Akropol ateński
|
||
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | ||
 |
||
| Kraj |  Grecja |
|
| Spełniane kryterium | I, II, III, IV, VI | |
| Numer ref. | 404 | |
| Regionb | Europa i Ameryka Północna | |
| Historia wpisania na listę | ||
| Wpisanie na listę | 1987 na 11. sesji |
|
| a Oficjalna nazwa wpisana na liście UNESCO b Oficjalny podział dokonany przez UNESCO |
||
|
Położenie na mapie Aten
 Akropol
|
||
|
Położenie na mapie Grecji
Akropol
|
||
 37°58′17,58″N 23°43′35,62″E/37,971550 23,726560 |
||
Akropol ateński (nw.gr. Ακρόπολη Αθηνών, od akropolis = górne miasto) to położone w Atenach wapienne wzgórze o wysokości względnej 90 m (157 m n.p.m.). Był ufortyfikowanym wzgórzem, na którym już w czasach mykeńskich zbudowano cytadelę. W okresie późniejszym Akropol stał się miejscem kultu. Świątynie zbudowane w okresie archaicznym zostały zniszczone podczas wojen perskich. Podczas odbudowy zainicjowanej przez Peryklesa powstał tu kompleks świątyń: Partenon, Erechtejon, Apteros, sanktuarium Artemidy Brauronia i Propyleje. Zniszczone rzeźby, elementy starszych budowli zostały użyte przy poszerzaniu tarasu w kierunku południowym (odnaleziono je podczas prac archeologicznych rozpoczętych w latach siedemdziesiątych XVIII wieku, w tzw. "gruzowisku perskim"). Perykles odbudowę Akropolu powierzył Fidiaszowi. W pracach uczestniczyli także inni wielcy architekci greccy: Iktinos, Mnesikles i Kallikrates.
Za akropolem ateńskim znajdował barathron – rozpadlina lub dół, do którego wrzucano skazanych na śmierć przestępców, aby ich ciała splugawiły zwierzęta padlinożerne[1][2].
Budowle[edytuj]
- Partenon – świątynia zbudowana z inicjatywy wielkiego Peryklesa w latach 447–432 p.n.e., na cześć bogini Ateny (Atena Partenos), patronki miasta. Została zaprojektowana w porządku doryckim. Dzieła rzeźbiarskie zaprojektował Fidiasz, uważany za najwybitniejszego rzeźbiarza starożytnej Grecji. Wewnątrz świątyni stał gigantyczny posąg Ateny ze złota i kości słoniowej, najprawdopodobniej wyrzeźbiony osobiście przez Fidiasza;
- Erechtejon – świątynia w porządku jońskim zbudowana na cześć bohatera Erechteusza, poświęcona Posejdonowi i Atenie;
- Świątynia Ateny Nike (Nike Apteros 450–421 p.n.e.) – świątynia Ateny Zwycięskiej w porządku jońskim
- Propyleje (Propyleie) – budowla wejściowa.
- Pinakoteka – zbiór obrazów, dzieł sztuki, magazyn, skarbiec
Historia[edytuj]
- neolit – pierwsze ślady osadnictwa
- X wiek p.n.e. – pierwsze ślady murów obronnych (o grubości 4,5-6,0 metrów)
- 1 połowa VI wieku p.n.e. – powstaje świątynia zwana Hekatompedonem
- ok. 560 p.n.e. – Pizystrat wznosi pierwsze propyleje i powiększa świątynię poświęconą Atenie
- 480 p.n.e. – Persowie niszczą świątynie i fortyfikacje Akropolu
- 447 p.n.e. – początek odbudowy Akropolu z inicjatywy Peryklesa – rozpoczęcie budowy Partenonu
- 438 p.n.e. – początek budowy Propylei
- 424 p.n.e. – zakończono budowę świątyni Ateny Nike (Ateny zwycięskiej)
- 406 p.n.e. – zakończenie budowy Erechtejonu
- 334 p.n.e. – Aleksander Wielki po zwycięskiej bitwie nad Granikiem kazał zawiesić na Partenonie tarcze z pozłacanego brązu
- połowa III wieku p.n.e. – król Pergamonu Attalos I funduje grupę rzeźb dla uczczenia swego zwycięstwa na Galatami
- 27 p.n.e. – Rzymianie wznoszą świątynie Romy i Augusta
- 662 – Partenon zostaje przekształcony w kościół Matki Bożej
- 1456 – zdobycie Aten przez Turków – Parteneon zostaje przekształcony w meczet
- 26 września 1687 – flota wenecka podczas bitwy z Turkami ostrzelała Akropol, powodując eksplozję prochu zgromadzonego na Akropolu, która zniszczyła wiele budowli.
- 1834 – rozpoczęcie prac archeologicznych na Akropolu, trwających do dziś.
- 1941 – Manolis Glezos i Apostolos Sandas zerwali zawieszoną na Akropolu nazistowską flagę[3]
Przypisy
- ↑ BARATHRON. W: William Smith: A School Dictionary of Greek and Roman Antiquities. New York: Harper and Brothers, 1857, s. 49.
- ↑ William Stearns Davis: A Day in Old Athens: A Picture of Athenian Life. New York: Biblo and Tannen, 1960, s. 145.
- ↑ George Pararas-Carayannis: A night at the Acropolis (ang.). [dostęp 2014-06-14]. s. 51.
Bibliografia[edytuj]
- Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 132, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.
Zobacz też[edytuj]
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Greece, Athens, Acropolis Virtual Tour with map and compass effect by Tolomeus (ang.)
- Strona muzeum na Akropolu (ang.). [dostęp 28 maja 2013].
|
|||||||||
