Pałac Krasińskich w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

Pałac Krasińskich (Rzeczypospolitej)
	nr rej. 256/2 z 1 sierpnia 1965
	; Elewacja ogrodowa pałacu Krasińskich
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	pl. Krasińskich 5
Styl architektoniczny	barok
Architekt	Tylman z Gameren
Rozpoczęcie budowy	1677
Ukończenie budowy	1695
Pierwszy właściciel	Jan Dobrogost Krasiński
	Położenie na mapie Warszawy Pałac Krasińskich (Rzeczypospolitej)
	Położenie na mapie Polski Pałac Krasińskich (Rzeczypospolitej)
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Pałac Krasińskich (Rzeczypospolitej)
	52°14′57″N 21°00′13″E/52,249167 21,003611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:59, 13 cze 2018

Pałac Krasińskich w Warszawie, nazywany także Pałacem Rzeczypospolitej – barokowy pałac zbudowany w latach 1677–1695 dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego według planów Tylmana z Gameren. Obecnie siedziba zbiorów specjalnych Biblioteki Narodowej (rękopisy i stare druki).

Historia

Pałac wzniesiono w stylu barokowym w latach 1677–1695 dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego, a autorem jego był architekt Tylman z Gameren. Budowę rozpoczęto wiosną 1677 i do 1682 gotowy był w stanie surowym korpus główny. W marcu 1699 roku w czasie karnawału na balu w pałacu brał udział król August II Mocny, a następnie odbyła się w nim uroczystość z okazji podpisania pokoju w Karłowicach^[1]. Dekorowanie wnętrz przerwała III wojna północna i obrabowanie pałacu przez Szwedów w 1702 roku^[1]. Po śmierci Dobrogosta pałac przeszedł w 1717 roku na własność jego wnuka starosty opinogórskiego Błażeja Krasińskiego. W 1763 roku jedynym właścicielem stał się biskup kamieniecki Adam Krasiński.

W dniu 5 grudnia 1765 pałac został zakupiony przez Rzeczpospolitą na siedzibę Komisji Skarbowej Koronnej i wtedy też przeprowadzono remont i ostatecznie zakończono dekorowanie wnętrz wg projektu Jakuba Fontany^[1]. Od tej pory nosił nazwę Pałacu Rzeczypospolitej^[2]. W 1766 Ogród Krasińskich udostępniono publiczności. W grudniu 1782 roku pałac spłonął. Po pożarze, który strawił dużą część wnętrza, pałac został do grudnia 1783 roku odbudowany według projektu Dominika Merliniego. Podczas tych prac pokryto dach blachą w miejsce dachówki i zlikwidowano lukarny w elewacjach bocznych^[1]. W 1796 wyłożono w nim księgi do złożenia podpisów poddańczych po hołdzie oddanym królowi Prus Fryderykowi Wilhelmowi II^[3].

W Królestwie Polskim odbywały się tutaj w latach 1827–1828 posiedzenia sądu sejmowego. W 1835 roku pałac został odnowiony po uszkodzeniach z czasów walk powstałych w trakcie powstania listopadowego. W okresie poprzedzającym powstanie styczniowe w 1861 roku w pałacu mieszkał naczelnik rządu cywilnego Aleksander Wielopolski^[1]. W latach 1917–1939 był siedzibą Sądu Najwyższego^[4] a oficyna Sądu Okręgowego. W 1929 roku przeprowadzono restaurację pałacu^[1]. We wrześniu 1939 roku pałac został uszkodzony. W dniu 27 sierpnia 1944 podczas powstania warszawskiego pałac został zbombardowany przez samoloty niemieckie, w wyniku czego zginęło 27 powstańców batalionu Parasol. W wyniku walk w ruinach w ciągu następnych dni pałac został prawie całkowicie wypalony.

