M-1 (szybowiec)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor |
Piotr Tułacz |
| Typ | |
| Konstrukcja |
drewniana |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Liczba egz. |
1 |
| Liczba wypadków |
1 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,8 m |
| Wydłużenie |
8,5 |
| Długość |
6 m |
| Wysokość |
1,4 m |
| Powierzchnia nośna |
16,3 m² |
| Masa | |
| Własna |
98 kg |
| Użyteczna |
70 kg |
| Startowa |
168 kg |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
M-1 – polski szybowiec amatorski zbudowany w dwudziestoleciu międzywojennym.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Inżynier Piotr Tułacz, zatrudniony jako konstruktor w Wielkopolskiej Wytwórni Samolotów Samolot w Poznaniu, zaprojektował i zbudował w 1923 roku szybowiec M-1. Konstrukcja powstała w warsztatach 3. pułku lotniczego, odznaczała się wysokim poziomem technicznym i innowacyjnym systemem sterowania[1]. Płat był podzielony na dwie części, które miały możliwość obrotu wokół osi poprzecznej. Odchylenie obu części skrzydła w jednym kierunku zastępowało ster wysokości, a przy wychyleniu w przeciwnych kierunkach dawało efekt podobny do użycia lotek[2].
Szybowiec został zgłoszony do udziału w I Konkursie Ślizgowców w Białce Tatrzańskiej. Spośród szybowców zgromadzonych na starcie wyróżniał go bezlotkowy system sterowania oraz to, że był jednym z dwóch szybowców wyposażonych w podwozie płozowe. Sterowanie poprzeczne zastąpiono zmianą kąta nastawienia płata lewego i prawego. Każda połowa skrzydła była zamocowana obrotowo w dwóch punktach: w okuciu głównym oraz na wierzchołku krótkich zastrzałów łączących płat z kadłubem. Mechanizm sterowania pozwalał jednakową zmianę kąta natarcia całego skrzydła oraz również na niezależną różną od siebie zmianę kąta natarcia płata lewego i prawego[3]. Podczas konkursu jego pilotem był kpt. Franciszek Wieden. 29 sierpnia szybowiec wykonał swój pierwszy lot, który trwał 17 sekund[4]. Skomplikowany system sterowania spowodował jego rozbicie, pilot odniósł w wypadku obrażenia[5]. Konstruktor nie zdecydował się na odbudowę szybowca.
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Jednomiejscowy szybowiec konstrukcji drewnianej, w układzie górnopłatu typu parasol.
Kadłub o przekroju prostokątnym, półskorupowy, czteropodłużnicowy, kryty sklejką. Na końcu kadłuba znajdował się statecznik pionowy. Płat o obrysie prostokątno-trapezowym, dwudzielny, jednodźwigarowy, kryty sklejką do dźwigara a dalej płótnem. Przymocowany do kadłuba zastrzałami z rur stalowych, oparty na wieżyczce nad kadłubem. Do poruszania skrzydłami zastosowano popychacze. Statecznik poziomy płytowy, przestawialny w locie, pokryty płótnem. Podwozie trójpunktowe złożone z dwóch podkadłubowych jesionowych płóz amortyzowanych gumą oraz płozy ogonowej[4].
Malowanie[edytuj | edytuj kod]
Powierzchnie drewniane pokryto lakierem bezbarwnym, powierzchnie płócienne pozostało w kolorze cellonowanego płótna[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 669.
- ↑ Rychter 1980 ↓, s. 42.
- ↑ Skrzydlata Polska 1955 ↓, s. 16.
- ↑ a b c Glass 1976 ↓, s. 350.
- ↑ Sportowiec i 30'1923 ↓, s. 19.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Witold Rychter: Skrzydlate wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1980. OCLC 830198483.
- Pierwszy konkurs szybowców bezsilnikowych. „Sportowiec”. 30/1923, 20 września 1923. Toruń: Toruński Związek Okręgowy Piłki Nożnej.
- Zdzisław Gryglicki. Szybowiec „M-1”. „Skrzydlata Polska”. 19/1955, 8 maja 1955. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
