Witold Letowt
 podpułkownik lekarz
| |
| Data urodzenia |
2 stycznia 1896 |
|---|---|
| Data śmierci |
6 grudnia 1973 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
5 Pułk Lotniczy |
| Stanowiska |
naczelny lekarz pułku |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
| Odznaczenia | |
 
| |
.svg){kind=small}
Witold Stanisław Letowt h. wł. Lettow-Vorbek (ur. 2 stycznia 1896, zm. 6 grudnia 1973) – podpułkownik lekarz Wojska Polskiego, w 1964 mianowany pułkownikiem przez Prezydenta RP na uchodźstwie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 2 stycznia 1896[1][2][3] w Wilnie[4], choć inne źródła[jakie?] podają jako miejsce urodzenia rodzinny folwark Krasowszczyna, parafia Iwie, powiat Oszmiana k. Lidy. Syn Stanisława Letowt i Eweliny Mikosza h. Kotwicz, wnuk Waleriana Letowt i Stefanii Mordasewicz[potrzebny przypis]. Był najstarszym synem z siedmiorga rodzeństwa.
Od 1918 roku służył w Wojsku Polskim w stopniu podporucznika służb sanitarnych[5]. W czasie wojny z bolszewikami był ciężko ranny. Na porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 grudnia 1921 roku w korpusie oficerów sanitarnych[6]. W 1926 roku ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim[7]. Był pilotem sportowym[potrzebny przypis]. W 1926 roku został przeniesiony do 11 pułku myśliwskiego w Lidzie (od 1928 roku – 5 Pułk Lotniczy) na stanowisko naczelnego lekarza[8][9]. 18 lutego 1930 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 40. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy[10]. W 1936 roku został przeniesiony do Szkoły Podchorążych w Dęblinie[8]. W 1939 roku, w stopniu majora, był naczelnym lekarzem 4 pułku lotniczego w Toruniu[11]. W czasie kampanii wrześniowej był naczelnym lekarzem Bazy Lotniczej nr 4[5].
Po kampanii, przez Rumunię i Francję, przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, w których służył w stopniu majora[12], a następnie podpułkownika (jednocześnie otrzymał stopień Squadron Leader w Royal Air Force)[4]. W chwili zakończenia wojny był lekarzem 306 dywizjonu myśliwskiego „Toruńskiego”[4].
4 września 1963 roku został wybrany delegatem Rządu RP na uchodźstwie na Leicester i okolice[13]. W listopadzie 1964 roku Prezydent RP August Zaleski mianował go pułkownikiem w korpusie oficerów służby zdrowia[14].
Zmarł 6 grudnia 1973, pochowany na cmentarzu Welford Road w Leicester[4][15].
Pułkownik Letowt posiadał liczne odznaczenia wojskowe, w tym wojenne polskie i angielskie. Miał córkę i dwóch synów. Jego najmłodszy syn Janusz Letowt-Vorbek mieszka w Anglii, ma 3 córki, a starszy Stanisław „Bohun”[16] i córka Danuta „Danka”[17] walczyli w powstaniu warszawskim w batalionie AK „Parasol”, zginęli 19 sierpnia 1944 roku w obronie Starówki - pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Powstańczym oraz Virtuti Militari IV kl. Pochowani są w kwaterze „Parasola” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 24-8-18)[18].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Medal Lotniczy (czterokrotnie)[19]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[20][21]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficerowie: wykaz oficerów WP z okresu walk o niepodległość, za okres 1918–1921, [w:] Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie [online], www.muzeumwp.pl, 2008 [dostęp 2016-07-01].
- ↑ Ministerstwo Spraw Wojskowych, Departament Sanitarny, Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego, 1930, s. 30 [dostęp 2016-08-11].
- ↑ Metryka Urodzenia Witolda Letowt, kopia z Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego
- ↑ a b c d Anna Krzystek, Tadeusz Krzystek (red.), Lista Krzystka: Letowt Witold, [w:] Lista Krzystka [online], listakrzystka.pl, 2002 [dostęp 2016-07-01].
- ↑ a b Jerzy Pawlak, Płonące bazy: wrzesień 1939, Warszawa: Retro-Art, 2004, ISBN 83-87992-34-8, OCLC 62578117 (pol.).
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 741.
- ↑ ABC (autor korporatywny), Promocje na Uniwersytecie Warszawskim, „ABC: pismo codzienne: informuje wszystkich o wszystkiem”, 88, 21 grudnia 1926, s. 7 [dostęp 2016-08-11].
- ↑ a b Lewkowicz 1974 ↓, s. 25.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 717.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 5 z 20 lutego 1930 roku, s. 67.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 371, 473.
- ↑ Franciszek Kalinowski, Lotnictwo polskie w Wielkiej Brytanii, 1940–1945., wyd. 182, seria Biblioteka Kultury, Paryż: Instytut Literacki, 1969, s. 300, OCLC 384957 (pol.).
- ↑ Ministerstwo Sprawiedliwości RP (autor korporatywny), Powołanie Delegata Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Wielkiej Brytanii, „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, 14 września 1963, pkt. 28.
- ↑ Dembiński 1969 ↓, s. 16.
- ↑ Witold Letowt, [w:] Polskie cmentarze i groby [online], nieobecni.com.pl, 12 lipca 2015 [dostęp 2016-07-01].
- ↑ Powstańcze Biogramy - Stanisław Letowt [online] [dostęp 2016-07-01].
- ↑ Powstańcze Biogramy - Danuta Maria Letowt [online] [dostęp 2016-07-01].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2021-03-13].
- ↑ Lista Krzystka ↓.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 3, 19 marca 1937.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Stefan Dembiński: Lista Oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb. [w:] Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie [on-line]. 1969-06-30. [dostęp 2016-11-29].
- Tadeusz Lewkowicz. Ś.p. ppłk dr Witold Letowt. „Skrzydła”. 107 (593), s. 25, kwiecień 1974. Londyn.
- Polski Słownik Biograficzny - tom XVII dwa biogramy "Lettow".
- Dr MM Minakowski www.wielcy.org.pl pod Lettaw i Lettow.
- Drzewo Genealogiczne przygotowywane do publikacji, oparte na danych ze „Skarbnicy pamięci” oraz niezależnego zupełnie tłumaczenia w 1989r z niemieckiego pracy Jana Feniga „Arbor Genealogica - Hypotiposis Vorbekanae” uwierzytelnione w Sądzie Grodzkim w Lęborku w 1505 roku jako sprawa nr. 5.
- Kopia Dyplomu ukończenia studiów medycznych na Uniwersytecie Warszawskim oraz inne stamtąd dokumenty potwierdzają Krasowszczyznę jako miejsce urodzenia i informują, że potwierdzenie szlachectwa, świadectwo maturalne z Wilna oraz oryginał aktu urodzenia były przed studiami w Warszawie złożone na wydziale lekarskim Uniwersytetu Kijowskiego i w tamtych archiwach powinny się znajdować.
- Witold Letowt. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2019-05-10].
- Delegaci terenowi rządu RP na uchodźstwie
- Majorowie lekarze II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Lotniczym (czterokrotnie)
- Podpułkownicy lekarze Polskich Sił Zbrojnych
- Pułkownicy mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Polscy piloci sportowi
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1973
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej