Kit (1899)
.jpg) Okręt między 1900 a 1904 rokiem | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
marzec 1899 |
| Wodowanie |
30 listopada 1899 |
 MW Imperium Rosyjskiego
| |
| Nazwa |
„Kit” → „Bditielnyj” (od 1902) |
| Wejście do służby |
czerwiec 1900 |
| Zatopiony |
samozatopiony 2 stycznia 1905 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 346–350 ton |
| Długość |
61,75 metra |
| Szerokość |
6,7 metra |
| Zanurzenie |
2,9 metra |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 6000 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
27 węzłów |
| Zasięg |
1500 Mm przy prędkości 10 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I) 6 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 × 381 mm (3 × I) |
| Załoga |
64 |
Kit (ros. Кит) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z czterech jednostek typu Kit. Okręt został zwodowany 30 listopada 1899 roku w niemieckiej stoczni Schichau w Elblągu, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w czerwcu 1900 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Bditielnyj” (ros. „Бдительный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka została samozatopiona w styczniu 1905 roku w Port Artur, by uniknąć przejęcia przez Japończyków.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
„Kit” był jednym z czterech niszczycieli zamówionych i zbudowanych w Niemczech[1]. Jednostki te z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadały klasie torpedowców[1]. Okręt zbudowany został w stoczni Schichau w Elblągu (numer stoczniowy 657)[1][2]. Stępkę jednostki położono w marcu 1899 roku, a zwodowany został 30 listopada 1899 roku[1][a].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręt był niewielkim, dwukominowym niszczycielem z dwoma masztami[2]. Długość całkowita wynosiła 61,75 metra, szerokość 6,7 metra i zanurzenie 2,9 metra[2][b]. Wyporność normalna wynosiła 346–350 ton, zaś pełna 445 ton[1][2]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 6000 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Schichau[1][2][c]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1500 Mm przy prędkości 10 węzłów[1][2].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: pojedyncze działo kalibru 75 mm L/48 Canet oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych Hotchkiss M1885 L/40 kalibru 47 mm[1][2]. Jednostka wyposażona była w trzy pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm: dwie umieszczone na pokładzie między kominami i trzecią za drugim kominem, z łącznym zapasem sześciu torped[1][2].
Załoga okrętu liczyła 64 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][d].
Służba[edytuj | edytuj kod]
„Kit” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w czerwcu 1900 roku[1]. Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej[3]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Bditielnyj” (ros. „Бдительный”)[1]. Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód[3][4].
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur[5][6]. 12 lutego?/25 lutego 1904 roku niszczyciele „Bditielnyj”, „Lejtienant Burakow”, „Biezstrasznyj” i „Wnuszytielnyj” udały się na patrol u wybrzeży półwyspu Kwantung, gdzie doszło do potyczki z japońskimi niszczycielami, zakończonej następnego dnia utratą „Wnuszytielnyja”[7]. Wieczorem 26 lutego?/10 marca okręt uczestniczył w wyjściu głównych sił eskadry portarturskiej z bazy (pięć pancerników, cztery krążowniki, dwa krążowniki torpedowe i siedem niszczycieli), które wobec nienapotkania przeciwnika przeprowadziły ćwiczenia taktyczne i powróciły do portu[8]. W nocy z 8 marca?/21 marca na 9 marca?/22 marca patrolujące wody nieopodal bazy niszczyciele „Bditielnyj” i „Grozowoj” oraz kanonierki „Bobr” i „Otważnyj” starły się z japońskimi niszczycielami z 4 dywizjonu, w wyniku czego lekkich uszkodzeń doznał „Harusame”[9]. 13 czerwca?/26 czerwca okręt z dowódcą I Eskadry kontradmirałem Wilgelmem Witgeftem na pokładzie wziął udział w ostrzale japońskich oddziałów przeprowadzających atak na wojsko rosyjskie broniące Port Artur[10]. 8 sierpnia?/21 sierpnia „Bditielnyj” uczestniczył w odparciu pierwszego szturmu rosyjskiej bazy, ostrzeliwując japońskie baterie[11]. 28 września?/11 października „Bditielnyj”, „Silnyj”, „Sierdityj”, „Strojnyj”, „Statnyj”, „Storożewoj”, „Włastnyj”, „Smiełyj” i „Rastoropnyj” postawiły 20 min u wejścia do Zatoki Lunwantan[12].
31 października?/13 listopada „Bditielnyj”, uczestnicząc w akcji ratunkowej załogi zatopionego nieopodal Port Artur na minie niszczyciela „Strojnyj”, sam wszedł na minę i został uszkodzony[13][e]. Niszczyciel został doholowany do bazy, jednak nie podjęto jego naprawy[13]. Jednostka została samozatopiona w Port Artur poprzez odpalenie głowic torped w nocy z 19 grudnia?/1 stycznia na 20 grudnia?/2 stycznia 1905 roku, by uniknąć przejęcia przez Japończyków[2][14].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rok wodowania 1899 potwierdzają Olender 2012 ↓, s. 247, Brassey 1902 ↓, s. 286 i Brassey 1903 ↓, s. 343. Natomiast Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 206 podaje, że stępkę okrętu położono w 1898 roku, zaś zwodowany został w 1900 roku.
- ↑ Opracowania znacznie różnią się jeśli chodzi o wymiary okrętu. Olender 2012 ↓, s. 247 podaje, że długość wynosiła 60 metrów, szerokość 7 metrów i zanurzenie 1,9 metra, natomiast Gogin 2022 ↓ podaje długość 63,5 metra, szerokość 7,01 metra i zanurzenie 2,72–2,87 metra.
- ↑ Jane 1900 ↓, s. 201 podaje, że moc siłowni wynosiła 5700 KM.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 328 podaje, że załoga liczyła 62 osoby.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 265 podaje, że „Bditielnyj” wszedł na minę holując niszczyciel „Sierdityj”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gogin 2022 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 206.
- ↑ a b Brassey 1902 ↓, s. 286.
- ↑ Brassey 1903 ↓, s. 343.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 15.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 37.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 70-71.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 84.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 89-90.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 139-140.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 211-212.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 250-251.
- ↑ a b Olender 2011 ↓, s. 86.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 308-309.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: KIT torpedo boats (1900). Navypedia. [dostęp 2022-01-06]. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 1900. Fred T. Jane (red.). London: Sampson Low, Marston & Co., 1900. (ang.).
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
- The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).
