Karel Goeyvaerts

Karel Goeyvaerts
Imię i nazwisko	Karel August Goeyvaerts
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1923 ; Antwerpia
Pochodzenie	belgijskie
Data i miejsce śmierci	3 lutego 1993 ; Antwerpia
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	kompozytor

Karel August Goeyvaerts^[1]^[2] (ur. 8 czerwca 1923 w Antwerpii, zm. 3 lutego 1993 tamże^[1]^[2]) – kompozytor belgijski.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W latach 1943–1947 studiował w Koninklijk Vlaams Muziek Conservatorium w Antwerpii^[1]^[2]^[3]. Od 1947 do 1950 roku był uczniem Dariusa Milhauda i Oliviera Messiaena w Konserwatorium Paryskim^[2]^[3]. W 1951 roku uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie^[1]^[3]. W 1949 roku otrzymał nagrodę im. Lili Boulanger^[2]. Od 1950 do 1957 roku wykładał historię muzyki w konserwatorium w Antwerpii^[2]. W 1953 roku otrzymał zaproszenie do pracy w studiu muzyki elektronicznej przy nowo powstającej Westdeutscher Rundfunk w Kolonii, jego kompozycję Nummer 5 met zuivere tonen wykonano 19 września 1954 roku na koncercie w sali rozgłośni^[3]. W 1958 roku na kilka lat wycofał się z czynnego życia muzycznego, pracując jako tłumacz w belgijskich liniach lotniczych Sabena^[3]. Od 1970 roku podjął pracę w Instituut voor Psycho-acustica en Elektronische Muziek w Gandawie^[2]^[3].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Twórczość Goeyvaertsa odegrała istotną rolę w krystalizowaniu się idei totalnego serializmu^[3]. Jego sonata Nummer 1 na 2 fortepiany z 1951 roku, zaprezentowana na Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie, wywarła wrażenie na Karlheinzie Stockhausenie i stała się dla niego ważnym bodźcem stylistycznym^[2]^[3]. W kompozycji tej, wychodząc z analizy Wariacji op. 27 Antona Weberna oraz koncepcji Oliviera Messiaena, Goeyvaerts dokonał pełnej serializacji wszystkich elementów^[3]. Był też jednym z pionierów muzyki elektronicznej, którą traktował jako medium do realizacji abstrakcyjnych konstrukcji serialnych^[3]. Bezkompromisowa postawa twórcza Goeyvaertsa i doktrynerskie podejście do koncepcji totalnej serializmu doprowadziło jednak do całkowitej depersonalizacji procesu kompozytorskiego i impasu twórczego, przełamanego dopiero nawrotem do bardziej tradycyjnych form i spontanicznej inwencji^[3]. W swoich późniejszych kompozycjach łączył swobodnie kształtowany nowoczesny język dźwiękowy z walorami ekspresyjnymi^[3]. Stosował awangardowe eksperymenty m.in. w zakresie instrumentacji czy redakcji partytur w formie słownej, wykorzystywał też formy otwarte^[3].

Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych^[1])

Utwory orkiestrowe

5 utworów na smyczki (1944)
Preludium, Fuga en Koraal na smyczki (1945)
2 koncerty skrzypcowe (1947, 1951)
Diafonie (1957)
Jeux d’Éte na 3 orkiestry (1962)
De Passie (1962)
Al naar gelang... na 5 grup orkiestrowych i taśmę ad libitum (1971)
...erst das Gesicht...dann die Hände...und zuletzt erst das Haar... na orkiestrę kameralną (1975)
Litanie III (1981)

