Winnica (miasto): Różnice pomiędzy wersjami

Winnica
Вінниця
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	winnicki
Prawa miejskie	1640/1795
Burmistrz	Wołodymyr Hrojsman
Powierzchnia	68,68 km²
Populacja (2013); • liczba ludności; • gęstość	; 372 189; 5 419 os./km²
Nr kierunkowy	+380 43
Kod pocztowy	21000
Tablice rejestracyjne	AB
Podział miasta	3 rejony: zamostjański, leniński, staromiski
	Położenie na mapie obwodu winnickiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:landmark}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:24, 12 mar 2014

Winnica (ukr. Вінниця) – miasto w środkowej części Ukrainy, na wschodnim Podolu. Stolica obwodu winnickiego. 372 189 mieszkańców (według stanu na 1 listopada 2013)^[3].

Była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[4].

Położenie geograficzne

Miasto oddalone jest od Kijowa o 199 km, 429 km od Odessy i 369 km od Lwowa.

Historia

W 1363 roku Fiodor Koriatowicz wybudował na miejscu dzisiejszej Winnicy drewniany zamek co stało się początkiem dla rozwoju miasta. Nazwa „Winnica” pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie polskiego króla, Władysława Jagiełły 13 czerwca 1385 roku. Miasto w XV wieku lokował na prawie magdeburskim król polski Aleksander Jagiellończyk. W I Rzeczypospolitej miasto było faktyczną stolicą województwa bracławskiego. W 1545 roku komisarz króla Zygmunta Augusta stwierdził, że tutejszy drewniany zamek starościński jest niewielki, bo ma tylko 3 wieże i 30 horodni, dlatego należy go rozbudować. Zapisano także, że były na nim ówcześnie dwa działka i 26 hakownic. W mieście w 1545 roku było 274 domów. Od 1589 odbywały się tu sejmiki, sądy grodzkie i sejmiki ziemskie. W latach 1672–1699 pod kontrolą Turcji. W 1783 roku Antoni Protazy Potocki podpisał tu statut zakładający Kompanię Handlową Polską (Kompanię Handlu Czarnomorskiego). Po Rozbiorze w 1793 miasto znajdowało się w zaborze rosyjskim, jako siedziba ujezdu winnickiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku dawne województwo bracławskie nie powróciło w granice Polski. W 1921 zostało włączone w skład Ukraińskiej SRR do której przynależało do 1991 roku. Obecnie miasto znajduje się w państwie Ukraina.

W czasie zaboru ziem wschodnich Polski przez Rosjan w mieście istniało Winnickie Gimnazjum Państwowe, w którym do upadku powstania listopadowego większość kadry stanowili polscy profesorowie, a wykłady odbywały się głównie w języku polskim^[5].

W latach 1937–1938 NKWD rozstrzelało i pochowało na terenie obecnego Centralnego Parku Miejskiego ponad 9000 osób, których groby ekshumowali Niemcy w 1943 (tzw. mord w Winnicy). W latach 1942–1943, w czasie II wojny światowej, około 10 km na północ od Winnicy, na wschód od szosy do Żytomierza (naprzeciw Strzyżawki), znajdowała się kwatera główna Hitlera (niem. Führerhauptquartier) FHQ Wehrwolf.

Winnica i jej okolice były miejscem działania Einsatzgruppe D, która wymordowała, jak się szacuje, do 28 tysięcy ludzi, w tym praktycznie całą żydowską populację miasta.

Zabytki

kościół i kolegium jezuitów z lat 1610-1617 w stylu barokowym
kościół i klasztor dominikanów z 1758 roku w stylu barokowym, w miejscu starszego z XVII wieku fundacji sędziego Michała Grocholskiego. Po upadku Powstania listopadowego zamieniony w 1832 roku przez Rosjan na prawosławny sobór Przemienienia Pańskiego. Po 1839 roku zmieniono kształt hełmów wież na czterospadowe. Po 1917 roku wieże obniżono. Wiosną 1920 roku kościół zwiedzali Józef Piłsudski z Semenem Petlurą. W 1930 roku władze radzieckie umieściły w kościele składy, a od 1962 roku salę gimnastyczną. Od 1980 do 1990 roku sala muzyczna. Obecnie katedra eparchii Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego^[6]
kościół kapucynów z 1746 roku, fundacji starosty Ludwika Kalinowskiego
mury miejskie z XVII wieku w ruinie
drewniana cerkiew św. Mikołaja z 1746 roku
dworzec kolejowy
zamek
dawny pałac Grocholskich w Pietniczanach
Hotel Savoy z 1912 roku w stylu eklektycznym
Willa kapitana Czetkowa z pocz. XX wieku w stylu secesyjnym

Religia

Winnica jest siedzibą eparchii Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego^[7] oraz eparchii winnickiej niekanonicznego Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego^[8]. W mieście funkcjonuje także parafia katolicka^[9] oraz klasztor kapucynów^[10]. W Winnicy działa zbór chrześcijan baptystów „Dom Ewangelii”^[11] oraz świątynia Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny^[12]. W Winnicy funkcjonuje również kilkanaście zborów Świadków Jehowy.

