Ławra Peczerska: Różnice pomiędzy wersjami

Ławra Peczerska
Печерська лавра
	; Ławra Peczerska widziana znad Dniepru
Państwo	Ukraina
Miasto wydzielone	Kijów
Miejscowość	Kijów
Kościół	Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
Rodzaj klasztoru	ławra
Eparchia	kijowska
Archimandryta	metropolita Kijowa i całej Ukrainy Onufry
Klauzura	nie
	Obiekty sakralne
Sobór	Zaśnięcia Matki Bożej
Cerkiew	nadbramna Świętej Trójcy
Cerkiew	Spaska
Fundator	Antoni i Teodozjusz
Styl	ruski, barok kozacki
Materiał budowlany	kamień, cegła
Data budowy	XI wiek
	Położenie na mapie Kijowa Ławra Peczerska
	Położenie na mapie Ukrainy Ławra Peczerska
	Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Ławra Peczerska
	50°26′06″N 30°33′27″E/50,435000 30,557500
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 13:01, 19 mar 2018

Ławra Peczerska^[a] (ukr. Києво-Печерська лавра) – prawosławny klasztor w Kijowie, siedziba zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.

Historia

Historia świątyni sięga połowy XI wieku, kiedy do Kijowa przybyli fundatorzy ławry i inicjatorzy ruchu monastycznego na Rusi – mnisi Antoni i Teodozjusz. Pierwszy monaster powstał w 1051^[2] na naddnieprzańskich stokach – w pieczarach (ukr. печера, peczera – jaskinia, pieczara), od których pochodzi nazwa klasztoru.

W XI wieku drugi igumen Teodozjusz wprowadził bizantyjską regułę studycką, która przewidywała życie we wspólnocie klasztornej i oddawanie się nieustannej modlitwie i pracy. Już w XII wieku klasztor był uważany za miejsce cudowne i oczyszczające z grzechów. Rozwijało się w nim również dziejopisarstwo^[3]: powstała tu, między innymi, Powiest' wriemiennych lat („Powieść doroczna”), zwana również „Latopisem Nestora”, pierwsza kronika ruska. W 1539 w ławrze pochowano księcia wołyńskiego i starostę winnickiego Eliasza Ostrogskiego.

W 1603 sejm Rzeczypospolitej zwrócił dyzunitom klasztor (zarekwirowany wcześniej prawosławnym na rzecz unitów), gdzie zgodnie z tradycją jego archimandrytę miała wybierać szlachta kijowska i duchowieństwo. Widoki klasztoru, które stworzył Abraham van Westerveld w połowie XVII wieku, wskazują, że w tym okresie klasztor był jeszcze całkowicie drewniany. Obszerny opis ławry ogłosił w 1675 Jan Herbinius.

Klasztor został powiększony w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku, kiedy to rozbudowano poszczególne zespoły sakralne. Zostały one wzniesione w stylu baroku kozackiego^[4] (zwanego też barokiem ukraińskim^[5]), który cechuje znaczna ilość wieżyczek, zdobnych ścian szczytowych i dekoracji, freski na ścianach zewnętrznych, przedstawiające z reguły postaci z historii kraju i Kościoła.

3 listopada 1941 wybuch zniszczył część soboru Zaśnięcia Matki Bożej. Według słowackiej kroniki filmowej eksplozja ta miała miejsce 20 minut po wizycie w ławrze prezydenta Słowacji Jozefa Tiso^[6]. Do dziś trwają spory, kto był winny zniszczenia – radzieccy partyzanci, którzy zaatakowali kwaterujące tam wojska niemieckie, czy Niemcy.

W 1990 ławra Peczerska została zapisana wraz z soborem Mądrości Bożej (Sofijskim) na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości (w 1991) władze ukraińskie i niemieckie sfinansowały odbudowę świątyni. W 2000 metropolita Włodzimierz, zwierzchnik Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej, ponownie ją konsekrował.

