HMAS Yarra (1910)
.jpg) „Yarra” w 1910 r. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1909 |
| Wodowanie |
8 kwietnia 1910 |
 Royal Australian Navy
| |
| Wejście do służby |
10 września 1910 |
| Wycofanie ze służby |
październik 1929 |
| Zatopiony |
22 sierpnia 1932 jako okręt-cel |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 778 ton |
| Długość |
75 metrów |
| Szerokość |
7,8 m |
| Zanurzenie |
2,7 m |
| Napęd | |
| 3 zespoły turbin parowych Parsonsa o łącznej mocy 13 500 KM 3 kotły Yarrow 3 śruby | |
| Prędkość |
27 węzłów |
| Zasięg |
2300 Mm przy prędkości 13 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo kal. 102 mm 3 działa kal. 76 mm (3 x I) 4 km | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 × 450 mm (3 x I) |
| Załoga |
70 |
HMAS Yarra – australijski niszczyciel z okresu I wojny światowej, jedna z sześciu jednostek typu River. Okręt został zwodowany 8 kwietnia 1910 roku w brytyjskiej stoczni William Denny and Brothers w Dumbarton, a w skład Royal Australian Navy wszedł 10 września 1910 roku. Jednostka, oznaczona znakami burtowymi 79 i H.A4, została wycofana ze służby w październiku 1929 roku, po czym zatopiona jako okręt-cel 22 sierpnia 1932 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
HMAS[a] „Yarra” był jednym z sześciu bliźniaczych niszczycieli (oryginalnie klasyfikowanych jako torpedo-boat destroyers)[1] typu River, zbudowanych według zmodyfikowanego projektu brytyjskich okrętów typu Acheron[b][3][2]. Zbudowane dla Australii niszczyciele różniły się od swych brytyjskich braci dwoma pochylonymi kominami oraz słabszym uzbrojeniem[3][2]. „Yarra” wraz z bliźniaczą jednostką „Parramatta” zamówiony został przez australijski rząd w 1909 roku, w ramach planu pozyskania dwunastu nowoczesnych okrętów[4].
„Yarra” zbudowany został w brytyjskiej stoczni William Denny and Brothers w Dumbarton (numer stoczniowy 899)[3][5]. Stępkę okrętu położono w 1909 roku, zwodowany został 8 kwietnia 1910 roku, a budowę ukończono 25 sierpnia 1910 roku[6][7].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
„Yarra” był niewielkim niszczycielem o długości całkowitej 75 metrów, szerokości 7,8 metra i zanurzeniu 2,7 metra[3][6]. Wyporność normalna wynosiła 778 ton, zaś pełna 990 ton[3][6][c]. Siłownię okrętu stanowiły trzy zestawy turbin parowych systemu Parsonsa o łącznej mocy 13 500 KM, do których parę dostarczały trzy kotły Yarrow[3][6][d]. Prędkość maksymalna napędzanego trzema śrubami okrętu wynosiła 27 węzłów[1][3][e]. Okręt zabierał zapas 178 ton paliwa, co zapewniało zasięg wynoszący 2300 Mm przy prędkości 13 węzłów[3][6][f].
Na uzbrojenie artyleryjskie okrętu składało się pojedyncze działo kalibru 102 mm (4 cale) BL Mark VIII L/40 oraz trzy pojedyncze działa 12-funtowe kal. 76 mm (3 cale) QF Mark I L/40[6][8]. Uzbrojenie uzupełniały cztery karabiny maszynowe, w tym trzy Lewis[8]. Broń torpedową stanowiły trzy pojedyncze wyrzutnie kal. 450 mm (18 cali)[3][6][g].
Załoga okrętu składała się z 70 oficerów, podoficerów i marynarzy[3][6][h].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Okręt został przyjęty w skład Royal Australian Navy 10 września 1910 roku, otrzymując numer taktyczny 79[7][8]. 11 września 1914 roku wraz z bliźniaczym niszczycielem „Warrego” „Yarra” wziął udział w osłonie desantu wojsk australijskich na wybrzeże Nowej Brytanii (ówcześnie części niemieckiej kolonii)[4]. Po zakończeniu I wojny światowej numer taktyczny jednostki zmieniono na H.A4[7]. Niszczyciel wycofano ze służby w październiku 1929 roku, po czym rozpoczęto jego demontaż w stoczni Cockatoo Island w Sydney[5][10]. Kadłub jednostki zatopiono jako okręt-cel 22 sierpnia 1932 roku[4][10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ HMAS – His/Her Majesty's Australian Ship – Australijski Okręt Jego/Jej Królewskiej Mości.
- ↑ Od października 1913 roku zwanego typem I[2].
- ↑ Brassey 1915 ↓, s. 172, Gillett 1983 ↓, s. 41, Colledge i Warlow 2006 ↓, s. 393 i Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 596 podają, że wyporność niszczyciela wynosiła 700 ton.
- ↑ Według Gillett 1983 ↓, s. 41 łączna moc maszyn wynosiła 10 000 KM, zaś Brassey 1915 ↓, s. 172 podaje wartość 9500 KM.
- ↑ Identycznie u Gogin 2018P ↓. Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 596 podaje, że maksymalna prędkość niszczyciela wynosiła 26 węzłów, a według Gillett 1983 ↓, s. 41 28 węzłów.
- ↑ Gillett 1983 ↓, s. 41 podaje zasięg wynoszący 2410 Mm przy prędkości 15 węzłów.
- ↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[9].
- ↑ Brassey 1915 ↓, s. 172 i Gillett 1983 ↓, s. 41 podają, że liczebność załogi wynosiła 66 osób.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Brassey 1915 ↓, s. 172.
- ↑ a b c Gogin 2018A ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 75.
- ↑ a b c Gillett 1983 ↓, s. 40.
- ↑ a b Miramar ↓.
- ↑ a b c d e f g h Gogin 2018P ↓.
- ↑ a b c Friedman 2009 ↓, s. 506.
- ↑ a b c Gillett 1983 ↓, s. 41.
- ↑ DiGiulian 2018 ↓.
- ↑ a b Colledge i Warlow 2006 ↓, s. 393.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1915. London: William Cloves and Sons, 1915. (ang.).
- J.J. Colledge, Ben Warlow: Ships of the Royal Navy: The Complete Record of all Fighting Ships of the Royal Navy. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-281-8. (ang.).
- Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2018-06-17]. (ang.).
- Norman Friedman: British Destroyers: From Earliest Days to the Second World War. Barnsley: Seaforth Publishing, 2009. ISBN 978-1-84832-049-9. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ross Gillett: Australian & New Zealand warships, 1914-1945. Sydney: Doubleday Australia, 1983. ISBN 0-86824-095-8. (ang.).
- Ivan Gogin: ACHERON destroyers (1910-1916). Navypedia. [dostęp 2018-06-17]. (ang.).
- Ivan Gogin: PARRAMATTA destroyers (1910-1916). Navypedia. [dostęp 2018-06-17]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- YARRA (6103965). miramarshipindex.nz. [dostęp 2022-05-02]. (ang.).