Po wojnie odbudowę rozpoczęto w 1948 roku wg projektu Mieczysława Kuzmy i Zbigniewa Stępińskiego i oddano do użytku w 1961 roku^[1]. Odbudowany, mieści to, co zostało (niecałe 5%) z liczącej 40 tysięcy rękopisów Biblioteki Załuskich i Rapperswilskiej, księgozbiór Biblioteki Wilanowskiej, a także inne zebrane później stare druki i zbiory graficzne. Na uwagę zasługują zwłaszcza bezcenne iluminowane polskie i zagraniczne manuskrypty średniowieczne. Znajduje się tam również zbiór tematyczny poświęcony okresowi Wielkiej Emigracji (1831–1883) i pamiątki piśmiennicze po Cyprianie Kamilu Norwidzie.

Architektura

Elewacja frontowa pałacu skierowana jest na plac Krasińskich (dawny dziedziniec pałacowy), dokładnie na wprost nowoczesnego gmachu Sądu Najwyższego.

Oś główną budynku podkreśla ryzalit z trójkątnym tympanonem zwieńczonym rzeźbami gdańskiego rzeźbiarza Andreasa Schlütera. Elewacja od strony ogrodu została rozwiązana podobnie. Oba tympanony nawiązują do dziejów domniemanego protoplasty rodu Korwinów Rzymianina Marka Waleriusza Messali Korwinusa i jego walk z Galami. Zespół pałacowy jest jednym z najokazalszych założeń entre cour et jardin w Warszawie.

Rewitalizacja pałacu w latach 2014–2016

W latach 2014–2016 Biblioteka Narodowa zrealizowała projekt „Konserwacja i rewitalizacja Pałacu Krasińskich (Pałacu Rzeczypospolitej) w Warszawie – europejskiego dziedzictwa kulturowego XVII wieku”, na którego realizację otrzymała 100% dofinansowania w wysokości 13,8 mln zł w ramach Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego.

W ramach projektu wymieniono 188 okien, kompleksowo odrestaurowano elewację ogrodową i frontową pałacu i fasad bocznych oraz przeprowadzono renowację wystroju rzeźbiarskiego i montaż rzeźby Marka Waleriusza na szczycie tympanonu. Przeprowadzono remont schodów zewnętrznych i nawierzchni oraz aranżacja zieleni w bezpośrednim otoczeniu pałacu. Zainstalowano kiosk multimedialny oraz instalację audiowizualną w arkadach. Obiekt wzbogacił się o gabloty wystawiennicze przeznaczone dla eksponatów o znacznej wartości muzealnej i historycznej. Zamontowana została również platforma dla osób niepełnosprawnych oraz winda, tak by wewnętrzna powierzchnia pałacu stała się przystosowana dla potrzeb osób niepełnosprawnych umożliwiając jednoczesny dostęp do sal wystawowych, czytelni oraz sanitariatów. Ponadto przeprowadzono badania archeologiczne wokół pałacu. Wykonano oświetlenie architektoniczne zewnętrzne na elewacji frontowej od ogrodu i na dwóch ścianach szczytowych pałacu, renowację otoczenia murków ze schodami przy podjeździe do Pałacu, oszklenie arkad od strony zachodniej/ogrodowej, montaż nowych drzwi zewnętrznych wraz z dostosowaniem wejścia dla osób niepełnosprawnych, instalacja przeciwoblodzeniowa odwodnienia dachu pałacu.

Galeria

Pałac w czasach Tylmana z Gameren
Pałac w 1805
Pałac Krasińskich na obrazie Canaletta
Widok od pl. Krasińskich w okresie międzywojennym
Rzeźby Andreasa Schlütera
Fasada frontowa
Panoplia
Księgozbiór Biblioteki Wilanowskiej

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Mossakowski, Stanisław: Pałac Krasińskich (Warszawa, 1972) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2018-06-13] (niem.).
↑ M. Przyszychowska, "Pałac Rzeczyspospolitej w Warszawie - perła architektury", Warszawa 2007, s. 3
↑ MartaM. Przyszychowska MartaM., Pałac Rzeczypospolitej w Warszawie - perła architektury, str. 9, Warszawa 2007, 2007 .
↑ Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Zespół Prasowy Sądu Najwyższego, 2014, s. 48, 55.

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Mossakowski, Stanisław: Pałac Krasińskich (Warszawa, 1972) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2018-06-13] (niem.).

