Janiszewo (wieś w województwie wielkopolskim)
51°46′03″N 16°45′39″E/51,767500 16,760833
| wieś | |
 Dwór w Janiszewie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-125[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PGS |
| SIMC |
0375088 |
Położenie na mapie gminy Poniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego  | |
| 51°46′03″N 16°45′39″E/51,767500 16,760833[1]
| |
Janiszewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Poniec[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona w 1310 w łacińskim dokumencie jako Ianiszow, Ianissewo, 1394 Janissewo, 1398 Janiszewo, 1399 Janyschevo, 1399 Januszowo, 1401 Ianisszewo, 1403 Yanissewo[4].
Miejscowość była wsią szlachecką i należała do lokalnej szlachty wielkopolskiej Górzyńskich, Ponieckich oraz noszących odmiejscowe nazwisko utworzone od nazwy wsi - Janiszewskich. Odnotowana została po raz pierwszy w 1310 kiedy książę śląski i wielkopolski, pan Głogowa i Poznania dziedzic Królestwa Polskiego Henryk III głogowski ustanowił dystrykt w Poniecu, w którego granicach odnotowane zostało także Janiszewo. W 1410 miejscowość należała do parafii Poniec. W 1447 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego[4].
Jako własność prywatna wieś podlegała sprzedaży, dziedziczeniu oraz wymianie i wielokrotnie w historii zmieniała właścicieli. W 1469 Andrzej z Górzna zapisał swojej żonie Jadwidze po 100 kóp groszy posagu i wiana na połowie sum, które miał zapisane na Górznie oraz na Janiszewie. W 1471 Małgorzata z Janiszewa, wdowa po Mikołaju zwanym Laczek, sprzedała Dobiesławowi z Kociug za 100 grzywien swoją oprawę na dwóch częściach wsi Janiszewo. W 1472 Andrzej Gorzyński sprzedał Łukaszowi Gorzyńskiemu część wsi odziedziczoną po Mikołaju zwanym Laczek wraz z prawem bliższości do oprawy, którą posiadała w Janiszewie Małgorzata wdowa po tymże Mikołaju. W 1494 Łukasz Gorzyński nabył od Jana Dzięczyńskiego z zastrzeżeniem prawa odkupu prawo do części majątków w Janiszewie, którą z podobnym zastrzeżeniem Jan Dzięczyński nabył uprzednio za 100 złotych węgierskich od Marcina Ponieckiego. W 1486 Łukasz Gorzyński sprzedał Marcinowi Ponieckiemu 2 części Janiszewa za 400 grzywien. Stanisław Janiszewski natomiast sprzedał temu Ponieckiemu 1/3 Janiszewa, a w zamian otrzymał od niego jeden łan roli w Długiej Ulicy przy granicy z Dzięczyną oraz 200 grzywien. W 1519 odnotowano graniczny kopiec narożny zwany Krzyżan, który dzielił wsie: Janiszewo, nie istniejące obecnie Police oraz Lubonie. W 1538 wymieniono Janiszewo przy rozgraniczeniu dóbr ponieckich z wsiami Waszkowo i Zawada[4].
Miejscowość odnotowały historyczne regesty podatkowe. W 1563 miał miejsce pobór podatków z 4,5 łana oraz od wiatraka dziedzicznego. W 1564 we wsi odnotowane zostały 4 łany. W 1580 odbył się pobór z 9 łanów osiadłych, a dziesiąty łan zwolniono z podatków z powodu pożaru w poprzednim roku. We wsi mieszkali także dwaj zagrodnicy, oraz jeden zagrodnik wolny, trzech komorników, jeden rzemieślnik oraz jeden pasterz wypasający 10 owiec[4].
W 1580 wieś Janissewo położona była w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[5].
Po rozbiorach Polski miejscowość wraz z całą Wielkopolską znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[6]. Janiszewo należało do okręgu bojanowskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Widawy, którego właścicielką była wówczas Mycielska[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 199 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 31 dymów (domostw)[6].
Wieś rycerska, własność Jana Mycielskiego, położona była w 1909 roku w powiecie gostyńskim rejencji poznańskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43897
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 372 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c d Chmielewski 1988 ↓, s. 21-22.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 82.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 234.
- ↑ Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzglednieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca, Poznań 1909, s. 9.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. II (I-Ł) z.1, hasło: „Janiszewo”. Wrocław: Ossolineum, 1988, s. 21-22.
