Rolnictwo w Angoli

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sprzedawcy ananasów przy drodze z Huambo do Quibala

Rolnictwo w Angoli – dział gospodarki Angoli mający niewielki udział w PKB, jednakże kluczowy w zatrudnieniu mieszkańców. Rolnictwo w Angoli jest w dużej mierze uzależnione od pomocy zagranicznej.

Czynniki fizycznogeograficzne[edytuj | edytuj kod]

Agroklimat[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Klimat Angoli.

Okres wegetacyjny w Angoli trwa cały rok. Najchłodniejszym miesiącem jest lipiec, natomiast najcieplejszym jest styczeń. Roczna amplituda temperatur jest niewielka - zimą temperatura średnia wynosi od 16 do 24 °C, natomiast latem 20–26 °C[1]. Temperatura minimalna nie spada poniżej 15 °C, podczas gdy maksymalna jest nie wyższa niż 35 °C[2]. Wysoka temperatura w połączeniu z dużym nasłonecznieniem stwarza korzystne warunki do rozwoju biomasy.

Ze względu na Prąd Benguelski obszary położone niedaleko od wybrzeża są pozbawione opadów i przez to nieużyteczne rolniczo[3].

Gleby[edytuj | edytuj kod]

W Angoli występują gleby bogate w żelazo[4].

Gleby czerwone są zazwyczaj kwaśne, ciężkie i mają niską bonitację. Humus jest niemalże w całości mineralizowany, stąd uprawa rolnicza wymaga intensywnego nawożenia[5]. Najlepsze gleby ferralitowe mają 2–3% humusu. Gleby te podczas pory suchej tworzą twardą skorupę[6]. Gleby czerwonobrunatne mają odczyn kwaśny, zbliżony do obojętnego, a lokalnie nawet lekko alkaliczny. Ich właściwości są zbliżone do czerwono-burych i burych. Gleby te nadają się pod uprawę roślin nawet po odpowiednim nawożeniu i – w razie potrzeby – irygacji[7].

Hydrologia[edytuj | edytuj kod]

W środkowej części kraju przebiega kontynentalny dział wód[8]. Największymi rzekami Angoli są Kasai (dopływ Konga) oraz Zambezi. Obie te rzeki znajdują się we wschodniej części kraju[9]. W zachodniej części kraju znajdują się rzeki przymorskie, z których największa jest Kwanza. W kraju nie ma dużych terenów zabagnionych[8].

Czynniki pozaprzyrodnicze[edytuj | edytuj kod]

Poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego[edytuj | edytuj kod]

Angola jest biednym krajem – w 2010 była na 148 miejscu według współczynnika rozwoju społecznego[10]. W latach 1974–2002 w kraju trwała wojna domowa[11]. Wydobycie i przetwarzanie ropy naftowej dające ponad 80% PKB powoduje, że kraj ten jednak szybko się rozwija. Rolnictwo daje 6,9% PKB jednakże zatrudnienie znajduje w nim 85% pracujących[12]. Nadwyżka w zatrudnieniu w rolnictwie jest spowodowana m.in. zatrudnianiem byłych żołnierzy[13].

Urbanizacja i uprzemysłowienie[edytuj | edytuj kod]

Stopień urbanizacji liczony odsetkiem ludności miejskiej wynosi 59%, co jak na warunki afrykańskie jest wynikiem wysokim[14]. Przyczyną tego stanu jest jednak zniszczenie wsi w wyniku działań wojennych oraz hiperurbanizacja, szczególnie Luandy[15].

W czasach kolonialnych Angola była krajem o dużej roli przemysłu. Przemysł ten jednak opierał się głównie na produkcji produktów słabo przetworzonych np. cegieł, szkła, gumy, aluminium. Większość produktów była przewożona do metropolii. W Angoli było również rozwinięte górnictwo, szczególnie boksytów i diamentów. Gospodarka angolska była kontrolowana przez Portugalię[16].

Po uzyskaniu niepodległości przemysł się załamał. W latach 90. XX wieku rząd angolski rozpoczął starania w przyciągnięciu inwestorów zagranicznych[17].

Agropolityka[edytuj | edytuj kod]

Angola do 1978 był kolonią portugalską.

We wczesnych latach 50. XX wieku w Angoli nastąpiła kolektywizacja rolnictwa wzorowana na izraelskich kibucach. Rolnicy oddolnie zrzeszali się w spółdzielnie zajmujące się handlem produktami rolnymi[15]. Indywidualnie gospodarstwa są bardzo rozdrobione, średnia powierzchnia nieco powyżej 1,5 ha. Średnia powierzchnia gruntów w spółdzielni wynosi prawie 30 ha[18].

