Trimeresurus
(Przekierowano z Parias (zwierzęta))
| Trimeresurus[1] | |||||
| Lacépède, 1804[2] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – trwożnica bambusowa (T. gramineus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Nadrodzina |
Elapoidea | ||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj |
Trimeresurus | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Trimeresurus viridis Lacépède, 1804 (= Trimeresurus albolabris insularis Kramer, 1977) | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Trimeresurus – rodzaj jadowitych węży z podrodziny grzechotników (Crotalinae) w rodzinie żmijowatych (Viperidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji (Chiny, Indie, Sri Lanka, Bhutan, Nepal, Bangladesz, Mjanma, Tajlandia, Laos, Wietnam, Kambodża, Malezja, Singapur, Brunei, Indonezja i Tajwan)[14][15].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Trimeresurus (Trimesurus): gr. τριμερης trimerēs „trójdzielny, trojaki”; ουρα oura „ogon”[16].
- Craspedocephalus: gr. κρασπεδον kraspedon „brzeg, kraj, obramowanie”[17]; κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”[18]. Gatunek typowy: Craspedocephalus puniceus Kuhl, 1824 (= Cophias punicea Boie, 1827).
- Atropos: w mitologii greckiej Atropos (gr. Ἄτροπος Átropos, łac. Atropos), była trzecią z Mojr, bogiń losu. Atropos wyznaczała kres życia każdego z ludzi; kiedy nadchodził ich czas, przecinała nić swoimi nożycami[19]. Gatunek typowy: Craspedocephalus puniceus Kuhl, 1824 (= Cophias punicea Boie, 1827).
- Megaera: w mitologii greckiej Megajra (gr. Μεγαιρα Megaira, łac. Megaera), była jedną z Erynii, zrodzonych z krwi Uranosa pierwotnych bogiń zemsty, siostrą Alekto i Tyzyfone; była odpowiedzialna za wywoływanie zawiści i zazdrości, a także doprowadzanie do zdrady i niewierności małżeńskiej[20]. Gatunek typowy: Vipera trigonocephala Latreille, 1801.
- Bothrophis: gr. βoθρος bothros „rów, wgłębienie”[21]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[22]. Gatunek typowy: Trimeresurus viridis Lacépède, 1804.
- Parias: etymologia nieznana, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej[6]. Gatunek typowy: Megaera flavomaculata J.E. Gray, 1842.
- Cryptelytrops: gr. κρυπτος kruptos „ukryty”[23]; ελυτρον elutron „pokrywa”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oblicze, twarz”[24]. Gatunek typowy: Trimesurus carinatus J.E. Gray, 1842 (= Trigonocephalus purpureomaculatus J.E. Gray, 1832).
- Peltopelor: gr. πελτη peltē „mała tarcza bez obramowania”[25]; πελωρ pelōr „potwór, monstrum”[25]. Gatunek typowy: Trimesurus macrolepis Beddome, 1862.
- Atropophis: rodzaj Atropos Wagler, 1830; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[22]. Nowa nazwa dla Atropos Wagler, 1830 (nazwa zajęta przez Atropos Oken, 1815 (Lepidoptera)).
- Himalayophis: Himalaje; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[12]. Gatunek typowy: Trimeresurus tibetanus Huang, 1982.
- Popeia: Clifford Hillhouse Pope (1899–1974) oraz Sarah Haydock Pope z domu Davis, amerykańscy herpetolodzy[12]. Gatunek typowy: Trimeresurus popeiorum M.A. Smith, 1937.
- Viridovipera: łac. viridis „zielony”, od virere „być zielonym”; vipera „żmija”, od vivus „żywy”; pario „urodzić”[12]. Gatunek typowy: Trimeresurus stejnegeri K.P. Schmidt, 1925.
