Wałczyk fioletowy
| Magdalis violacea | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Imago | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Magdalis s.str. | ||
| Gatunek |
wałczyk fioletowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
Wałczyk fioletowy[1][2] (Magdalis violacea) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje Europę i Syberię.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Curculio violaceus. Jako miejsce typowe wskazano Europę[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 3,2 do 5,3 mm. Ubarwienie ma czarne z niebieskimi lub zielonymi, błyszczącymi pokrywami, zwykle niebiesko połyskującym tyłem głowy i przedpleczem (dna punktów na przedpleczu pozostają czarne), z częściowo ciemnobrunatnymi czułkami, od spodu z szarymi łuskami na episternitach i epimerytach śródpiersia i zapiersia[4].
Głowa, wąska u samca i szersza u samicy, ma oczy nie wystające poza jej zarys. Ryjek jest dłuższy od głowy, u samca półtorakrotnie, zakrzywiony i na szczycie lekko rozszerzony, u samca silniej punktowany niż u samicy. Przedplecze jest zwężone tylko w przedniej części, a w tylnej równoległoboczne albo od nasady zwężone ku przodowi i wskutek tego stożkowate. Powierzchnia przedplecza jest grubo punktowana. Tylne kąty są słabo odgięte na zewnątrz. Tarczka jest dość duża, w przedniej części pochylona w dół, w tylnej leżąca na poziomie pokryw. Pokrywy mają nasadę co najwyżej nieco szerszą od przedplecza, od barków prostą, po czym skręcającą ku tarczce. Rzędy są dość wąskie, niewgłębione, w części przedniej punktowane kwadratowo lub prostokątnie. Międzyrzędy są szersze, z zaopatrzonymi w ziarenka punktami i marszczeniem między nimi. Punkty w rzędach i międzyrzędach maleją ku tyłowi. Odnóża przedniej pary stykają się biodrami. Uda wszystkich par mają ząbki[4].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owady dorosłe są foliofagami. Żerują na liściach i pąkach brzóz, olsz, sosen i świerków[5][4]. Larwy są ksylofagami sosny pospolitej i świerka pospolitego. Żerują na młodych pędach wierzchołkowych roślin pokarmowych, drążąc korytarze w ich rdzeniach[5][1]
Parazytoidami wałczyka fioletowego są Doryctes striatellus, Spathius brevicaudis i Spathius exarator – błonkówki z rodziny męczelkowatych[6].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Wielkiej Brytanii[5][1], Francji, Holandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii oraz europejskiej części Rosji[7]. Dalej na wschód zamieszkuje Syberię[5][1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Marek Holly. Nowe i rzadkie gatunki chrząszczy Coleoptera wykazane z Bieszczadzkiego Parku Narodowego w latach 2009-2011 oraz podsumowanie prac badawczych za okres ostatnich 10 lat. „Roczniki Bieszczadzkie”. 20, s. 96–207, 2012.
- ↑ Jacek Stocki: Drzewa iglaste i owady na nich żerujące. Warszawa: Multico, 2000, s. 157. ISBN 83-7073-236-4.
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 378. (łac.).
- ↑ a b c Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972.
- ↑ a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
- ↑ Ahmet Beyarslan. Checklist of Turkish Doryctinae (Hymenoptera, Braconidae). „Linzer biol. Beitr.”. 49 (1), s. 415-440, 2017.
- ↑ Magdalis (Magdalis) violacea (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-08-22].