Obecnie zespół składa się z ławry dolnej i ławry górnej.

Ławra górna

Teren górnej ławry znajduje się pod zarządem państwowym, a budynki w większości służą jako muzea i sale wystawowe. Wzniesione zostały tu:

sobór katedralny Zaśnięcia Matki Bożej (Uspieński)
nadbramna cerkiew Świętej Trójcy (Troicka), z lat 1106–1108, przebudowana pod koniec XVII wieku, ufundowana przez Iwana Mazepę
pomieszczenia gospodarcze
drukarnia powstała około 1606
cerkiew Wszystkich Świętych nad bramą Targową z końca XVII wieku
Wielka Dzwonnica z okresu 1731–1744
cerkiew refektarzowa (trapezna) pod wezwaniem Antoniego i Teodozjusza budowana od 1893 do 1895, obecnie główna świątynia eparchii kijowskiej UKP PM^[7]
cerkiew Zwiastowania (Błagowiszczeńska) z lat 1904–1905
cerkiew św. Michała (kopuły o łącznej powierzchni 782 m²).

Ławra dolna

Teren dolnej ławry został przekazana w zarząd Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego. Składa się z Bliskich Pieczar i Dalekich Pieczar.

Bliskie Pieczary

W Bliskich Pieczarach znajdują się:

cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego (Chrestowozdwiżeńska) wybudowana w 1700, w której mieści się wejście do pieczar Antoniego
cerkiew Wszystkich Mnichów Peczerskich zbudowana w 1839
cerkiew Spotkania Pańskiego (Striteńska) z 1854 (cerkiew namiestnika Bliskich Pieczar)
cerkwie podziemne
- cerkiew św. Antoniego
- cerkiew Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni (Wwedeńska)
- cerkiew św. Warłaama.

Plac prowadzący do Dalekich Pieczar

Nad placem prowadzącym do Dalekich Pieczar wznoszą się:

cerkiew Narodzenia Bogurodzicy z 1696
dzwonnica Dalekich Pieczar (zbudowana w 1761)
cerkiew Poczęcia św. Anny z lat 1809–1811, gdzie znajduje się wejście do pieczar św. Teodozjusza.

Dalekie Pieczary

W Dalekich Pieczarach pod ziemią znajdują się trzy świątynie:

cerkiew Zwiastowania z czasów Teodozjusza
cerkiew św. Teodozjusza
cerkiew Narodzenia Pańskiego.

Podziemia ławry

W podziemiach ławry pochowani zostali, między innymi:

Teodozjusz Pieczerski – przełożony i fundator klasztoru
pierwszy kijowski metropolita Michał^[b]
święty lekarz i ikonograf Alipiusz
kronikarz Nestor
Ilia Muromiec
książę Konstanty Ostrogski, hetman wielki litewski
głowa kniazia Włodzimierza Świętego
ukraińscy hetmani, wojewodowie kijowscy, metropolici, arcybiskupi, biskupi.

Uwagi

↑ Egzonim Ławra Peczerska w 2010 zmieniono na ławra Peczerska (pisownia wyrazu ławra od małej litery)^[1].
↑ Historyczność tej postaci jest kwestionowana, nie można więc jednoznacznie stwierdzić, do kogo należą przechowywane w ławrze relikwie.