- Sinovipera: łac. Sinicus „chiński, Chińczyk”, od Sinae „chiński, Chińczyk”, od gr. Σιναι Sinai „chiński, Chińczyk”; łac. vipera „żmija”, od vivus „żywy”; pario „urodzić”[13]. Gatunek typowy: Sinovipera sichuanensis Guo & Wang, 2011.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[14]:
- Trimeresurus albolabris – trwożnica pospolita[26]
- Trimeresurus andalasensis
- Trimeresurus arunachalensis[27]
- Trimeresurus andersonii
- Trimeresurus borneensis
- Trimeresurus brongersmai
- Trimeresurus cantori – trwożnica nikobarska[28]
- Trimeresurus cardamomensis
- Trimeresurus caudornatus[29]
- Trimeresurus davidi[30]
- Trimeresurus erythrurus
- Trimeresurus fasciatus
- Trimeresurus flavomaculatus
- Trimeresurus gracilis
- Trimeresurus gramineus – trwożnica bambusowa[31]
- Trimeresurus gumprechti
- Trimeresurus gunaleni
- Trimeresurus hageni
- Trimeresurus honsonensis
- Trimeresurus insularis
- Trimeresurus kanburiensis – trwożnica kanburyjska[28]
- Trimeresurus labialis
- Trimeresurus macrolepis – trwożnica wielkotarczkowa[28]
- Trimeresurus macrops
- Trimeresurus malabaricus – trwożnica malabarska[28]
- Trimeresurus malcolmi
- Trimeresurus mcgregori
- Trimeresurus medoensis
- Trimeresurus mutabilis
- Trimeresurus nebularis
- Trimeresurus phuketensis
- Trimeresurus popeiorum
- Trimeresurus puniceus – trwożnica płaskonosa[28]
- Trimeresurus purpureomaculatus – trwożnica błotna[28]
- Trimeresurus rubeus
- Trimeresurus sabahi
- Trimeresurus schultzei
- Trimeresurus septentrionalis
- Trimeresurus sichuanensis
- Trimeresurus stejnegeri
- Trimeresurus strigatus
- Trimeresurus sumatranus – trwożnica sumatrańska[28]
- Trimeresurus tibetanus
- Trimeresurus trigonocephalus – trwożnica cejlońska[28]
- Trimeresurus truongsonensis
- Trimeresurus venustus
- Trimeresurus vogeli
- Trimeresurus wiroti
- Trimeresurus yingjiangensis[32]
- Trimeresurus yunnanensis
David, Vogel i Dubois (2011) wykazali, że gatunkiem typowym rodzaju Trimeresurus nie jest trwożnica bambusowa, lecz Trimeresurus viridis Lacépède, 1804 (pierwotna nazwa węża znanego obecnie pod nazwą Trimeresurus insularis lub Cryptelytrops insularis, obecnie nomen oblitum). Autorzy zsynonimizowali z rodzajem Trimeresurus rodzaje Cryptelytrops, Himalayophis, Parias, Peltopelor, Popeia, Sinovipera i Viridovipera i przenieśli gatunki zaliczane do tych rodzajów do rodzaju Trimeresurus[33].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Trimeresurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ B.G. de Lacépède. Caractères dislinctifs de quadrupèdes ovipares, serpens, et poissons de la Nouvelle-Hollande dont, on n’avoit pas publié la description le troisième jour complèinentaire de l’an XI. „Annales du Muséum d’Histoire Naturelle”. 4 (21), s. 209, 1904. (fr.).
- ↑ H. Kuhl & J.C. van Hasselt. Uittreksels uit brieven van Hieren. „Algemeene Konst- en Letterbode”. 1822 (7), s. 100, 1822. (niderl.).
- ↑ Wagler 1830 ↓, s. 175.
- ↑ Wagler 1830 ↓, s. 174.
- ↑ a b J.E. Gray: Synopsis of the contents of the British Museum. Wyd. 42. London: G. Woodfall and Son, Angel Court, Skinner Street, 1840, s. 41. (ang.).
- ↑ L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 28. (łac.).