[2] M. Przyszychowska, "Pałac Rzeczyspospolitej w Warszawie - perła architektury", Warszawa 2007, s. 3

[3] MartaM. Przyszychowska MartaM., Pałac Rzeczypospolitej w Warszawie - perła architektury, str. 9, Warszawa 2007, 2007 .

[4] Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Zespół Prasowy Sądu Najwyższego, 2014, s. 48, 55.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 37: / Linia 37: @@
 == Historia ==
-Pałac wzniesiono w stylu barokowym w latach 1677–1695 dla [[wojewodowie płoccy|wojewody płockiego]] [[Jan Dobrogost Krasiński|Jana Dobrogosta Krasińskiego]], a autorem jego był architekt [[Tylman z Gameren]]. Budowę rozpoczęto wiosną 1677 i do 1682 gotowy był w stanie surowym korpus główny. Dekorowanie wnętrz przerwała III wojna północna.
+Pałac wzniesiono w stylu barokowym w latach 1677–1695 dla [[wojewodowie płoccy|wojewody płockiego]] [[Jan Dobrogost Krasiński|Jana Dobrogosta Krasińskiego]], a autorem jego był architekt [[Tylman z Gameren]]. Budowę rozpoczęto wiosną 1677 i do 1682 gotowy był w stanie surowym korpus główny. W marcu 1699 roku w czasie karnawału na balu w pałacu brał udział król [[August II Mocny]], a następnie odbyła się w nim uroczystość z okazji podpisania [[Pokój w Karłowicach|pokoju w Karłowicach]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Mossakowski, Stanisław: Pałac Krasińskich (Warszawa, 1972) |data dostępu = 2018-06-13 |opublikowany = digi.ub.uni-heidelberg.de |url = http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/mossakowski1972/0043/image |język = de}}</ref>. Dekorowanie wnętrz przerwała III wojna północna i obrabowanie pałacu przez Szwedów w 1702 roku<ref name=":0" />. Po śmierci Dobrogosta pałac przeszedł w 1717 roku na własność jego wnuka starosty opinogórskiego Błażeja Krasińskiego. W 1763 roku jedynym właścicielem stał się biskup kamieniecki [[Adam Stanisław Krasiński (biskup kamieniecki)|Adam Krasiński]].
-W 1765 pałac został zakupiony przez Rzeczpospolitą na siedzibę [[Komisja Skarbowa Koronna|Komisji Skarbowej Koronnej]] i wtedy też ostatecznie zakończono dekorowanie wnętrz. Od tej pory nosił nazwę Pałacu Rzeczypospolitej<ref>M. Przyszychowska, "Pałac Rzeczyspospolitej w Warszawie - perła architektury", Warszawa 2007, s. 3</ref>. W 1766 [[Ogród Krasińskich w Warszawie|Ogród Krasińskich]] udostępniono publiczności. W 1783, po pożarze, który strawił dużą część wnętrza, został przebudowany według projektu [[Dominik Merlini|Dominika Merliniego]]. W 1796 wyłożono w nim księgi do złożenia podpisów poddańczych po hołdzie oddanym królowi Prus [[Fryderyk Wilhelm II Pruski|Fryderykowi Wilhelmowi II]]<ref>{{Cytuj|autor=Marta Przyszychowska|tytuł=Pałac Rzeczypospolitej w Warszawie - perła architektury, str. 9, Warszawa 2007|data=Bibliotek Narodowa, Warszawa 2007}}</ref>.
+W dniu 5 grudnia 1765 pałac został zakupiony przez Rzeczpospolitą na siedzibę [[Komisja Skarbowa Koronna|Komisji Skarbowej Koronnej]] i wtedy też przeprowadzono remont i ostatecznie zakończono dekorowanie wnętrz wg projektu [[Jakub Fontana|Jakuba Fontany]]<ref name=":0" />. Od tej pory nosił nazwę Pałacu Rzeczypospolitej<ref>M. Przyszychowska, "Pałac Rzeczyspospolitej w Warszawie - perła architektury", Warszawa 2007, s. 3</ref>. W 1766 [[Ogród Krasińskich w Warszawie|Ogród Krasińskich]] udostępniono publiczności. W grudniu 1782 roku pałac spłonął. Po pożarze, który strawił dużą część wnętrza, pałac został do grudnia 1783 