Utwory kameralne

Trio na skrzypce, klarnet i wiolonczelę (1946)
2 kwartety smyczkowe (1947, 1992)
Sonata skrzypcowa (1948)
Tre Lieder per sonate a venti-sei na różne zestawy instrumentów (1949)
Opus 2 na 13 instrumentów (1951)
Opus 3 met gestreken en geslagen tonen na 9 instrumentów (1952)
Pièce pour trois na flet, skrzypce i fortepian (1960)
Parcours na 2–6 skrzypiec (1967)
Actief–Reactief na 2 oboje, 2 trąbki i fortepian (1968)
Kwartet fortepianowy z taśmą ad libitum (1971)
You’ll Never Be Alone Any More na klarnet basowy i taśmę (1974)
Voor tsjeng na guzheng (1974)
Ach Golgatha! na pozytyw, harfę i 3 perkusje (1975)
Pour que les fruits mûrissent cet été na 14 instrumentów renesansowych (1975)
Litanie II na 3 perkusje (1980)
Litanie V na klawesyn i taśmę (1982)
After Shave na flet prosty, skrzypce i klawesyn (1982)
Instant OXO na 3 perkusje (1982)
Zum Wassermann na 14 instrumentów (1985)
Avontuur na fortepian i 10 instrumentów dętych (1985)
Aemstel- Kwartet na flet, skrzypce, wiolonczelę i harfę (1985)
De zeven zegels na kwartet smyczkowy (1986)
De heilige stad na 12 instrumentów (1986)
Veertien heilige kwinten met aureool na guzheng i perkusję (1986)
Ambachtelijk weefsel na shakuhachi i 2 kōtō (1989)
Chivas Regal klawesyn i perkusję (1989)
Voor Harrie, Harry en René na flet, kwintet basowy i fortepian (1990)
...das Haar na 10 instrumentów (1990)

Utwory fortepianowe

sonata Nummer 1 na 2 fortepiany (1951)
Stuk na fortepian i taśmę (1964)
De schampere pianist (1976)
Litanie I (1979)
Pas à Pas (1985)

Utwory wokalno-instrumentalne

Elegische Muziek na alt, fortepian i orkiestrę (1950)
Improperia na alt, 2 chóry, flet, obój, klarnet, altówkę i perkusję (1959)
Goathemala na mezzosopran i flet (1966)
Msza na chór, 2 oboje, rożek angielski, 2 fagoty, 2 trąbki i 3 puzony (1968)
„...Bélise dans un jardin” na chór, klarnet, klarnet basowy, fagot, skrzypce, altówkę i wiolonczelę (1971)
Het dagelijks leven van de Azteken na recytatora i perkusję (1978)
Claus-ule na recytatora i 8 instrumentów (1979)
Litanie IV na sopran, flet, klarnet, skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1981)
De dunne bomen na sopran i grupę taneczną (1985)
Ode na kontratenora, baryton, flet i klarnet basowy (1988)
...want de tijd is nabij na chór męski i orkiestrę smyczkową (1989)
Aquarius na 8 sopranów, 16 instrumentów i 5 tancerzy (1990), także wersja na 8 sopranów, 8 barytonów i orkiestrę (1991)

Balet

Cytaclysme (1963)

Utwory multimedialne

HE...! na pantomimę, projekcję multimedialną, taśmę i 10 instrumentów (1971)

Utwory elektroniczne

Nummer 4 net dode tonen na taśmę (1952)
Nummer 5 met zuivere tonen na taśmę (1953)
Nummer 6 na 180 obiektów dźwiękowych (1954)
Nummer 7 met convergerende en divergerende klankniveaus na elektroniczne źródła dźwięku (1955)
Nachklänge aus dem Theater I/II na taśmę (1971)
Op acht paarden wedden na taśmę (1973)
Partiduur na taśmę (1974)
Honneurs funèbres a la tete musicale d’Orphée na 6 fal Martenota (1976)
Muziek voor een koninklijk vuurwerk na taśmę (1976)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1306. ISBN 0-02-865527-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 319. ISBN 0-674-37299-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 362. ISBN 83-224-0344-5.

[baker-1] Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1306. ISBN 0-02-865527-3.

[harvard-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 319. ISBN 0-674-37299-9.

[encmuz-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 362. ISBN 83-224-0344-5.

[1]

[2]

[3]