Ludzie związani z Winnicą

Ludzie związani z Winnicą

Miasta partnerskie

↑ А. Івченко: Міста України. Київ: 1999, s. 89. ISBN 966-7085-56-2.
↑ Місто Вінниця. Вінницька міська рада. [dostęp 2014-01-05]. (ukr.).
↑ ^a ^b Чисельність населення на 1 листопада 2013 року. Головне управління статистики у Вінницькій області. [dostęp 2014-01-05]. (ukr.).
↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.
↑ „Kurier Galicyjski”, 13-30 stycznia 2012, nr 1(149), s. 14.
↑ Свято-Преображенский Кафедральный Собор. Винница город.
↑ ВІННИЦЬКА єпархія.
↑ КАРТА ЄПАРХІЙ.
↑ Święto Bożego Ciała w Winnicy.
↑ KLASZTOR Kapucynów w Winnicy.
↑ Баптистская церковь в городе Виннице.
↑ Винницкое общество сознания Кришны.

Bibliografia

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIII, Warszawa, 1880–1902, s. 553.

Linki zewnętrzne

Winnica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 553 .
Winnica
Mapa 1:100,000 – część zachodnia
Mapa 1:100,000 – część wschodnia

[Iwczenko_1999-1] А. Івченко: Міста України. Київ: 1999, s. 89. ISBN 966-7085-56-2.

[2] Місто Вінниця. Вінницька міська рада. [dostęp 2014-01-05]. (ukr.).

[Demografia2013-3] Чисельність населення на 1 листопада 2013 року. Головне управління статистики у Вінницькій області. [dostęp 2014-01-05]. (ukr.).

[4] Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.

[5] „Kurier Galicyjski”, 13-30 stycznia 2012, nr 1(149), s. 14.

[6] Свято-Преображенский Кафедральный Собор. Винница город.

[7] ВІННИЦЬКА єпархія.

[8] КАРТА ЄПАРХІЙ.

[9] Święto Bożego Ciała w Winnicy.

[10] KLASZTOR Kapucynów w Winnicy.

[11] Баптистская церковь в городе Виннице.

[12] Винницкое общество сознания Кришны.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ Linia 44: / Linia 44: @@
 == Historia ==
-W 1363 roku [[Fiodor Koriatowicz]] wybudował na miejscu dzisiejszej Winnicy drewniany zamek co stało się początkiem dla rozwoju miasta. Nazwa „Winnica” pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie polskiego króla, [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]] 13 czerwca 1385 roku. Miasto w XV wieku lokował na prawie magdeburskim król polski Aleksander Jagiellończyk. W [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]] miasto było faktyczną stolicą [[województwo bracławskie|województwa bracławskiego]]. W 1545 roku komisarz króla Zygmunta Augusta stwierdził, że tutejszy drewniany zamek starościński jest niewielki, bo ma tylko 3 wieże i 30 horodni, dlatego należy go rozbudować. Zapisano także, że były na nim ówcześnie dwa działka i 26 [[hakownica|hakownic]]. W mieście w 1545 roku było 274 domów. Od 1589 odbywały się tu sejmiki, [[Sąd grodzki|sądy grodzkie]] i [[sejmiki ziemskie]]. W latach 1672–1699 pod kontrolą Turcji. Po Rozbiorze w 1793 miasto znajdowało się w zaborze rosyjskim, jako siedziba [[Powiat winnicki|ujezdu winnickiego]]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku dawne województwo bracławskie nie powróciło w granice Polski. W 1921 zostało włączone w skład [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] do której przynależało do 1991 roku. Obecnie miasto znajduje się w państwie [[Ukraina]].
+W 1363 roku [[Fiodor Koriatowicz]] wybudował na miejscu dzisiejszej Winnicy drewniany zamek co stało się początkiem dla rozwoju miasta. Nazwa „Winnica” pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie polskiego króla, [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]] 13 czerwca 1385 roku. Miasto w XV wieku lokował na prawie magdeburskim król polski Aleksander Jagiellończyk. W [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]] miasto było faktyczną stolicą [[województwo bracławskie|województwa bracławskiego]]. W 1545 roku komisarz króla Zygmunta Augusta stwierdził, że tutejszy drewniany zamek starościński jest niewielki, bo ma tylko 3 wieże i 30 horodni, dlatego należy go rozbudować. Zapisano także, że były na nim ówcześnie dwa działka i 26 [[hakownica|hakownic]]. W mieście w 1545 roku było 274 domów. Od 1589 odbywały się tu sejmiki, [[Sąd grodzki|sądy grodzkie]] i [[sejmiki ziemskie]]. W latach 1672–1699 pod kontrolą Turcji. W 1783 roku [[Antoni Protazy Potocki]] podpisał tu statut zakładający [[Kompania Handlowa Polska|Kompanię Handlową Polską (Kompanię Handlu Czarnomorskiego)]]. Po Rozbiorze w 1793 miasto znajdowało się w zaborze rosyjskim, jako siedziba [[Powiat winnicki|ujezdu winnickiego]]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku dawne województwo bracławskie nie powróciło w granice Polski. W 1921 zostało włączone w skład [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] do której przynależało do 1991 roku. Obecnie miasto znajduje się w państwie [[Ukraina]].
 W czasie [[zabór rosyjski|zaboru ziem wschodnich]] Polski przez Rosjan w mieście istniało Winnickie Gimnazjum Państwowe, w którym do upadku [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] większość kadry stanowili polscy profesorowie, a wykłady odbywały się głównie w [[język polski|języku polskim]]<ref>„[[Kurier Galicyjski]]”, 13-30 stycznia 2012, nr 1(149), s. 14.</ref>.