Przypisy

↑ Zmiany wprowadzone na XLVIII posiedzeniu Komisji (24 lutego 2010 roku). Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2013-02-13. [dostęp 2013-04-03].
↑ Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie – Arabowie na półwyspie pirenejskim. T. 17. Poznań: Polskie Media Amer. Com, 2006, s. 220. ISBN 978-83-7425-697-1.
↑ Zdeněk Váňa: Świat dawnych Słowian. Antoni Kroh (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, s. 137. ISBN 83-06-01126-0.
↑ Włodzimierz Wilczyński, Leksykon kultury ukraińskiej, Kraków 2004, s. 21
↑ Ukraina. Sztuka. encyklopedia.pwn.pl
↑ „...includes the claim that in November 1941, when the Slovak president visited Kiev, the Ukrainian capital that had fallen to the Reich, an attempt on his life was made at the Pechersk Lavra by the Germans, Tiso escaping only by a miracle.” [w:] Antisemitism in Slovak politics. 2000. str. 159: „Na gruncie takich fantazji narodziła się – oczywiście dopiero po wojnie – jedna z kolejnych «lisowskich legend»: jakoby w listopadzie 1941 roku w Kijowie niemiecki wywiad miał dokonać nieudanego zamachu na Tisę, odwiedzającego żołnierzy ...” [w:] Ivan Kamenec. Tragedia polityka, księdza i człowieka: (Jozef Tiso 1887–1947). 2001.
↑ Киевская епархия

Linki zewnętrzne

Zdjęcia ławry Peczerskiej

Szablon:7 cudów Ukrainy

[2] Egzonim Ławra Peczerska w 2010 zmieniono na ławra Peczerska (pisownia wyrazu ławra od małej litery)^[1].

[9] Historyczność tej postaci jest kwestionowana, nie można więc jednoznacznie stwierdzić, do kogo należą przechowywane w ławrze relikwie.

[1] Zmiany wprowadzone na XLVIII posiedzeniu Komisji (24 lutego 2010 roku). Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2013-02-13. [dostęp 2013-04-03].

[3] Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie – Arabowie na półwyspie pirenejskim. T. 17. Poznań: Polskie Media Amer. Com, 2006, s. 220. ISBN 978-83-7425-697-1.

[4] Zdeněk Váňa: Świat dawnych Słowian. Antoni Kroh (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, s. 137. ISBN 83-06-01126-0.

[5] Włodzimierz Wilczyński, Leksykon kultury ukraińskiej, Kraków 2004, s. 21

[6] Ukraina. Sztuka. encyklopedia.pwn.pl

[7] „...includes the claim that in November 1941, when the Slovak president visited Kiev, the Ukrainian capital that had fallen to the Reich, an attempt on his life was made at the Pechersk Lavra by the Germans, Tiso escaping only by a miracle.” [w:] Antisemitism in Slovak politics. 2000. str. 159: „Na gruncie takich fantazji narodziła się – oczywiście dopiero po wojnie – jedna z kolejnych «lisowskich legend»: jakoby w listopadzie 1941 roku w Kijowie niemiecki wywiad miał dokonać nieudanego zamachu na Tisę, odwiedzającego żołnierzy ...” [w:] Ivan Kamenec. Tragedia polityka, księdza i człowieka: (Jozef Tiso 1887–1947). 2001.

[8] Киевская епархия

[:1-10] Wspólnie z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją.

[:3-11] Wspólnie z Polską.

[:2-12] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią i Włochami.

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[b]

[1]

[A]

[B]

[C]

@@ Linia 63: / Linia 63: @@
 [[Plik:Києво-Печерьска лавра.JPG|mały|240px|<center>{{nowrap|[[Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Kijowie|Sobór Zaśnięcia Matki Bożej]] (Uspieński)}}</center>]]
 Teren górnej ławry znajduje się pod zarządem państwowym, a budynki w większości służą jako muzea i sale wystawowe. Wzniesione zostały tu:
-* sobór katedralny ''Zaśnięcia Matki Bożej'' (''Uspieński'')
+* [[Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Kijowie|sobór katedralny ''Zaśnięcia Matki Bożej'' (''Uspieński'')]]
 * [[nadbramna cerkiew Świętej Trójcy|nadbramna cerkiew ''Świętej Trójcy'']] (''Troicka''), z lat 1106–1108, przebudowana pod koniec XVII wieku, ufundowana przez [[Iwan Mazepa|Iwana Mazepę]]
 * pomieszczenia gospodarcze