Jan Stanisław Sapieha: Różnice pomiędzy wersjami

Jan Stanisław Sapieha
	; Lis
Rodzina	Sapiehowie herbu Lis
Data i miejsce urodzenia	25 października 1589 ; Mołodeczno
Data i miejsce śmierci	10 kwietnia 1635 ; Lachowicze
Ojciec	Lew Sapieha
Matka	Dorota Firlejówna
Żona	Anna Scholastyka Chodkiewicz; Gryzelda Wodyńska
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:35, 18 lis 2019

Jan Stanisław Sapieha herbu Lis (ur. 25 października 1589 w Mołodecznie, zm. 10 kwietnia 1635 w Lachowiczach) – marszałek wielki litewski od 1621, marszałek nadworny litewski od 1617, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1612 roku^[1], starosta słonimski.

Życiorys

Był najstarszym synem Lwa i jego pierwszej żony Doroty Firlejówny, bratem Krzysztofa Michała i Kazimierza Leona.

W latach 1599-1603 studiował u jezuitów w Akademii Wileńskiej, następnie w latach 1603-1605 w Kolegium Jezuitów w Braniewie. Dalszą naukę kontynuował za granicą w Würzburgu, Frankfurcie nad Menem i Paryżu. Do kraju powrócił w 1608.

W 1609 został przyjęty na dwór Zygmunta Wazy. W charakterze dworzanina brał udział w wyprawie smoleńskiej, gdzie po upadku Smoleńska otrzymał za zasługi urząd podstolego wielkiego litewskiego (grudzień 1611).

W 1612-1613 odbył drugą podróż zagraniczną po krajach Rzeszy i po Włoszech. Asystował przy wyborze nowego cesarza Rudolfa II.

W 1621 został mianowany marszałkiem wielkim litewskim. W tym też czasie zaprzyjaźnił się z królewiczem Władysławem. Wypowiadał się za zwiększeniem wysiłków w zajęciu przez Władysława tronu moskiewskiego, prewencyjnej likwidacji chanatu krymskiego oraz jak najszybszemu rozwiązaniu problemu szwedzkiego na drodze pokojowej, przez ustępstwa terytorialne w Inflantach i rezygnację Zygmunta III Wazy z tytułu króla szwedzkiego.

W latach 1611-1625 co najmniej sześciokrotnie posłował na sejm.

Brał udział w wojnie ze Szwecją od roku 1625. Nie posiadając talentów wojskowych dał się zaskoczyć armii szwedzkiej pod Walmojzą, gdzie jego korpus został całkowicie rozbity. Zebrawszy resztki wojsk zaczął współdziałać z hetmanem polnym Krzysztofem Radziwiłłem, rozpoczynając działania zaczepne. Ze względu na nadciągające większe siły szwedzkie byli jednak zmuszeni się wycofać. W czerwcu 1626 dowództwo nad wojskiem litewskim powierzono Aleksandrowi Gosiewskiemu, a Jan Stanisław udał się ze swoim pocztem do Prus, gdzie przebywał Zygmunt III.

Począwszy od roku 1627 zaczął podupadać na zdrowiu, zapadając na nie do końca rozpoznaną chorobę psychiczną. W latach 1628-1629 wyjeżdżał do wód do Czech i Włoch. W 1630 przebywał na dworze cesarskim w Wiedniu.

Po powrocie do kraju brał udział w sejmach 1631 i 1632. W czasie elekcji 1632 roku został sędzią generalnego sądu kapturowego^[2]. Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa nowogródzkiego w 1632 roku^[3]. Przygotowywał własne oddziały na wyprawę smoleńską Władysława IV w 1633 roku. Król tolerował go w swoim otoczeniu, mimo iż oznaki choroby były coraz bardziej wyraźne. Ostatnie wystąpienie publiczne Jana Stanisława odbyło się w początkach 1635.

Zmarł 10 kwietnia 1635 na zamku w Lachowiczach.

Kazanie na pogrzebie^[4] wygłosił jezuita Maciej Kazimierz Sarbiewski.

Przypisy

↑ Złota księga szlachty polskiej, r. XVIII, Poznań 1896, s. 132.
↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 6.
↑ Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., [b.n.s.]
↑ Maciej Kazimierz Sarbiewski, Laska marszałkowska albo kazania na pogrzebie Jana Stanisława Sapiehy, W. Marszałka Litewskiego, Wilno, 1635

[1] Złota księga szlachty polskiej, r. XVIII, Poznań 1896, s. 132.

[2] Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 6.

[3] Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., [b.n.s.]

[4] Maciej Kazimierz Sarbiewski, Laska marszałkowska albo kazania na pogrzebie Jana Stanisława Sapiehy, W. Marszałka Litewskiego, Wilno, 1635

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 46: / Linia 46: @@
 Po powrocie do kraju brał udział w sejmach [[1631]] i [[1632]]. W czasie [[elekcja 1632|elekcji 1632 roku]] został sędzią generalnego sądu kapturowego<ref>Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 6.</ref>. Był elektorem [[Władysław IV Waza|Władysława IV Wazy]] z [[województwo nowogródzkie (I Rzeczpospolita)|województwa nowogródzkiego]] w [[1632]] roku<ref>Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., [b.n.s.]</ref>. Przygotowywał własne oddziały na wyprawę [[smoleńsk]]ą Władysława IV w [[1633]] roku. Król tolerował go w swoim otoczeniu, mimo iż oznaki choroby były coraz bardziej wyraźne. Ostatnie wystąpienie publiczne Jana Stanisława odbyło się w początkach [[1635]].
-Zmarł [[10 kwietnia]] [[1635]] w [[Lachowicze|Lachowiczach]].
+Zmarł [[10 kwietnia]] [[1635]] na [[Zamek w Lachowiczach|zamku w Lachowiczach]].
 Kazanie na pogrzebie<ref>[[Maciej Kazimierz Sarbiewski]], ''Laska marszałkowska albo kazania na pogrzebie Jana Stanisława Sapiehy, W. Marszałka Litewskiego'', Wilno, [[1635]]</ref> wygłosił jezuita [[Maciej Kazimierz Sarbiewski]].