2,61 m |
| Zanurzenie testowe |
35 m |
| Napęd | |
| 3 silniki benzynowe o łącznej mocy 800 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 160 KM 3 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 350 Mm przy 10 w. |
| Uzbrojenie | |
| 4 torpedy | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 450 mm |
| Załoga |
17 |
Foca – włoski okręt podwodny z początku XX wieku. Jednostka została zwodowana 8 września 1908 roku w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii, a w skład Regia Marina weszła 15 lutego 1909 roku. „Foca” pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a 26 kwietnia 1909 roku zatonęła w Neapolu w wyniku eksplozji oparów benzyny. Okręt został podniesiony i wziął udział w I wojnie światowej. Jednostka została wycofana z czynnej służby we wrześniu 1918 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Stworzony w 1906 roku przez inż. Cesarego Laurentiego projekt okrętu podwodnego „Foca” stanowił rozwinięcie jednostek typu Glauco[1][2]. W porównaniu do poprzednika okręt był dłuższy i miał większy kiosk[3]. Jednostkę wyróżniało zastosowanie do napędu na powierzchni trzech silników benzynowych poruszających trzema śrubami – układu tego nie powtórzono już w żadnym późniejszym projekcie okrętu podwodnego powstałym we Włoszech[4][5].
„Foca” zbudowana została w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii[6][7]. Stępkę okrętu położono w kwietniu 1907 roku, a zwodowany został 8 września 1908 roku[7][8]. Był pierwszym okrętem we włoskiej flocie noszącym tę nazwę[7].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
„Foca” była niewielkim, przybrzeżnym okrętem podwodnym[4]. Długość całkowita wynosiła 42,5 metra, szerokość 4,28 metra i zanurzenie 2,61 metra[8]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 185 ton, a w zanurzeniu 280 ton[8][9][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez trzy silniki benzynowe FIAT o łącznej mocy 800 KM[4][8]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Siemens o łącznej mocy 160 KM[3][6]. Trzy wały napędowe obracające trzema śrubami umożliwiały osiągnięcie prędkości 16 węzłów na powierzchni i 6 węzłów w zanurzeniu[4][3]. Zasięg wynosił 350 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 45 Mm przy prędkości 4 węzły w zanurzeniu[7][8][b]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 35 metrów[4].
Okręt wyposażony był w dwie stałe dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped[4][3].
Załoga okrętu składała się z 2 oficerów oraz 15 podoficerów i marynarzy[8][6].
Służba[edytuj | edytuj kod]
„Foca” weszła do służby w Regia Marina 15 lutego 1909 roku[8][7]. W jednym z pierwszych rejsów jednostka miała przepłynąć z La Spezii do Wenecji, z postojem na uzupełnienie paliwa w Neapolu[10]. 26 kwietnia 1909 roku podczas ładowania akumulatorów doszło do eksplozji oparów benzyny i na pokładzie wybuchł pożar, który został opanowany poprzez dokonanie samozatopienia okrętu w neapolitańskim porcie[8][10]. Po kilku dniach jednostka została podniesiona i przeholowana do La Spezii, gdzie na przełomie 1909 i 1910 roku została wyremontowana i przebudowana[4][10]. Zmiany objęły głównie zespół napędowy: usunięto środkowy silnik benzynowy i odpowiadający mu wał napędowy wraz ze śrubą, w wyniku czego łączna moc silników benzynowych spadła do 600 KM, a osiągana na powierzchni prędkość maksymalna zmalała do 12 węzłów[4][8][c]. Po wypadku na „Foce” Włosi zrezygnowali z umieszczania silników benzynowych w nowo budowanych okrętach podwodnych[1][5].
W 1910 roku załoga okrętu rozpoczęła szkolenie w Wenecji, odbywając rejsy głównie wzdłuż wybrzeża Adriatyku i uczestnicząc w manewrach morskich w okolicach Tarentu[10]. W momencie przystąpienia Włoch do I wojny światowej okręt wchodził w skład 4. dywizjonu okrętów podwodnych (wraz z „Delfino” oraz „Glauco”, „Narvalo”, „Squalo”, „Otaria” i „Tricheco”)[10][11]. Jednostka uczestniczyła w defensywnych patrolach na wodach Morza Adriatyckiego, operując z Brindisi[3][10]. W styczniu 1916 roku „Foca” została przeniesiona do Tarentu, coraz rzadziej wychodząc w morze[10]. Jednostka nie odniosła podczas działań wojennych żadnych sukcesów[10].
Okręt został skreślony z listy floty 16 września 1918 roku[8][9].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jackson 2001 ↓, s. 97 podaje wyporność 188/284 tony.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 118, Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 275 i Moore 1990 ↓, s. 218 podają, że zasięg nawodny wynosił 875 Mm przy prędkości 8 węzłów, a podwodny 40 Mm przy prędkości 4 węzły.
- ↑ Pollina 1963 ↓, s. 44 i Csonkaréti 2004 ↓, s. 346 podają, że okręt rozwijał na powierzchni prędkość 12,8 węzła, a w zanurzeniu 6,5 węzła.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276.
- ↑ Pollina 1963 ↓, s. 42-44.
- ↑ a b c d e Fontenoy 2007 ↓, s. 118.
- ↑ a b c d e f g h Gogin 2020 ↓.
- ↑ a b Jackson 2001 ↓, s. 97.
- ↑ a b c Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 275.
- ↑ a b c d e Pollina 1963 ↓, s. 42.
- ↑ a b c d e f g h i j Fraccaroli 1970 ↓, s. 104.
- ↑ a b Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619.
- ↑ a b c d e f g h Pollina 1963 ↓, s. 44.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 278.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1970. ISBN 0-7110-0105-7. (ang.).
- Ivan Gogin: FOCA small submarine (1909). Navypedia. [dostęp 2020-05-06]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: Bellona, 2001. ISBN 83-11-09214-1.
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895-1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
| Drednoty | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Okręty liniowe | |||||
| Krążowniki pancerne | |||||
| Krążowniki pancernopokładowe | |||||
| Niszczyciele | |||||
| Torpedowce | |||||
| Okręty podwodne |
| ||||
| Monitory | |||||
| Kanonierki | |||||
| Ścigacze/Kutry torpedowe (MAS) | |||||
| Stawiacze min | |||||
| Trałowce | |||||
- K: przebudowa
- P: okręt pojedynczy (unikatowy)
- U: ukończone po I wojnie światowej
- X: budowa anulowana/projekt
- Z: okręt zdobyczny