Po wojnie domowej następuje rozwój rolnictwa wspierany przy pomocą zagraniczną. Głównymi celami rozwoju terenów wiejskich jest: zmniejszenie liczby ludności w przeludnionej Luandzie, znalezienie zajęcia dla byłych żołnierzy, zwiększenie produkcji żywności. Polityka pomocowa opiera się na dostarczaniu technologii oraz edukowaniu miejscowych rolników[15]. Istotnym celem polityki rolnej Angoli jest odbudowa produkcji kawowca[19].

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Uprawa papai na polu Coopecunha w prowincji Huambo

Produkcja roślinna[edytuj | edytuj kod]

W Angoli dominują gospodarstwa niewyspecjalizowane zajmujące się uprawą wielu różnych roślin[20]. Grunty orne w sezonie 2007/2008 zajmowały powierzchnię 3 074 806 ha czyli około 2,5% powierzchni kraju. W sumie powierzchnia nadająca się pod uprawę wynosi niecałe 5%. Głównymi uprawami w Angoli są zboża: kukurydza zwyczajna, rosplenica perłowa, proso, ryż; rośliny okopowe: maniok jadalny, ziemniaki, bataty; owoce: banany, cytrusy, ananasy i awokado; a także fasola, orzeszki ziemne, soja i warzywa[18].

Zboża[edytuj | edytuj kod]

Zbożem uprawianym na największych powierzchniach jest kukurydza zwyczajna[20], która w sezonie 2007/2008 zajmowała 883 943 ha[18]. Klimat i gleby występujące w Angoli (poza pustyniami) są idealne do produkcji tego zboża. Kukurydza została przywieziona przez Portugalczyków na początku XVI wieku z Brazylii. Nie wiadomo czy bez pośrednio czy przez Portugalię. Z tego powodu w Angoli kukurydza jest nazwana zbożem (ziarnem) portugalskim. Ze względu na różnice warunkach przyrodniczych, głównie wilgotności, w Angoli występuje znaczna zmienność odmian kukurydzy[21].

Pozostałe zboża zajmują 279 019 ha, lecz ze względu na bardzo niskie plony zbiory są niewielkie[18].

Rośliny okopowe[edytuj | edytuj kod]

Wśród roślin okopowych dominuje maniok jadalny, którego uprawy zajmowały 679 167 ha i ustępowały tylko kukurydzy[18]. Ze względu na wysokie plony roślina ta ma bardzo duży udział w zbiorach. W 2010 zebrano 13,8587 mln ton, czyli prawie 3 razy więcej niż suma zbiorów pozostałych 20 najpopularniejszych upraw[22]. Maniok jest rośliną, która dobrze znosi różne warunki klimatyczne i glebowe[23]. Uprawa tej rośliny redukuje ubóstwo[24], gdyż maniok jest intensywnie użytkowany w kuchni. Z jego bulw robi się mąkę, z której robione jest pieczywo, a liście są używane jak warzywo[25]. Pozostałe rośliny okopowe mają niewielkie znaczenie[18]. Zbiory ziemniaka wyniosły 841,279 tys. ton[22].

Warzywa[edytuj | edytuj kod]

Uprawa warzyw jest działalnością poboczną rolników angolskich. Przeważnie w gospodarstwie warzywa zajmują 5–10 arów i są przeznaczanie niemalże wyłącznie na potrzeby własne. Mało jest gospodarstw specjalizujących się w uprawie warzyw, jednakże charakteryzują się one wysokim stopniem mechanizacji[20].

Używki[edytuj | edytuj kod]

Najważniejszą rośliną eksportową jest kawowiec, na co duży wpływ miał bardzo korzystny dla tej rośliny klimat. W czasach kolonialnych Angola była czołowym producentem kawy, jeszcze na początku lat 70. XX wieku Angola (będąca portugalską kolonią) była czwartym producentem kawy na świecie[19]. W latach 1948–1970 eksport kawy stanowił od 30 do 51% eksportu tej kolonii, zajmując zawsze pierwsze miejsce w strukturze[26]. Kawowiec w czasach kolonialnych był uprawiany głównie na plantacjach wielkoobszarowych, których właścicielami byli Portugalczycy, po uzyskaniu niepodległości plantacje zostały znacjonalizowane[19]. Podczas wojny domowej plantacje kawowca stanowiły ważne źródło dochodu[27]. Po wojnie domowej produkcja kawy drastycznie spadła z poziomu około 40 tys. ton w latach 80. XX wieku do 3–5 tys. ton w latach 90. Najgorszym pod tym względem był rok 2004, kiedy to produkcja spadła poniżej tysiąca ton, w tym samym czasie ceny kawy na świecie były najniższe[19].

