Natopolka liściomirka
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| Zeugophora subspinosa | |||
| (Fabricius, 1781) | |||
_(4669941108)_(2).jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Zeugophora s.str. | ||
| Gatunek |
Zeugophora (Zeugophora) subspinosa | ||
| Synonimy | |||
| |||
Natopolka liściomirka[1] (Zeugophora subspinosa) – gatunek chrząszcza z rodziny Megalopodidae i podrodziny Zeugophorinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1781 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Crioceris subspinosa. W 1818 roku Gustav Kunze umieścił go w nowym rodzaju Zeugophora, dla którego stanowi gatunek typowy[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 2,7 do 3 mm. Głowa jest czerwonawożółta z czarnymi oczami, punktowana stosunkowo mocno, acz nieszczególnie gęsto (rzadziej niż u Z. scutellaris), przy czym przez środek czoła biegnie wyraźny, wąski pas pozbawiony punktowania[3][4]. Czułki są czerwonawożółte w części nasadowej i czarne w pozostałej[3]. Czerwonawożółte przedplecze ma powierzchnię wyraźnie i gęsto punktowaną. Barwa tarczki i pokryw jest zawsze czarna[3][4]. Kolor odnóży jest czerwonawożółty[3].
Larwa ma spłaszczone, żółto ubarwione ciało o zredukowanych odnóżach[5].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla skraje lasów, zadrzewienia, nasadzenia przydrożne i parki, preferując stanowiska zacienione[1][3][6]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi[5] fitofagami żerującymi na topolach[6][3], przy czym pewne doniesienia dotyczą osiki, a niepewne topól białej, czarnej i deltoidalnej[5]. Aktywne osobniki dorosłe obserwuje się od kwietnia do czerwca i od sierpnia do września[1]. Samice składają jaja w maju i czerwcu na spodzie liścia topoli w niewielkim dołku wygryzionym żuwaczkami, który potem zakrywają wydzieliną[5][6]. Rozwój larw ma miejsce od czerwca do sierpnia[5]. Wygryzają nieregularne, okrągławe chodniki[6], a często żerują grupowo tworząc na wierzchniej stronie liścia minę w postaci dużej, czarniawobrązowej łaty[5]. Jesienią wyrośnięte larwy opuszczają liść[3] przez szparę utworzoną na jego górnej powierzchni[5] i schodzą do gleby, gdzie następuje przepoczwarczenie. Po przepoczwarczeniu chrząszcze pozostają w komorach poczwarkowych do wiosny lub opuszczają jeszcze glebę na jakiś czas, a zimują w ściółce, pod opadłym listowiem lub wśród mchów[3][6].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Bułgarii, Serbii, Czarnogóry oraz europejskich części Rosji i Turcji. W Azji podawany jest z z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Kazachstanu i Mongolii[2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony został jako gatunek narażony na wymarcie (VU)[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Zeugophora subspinosa – Natopolka liściomirka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 334-335, ISBN 978-87-88757-84-2.
- ↑ a b c d e f g h Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 48-50.
- ↑ a b Gattung Zeugophora Kunze. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ a b c d e f g W.N. Ellis: Zeugophora subspinosa (Fabricius, 1781). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.