roku odbudowany według projektu [[Dominik Merlini|Dominika Merliniego]]. Podczas tych prac pokryto dach blachą w miejsce dachówki i zlikwidowano lukarny w elewacjach bocznych<ref name=":0" />. W 1796 wyłożono w nim księgi do złożenia podpisów poddańczych po hołdzie oddanym królowi Prus [[Fryderyk Wilhelm II Pruski|Fryderykowi Wilhelmowi II]]<ref>{{Cytuj|autor=Marta Przyszychowska|tytuł=Pałac Rzeczypospolitej w Warszawie - perła architektury, str. 9, Warszawa 2007|data=Bibliotek Narodowa, Warszawa 2007}}</ref>.
-W [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]] odbywały się tutaj w latach 1827–1828 posiedzenia [[Sąd sejmowy (Królestwo Kongresowe)|sądu sejmowego]]. W latach 1917–1939 był siedzibą [[Sąd Najwyższy (Polska)|Sądu Najwyższego]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej | wydawca = Zespół Prasowy Sądu Najwyższego | miejsce = Warszawa | data = 2014 | strony = 48, 55}}</ref>. W 1944 podczas [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]], został spalony.
+W [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]] odbywały się tutaj w latach 1827–1828 posiedzenia [[Sąd sejmowy (Królestwo Kongresowe)|sądu sejmowego]]. W 1835 roku pałac został odnowiony po uszkodzeniach z czasów walk powstałych w trakcie powstania listopadowego. W okresie poprzedzającym powstanie styczniowe w 1861 roku w pałacu mieszkał naczelnik rządu cywilnego [[Aleksander Wielopolski]]<ref name=":0" />. W latach 1917–1939 był siedzibą [[Sąd Najwyższy (Polska)|Sądu Najwyższego]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej | wydawca = Zespół Prasowy Sądu Najwyższego | miejsce = Warszawa | data = 2014 | strony = 48, 55}}</ref> a oficyna Sądu Okręgowego. W 1929 roku przeprowadzono restaurację pałacu<ref name=":0" />. We wrześniu 1939 roku pałac został uszkodzony. W dniu 27 sierpnia 1944 podczas [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] pałac został zbombardowany przez samoloty niemieckie, w wyniku czego zginęło 27 powstańców batalionu Parasol. W wyniku walk w ruinach w ciągu następnych dni pałac został prawie całkowicie wypalony.
-Po wojnie odbudowany, mieści to, co zostało (niecałe 5%) z liczącej 40 tysięcy rękopisów [[Biblioteka Załuskich|Biblioteki Załuskich]] i [[Rapperswil]]skiej, księgozbiór Biblioteki Wilanowskiej, a także inne zebrane później stare druki i zbiory graficzne. Na uwagę zasługują zwłaszcza bezcenne iluminowane polskie i zagraniczne [[rękopis|manuskrypty]] [[średniowiecze|średniowieczne]]. Znajduje się tam również zbiór tematyczny poświęcony okresowi [[Wielka Emigracja|Wielkiej Emigracji]] (1831–1883) i pamiątki piśmiennicze po [[Cyprian Kamil Norwid|Cyprianie Kamilu Norwidzie]].
+Po wojnie odbudowę rozpoczęto w 1948 roku wg projektu Mieczysława Kuzmy i Zbigniewa Stępińskiego i oddano do użytku w 1961 roku<ref name=":0" />. Odbudowany, mieści to, co zostało (niecałe 5%) z liczącej 40 tysięcy rękopisów [[Biblioteka Załuskich|Biblioteki Załuskich]] i [[Rapperswil]]skiej, księgozbiór Biblioteki Wilanowskiej, a także inne zebrane później stare druki i zbiory graficzne. Na uwagę zasługują zwłaszcza bezcenne iluminowane polskie i zagraniczne [[rękopis|manuskrypty]] [[średniowiecze|średniowieczne]]. Znajduje się tam również zbiór tematyczny poświęcony okresowi [[Wielka Emigracja|Wielkiej Emigracji]] (1831–1883) i pamiątki piśmiennicze po [[Cyprian Kamil Norwid|Cyprianie Kamilu Norwidzie]].
 == Architektura ==