- ↑ J.E. Gray: Catalogue of the specimens of snakes in the collection of the British museum. London: Printed by order of the Trustees, 1849, s. 11. (ang.).
- ↑ E.D. Cope. Catalogue of the Venomous Serpents in the Museum of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia, with notes on the families, genera and species. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 11, s. 340, 1860. (ang.).
- ↑ A.C.L.G. Günther: The reptiles of British India. London: Pub. for the Ray society by R. Hardwicke, 1864, s. 390. (ang.).
- ↑ W.C.H. Peters. Übersicht der von Herren Mse. A G Doria und Dr. O Beccari in Sarawak auf Borneo von 1865 bis 1868 gesammelten Amphibien. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. 3, s. 41–42, 1872. (niem.).
- ↑ a b c d e f A. Malhotra & R.S Thorpe. A phylogeny of four mitochondrial gene regions suggests a revised taxonomy for Asian pitvipers (Trimeresurus and Ovophis). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 32 (1), s. 95, 2004. DOI: 10.1016/j.ympev.2004.02.008. (ang.).
- ↑ a b P. Guo & Y. Wang. A new genus and species of cryptic Asian green pitviper (Serpentes: Viperidae: Crotalinae) from southwest China. „Zootaxa”. 2918, s. 8, 2011. DOI: 10.11646/zootaxa.2918.1.1. (ang.).
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Trimeresurus. The Reptile Database. [dostęp 2019-11-20]. (ang.).
- ↑ R. Midtgaard: Trimeresurus. RepFocus. [dostęp 2019-11-20]. (ang.).
- ↑ Agassiz 1842–1846 ↓, s. 45.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 61.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 44.
- ↑ Agassiz 1842–1846 ↓, s. 5.
- ↑ Agassiz 1842–1846 ↓, s. 28.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 33.
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 154.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 63.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 165.
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 415. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ A. Captain, V. Deepak, R. Pandit, B. Bhatt & R. Athreya. A new species of pitviper (Serpentes: Viperidae: Trimeresurus Lacepède, 1804) from West Kameng District, Arunachal Pradesh, India. „Russian Journal of Herpetology”. 26 (2), s. 111–122, 2019. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h W. Jaroniewski: Jadowite węże świata. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1984, s. 77–80. ISBN 83-02-00977-6.
- ↑ Zening Chen, Jianping Yu, Gernot Vogel, Shengchao Shi, Zhaobin Song, Yezhong Tang, Jia Yang, Li Ding i Cangsong Chen. A new pit viper of the genus Trimeresurus (Lacépède, 1804) (Squamata: Viperidae) from Southwest China. „Zootaxa”. 4768 (1), s. 112–128, 2020. DOI: 10.11646/zootaxa.4768.1.7. (ang.).
- ↑ S.R. Chandramouli, Patrick D. Campbell. A new species of green pit viper of the genus TrimeresurusLacépède, 1804 (Reptilia: Serpentes: Viperidae) from the Nicobar Archipelago, Indian Ocean. „Amphibian & Reptile Conservation”. 14(3), s. 69–176, 2020. (ang.).
- ↑ E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 147, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).
- ↑ Z. Chen, L. Zhang, J. Shi, Y. Tang, Y. Guo, Z. Song & L. Ding. A new species of the genus Trimeresurus from Southwest China (Squamata: Viperidae). „Asian Herpetological Research”. 2019 (1), s. 13–23, 2019. DOI: 10.16373/j.cnki.ahr.180062. (ang.).
- ↑ P. David, G. Vogel & A. Dubois. On the need to follow rigorously the Rules of the Code for the subsequent designation of a nucleospecies (type species) for a nominal genus which lacked one: the case of the nominal genus Trimeresurus Lacépède, 1804 (Reptilia: Squamata: Viperidae). „Zootaxa”. 2992, s. 1–51, 2011. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 1–354. (niem.).
- Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 1–48, 1–8. (łac.).
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).