Głównymi ośrodkami produkcji kawy jest prowincja Bié oraz północ kraju[19].

Oprócz kawy na mniejszą skalę był uprawiany również tytoń[26].

Rośliny przemysłowe[edytuj | edytuj kod]

Wśród roślin przemysłowych największe znacznie ma palma oleista, bawełna, puchowiec pięciopręcikowy, kauczukowiec[28].

Produkcja zwierzęca[edytuj | edytuj kod]

Kluczowymi gałęziami w produkcji zwierzęcej są farmy mleczne i drobiarstwo[20].

Głównymi zwierzętami hodowlanymi są bydło, trzoda chlewna, kozy, owce i drób[18].

Technika rolna[edytuj | edytuj kod]

Angolskie rolnictwo charakteryzuje się bardzo niskim stopniem mechanizacji rolnictwa. W 2009 w całym kraju było tylko 1940 sprawnych ciągników. Jeden traktor przypadał na około 1650 ha. Dodatkowo dominują maszyny niskiej mocy. Z tego względu duże znaczenie ma siła zwierząt pociągowych i mięśni ludzkich[18].

Problemy rolnictwa[edytuj | edytuj kod]

Głównym problemem rolnictwa w Angoli są skutki wojny domowej, która spowodowała: zniszczenie infrastruktury na wsi, dużą liczbę byłych żołnierzy oraz hiperurbanizację, szczególnie w Luandzie[15]. Rolnictwo jest niewydolne i uzależnione od pomocy zagranicznej[13]. Angola jest zmuszona importować żywność (ok. 50% potrzeb), mimo znacznego, niewykorzystanego, potencjału[15]. Problemem jest rozdrobienie i brak wyspecjalizowania większości gospodarstw[18].

Kolejnymi problemami rolnictwa angolskiego są złe warunki przyrodnicze. Większość kraju jest pustynią stąd powierzchnia nadające się pod uprawę wynosi mniej niż 5% terytorium kraju[18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Martyn 1995 ↓, s. 188.
  2. ↑ Martyn 1995 ↓, s. 189.
  3. ↑ Martyn 1995 ↓, s. 219.
  4. ↑ Falkowski i Kostrowicki 2001 ↓, s. 482.
  5. ↑ Uziak i Klimowicz 2002 ↓, s. 205.
  6. ↑ Uziak i Klimowicz 2002 ↓, s. 206.
  7. ↑ Uziak i Klimowicz 2002 ↓, s. 207.
  8. ↑ a b Atlas 2005 ↓, s. 102.
  9. ↑ Encyklopedia Audiowizualna Britannica Geografia I. Warszawa: Kurpisz, 2006, s. 28.
  10. ↑ Human Development Report Office (HDRO) – United Nations Development Programme (UNDP): Indices & Data - Human Development Reports (HDR) - United Nations Development Programme (UNDP):. hdr.undp.org. [dostęp 2012-04-10]. (ang.).
  11. ↑ James 2011 ↓.
  12. ↑ CIA - The World Factbook. [dostęp 2012-03-28]. (ang.).
  13. ↑ a b Kimhi 2009 ↓, s. 1.
  14. ↑ CIA – The World Factbook. [dostęp 2012-04-13]. (ang.).
  15. ↑ a b c d e Kimhi 2009 ↓, s. 2.
  16. ↑ Chabal i Vidal 2008 ↓, s. 62–63.
  17. ↑ Chabal i Vidal 2008 ↓, s. 108.
  18. ↑ a b c d e f g h i j Rušarová i in. 2010 ↓.
  19. ↑ a b c d e Výborná i Srnec 2010 ↓.
  20. ↑ a b c d Kimhi 2009 ↓, s. 6.
  21. ↑ Bige i Lorenzoni 2007 ↓.
  22. ↑ a b FAOSTAT. [w:] FAO [on-line]. [dostęp 2012-04-10]. (ang.).
  23. ↑ Parkes 2011 ↓, s. 1.
  24. ↑ Parkes 2011 ↓, s. 2.
  25. ↑ Parkes 2011 ↓, s. 17-18.
  26. ↑ a b Chabal i Vidal 2008 ↓, s. 62.
  27. ↑ James 2011 ↓, s. 14.
  28. ↑ James 2011 ↓, s. 15.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rolnictwo w Afryce
Terytoria niesamodzielne

Afryka

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rolnictwo_w_Angoli&oldid=69541240”