Babiogórski Park Narodowy
Babiogórski Park Narodowy – polski park narodowy utworzony w 1954 roku na terenie województwa krakowskiego[1].
Znajduje się on w Polsce południowej, w powiecie suskim i nowotarskim (województwie małopolskim) przy granicy ze Słowacją. Po słowackiej stronie istnieje park krajobrazowy "Horná Orava". Obejmuje północną i południową stronę masywu Babiej Góry włączając najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego – Diablak (1725 m n.p.m.).
W Zawoi, gdzie znajduje się siedziba Dyrekcji Parku, utworzono specjalny Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego prezentujący w przystępny sposób walory babiogórskiej przyrody. Dla uatrakcyjnienia zwiedzania parku wytyczono sieć ścieżek edukacyjnych.
Historia
Park został powołany Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 października 1954 roku[1]. Został założony na powierzchni 16,37 km²[1].
Rezerwat ścisły obejmował 1049,88 ha, a rezerwat częściowy 624,89 ha. Na fakt utworzenia Babiogórskiego Parku Narodowego wpłynęło wiele czynników, między innymi klasycznie wykształcony układ pięter roślinnych, zespół roślinności naskalnej i jedyne w Polsce stanowiska roślin: okrzyn jeleni i rogownica alpejska. W partii szczytowej Babiej Góry występuje jedyne w Beskidach piętro halne oraz wiele zanikających stawków osuwiskowych.
W 1977 roku objęto Babią Górę w granicach Parku Narodowego statusem Rezerwatu Biosfery i włączono do programu UNESCO-MAB "Człowiek i biosfera". Ponad 20-letnie starania o powiększenie Parku przyniosły efekt w 1997 roku. Rozporządzeniem Rady Ministrów powiększono obszar parku do 3391,55 ha. Utworzono również otulinę o powierzchni 8437 ha.
Położenie
Pierwotnie położony w województwie krakowskim w powiecie wadowickim i nowotarskim[1].
Fauna i flora
Fauna
- 105 gatunków ptaków (wliczając dzięcioły i puchacze).
- Ssaki takie jak jelenie, rysie, wilki i niedźwiedzie.
- Owady, zwłaszcza chrząszcze, wliczając unikatowe gatunki.
Szata roślinna
Na terenie parku opisano 500 gatunków roślin naczyniowych, prawie 200 gatunków mchów oraz liczne porosty, glony i wątrobowce. Występuje tutaj 70 gatunków wysokogórskich oraz 54 objęte ochroną gatunkową. M.in. mają tu swoje stanowiska tak rzadkie w Polsce gatunki roślin, jak: okrzyn jeleni, rogownica alpejska, wyblin jednolistny, turzyca pchla, tocja karpacka, tojad morawski, zimoziół północny[2]. Symbolem parku jest okrzyn jeleni, który występuje tylko w Babiogórskim Parku Narodowym.
Na Babiej Górze widoczny jest piętrowy układ roślinności górskiej. Są to następujące piętra wraz z charakterystycznymi roślinami:
- regiel dolny (700-1150 m n.p.m.): buk zwyczajny, świerk pospolity, jodła (sięgają do 45 m wysokości i 350 cm obwodu pnia; zobacz: Gruba Jodła), żywiec cebulkowy, czosnek niedźwiedzi
- regiel górny (1150-1350 m n.p.m.): świerk
- piętro kosodrzewiny (1350-1650 m n.p.m.): kosodrzewina, jarzębina, kostrzewa pstra, zawilec narcyzowy, goździk okazały, lilia złotogłów
- piętro alpejskie (1650 – 1725 m n.p.m.): sit skucina, kosmatka brunatna, rogownica alpejska (endemit babiogórski)
- ↑ a b c d Dz.U. z 1955 r. nr 4, poz. 25
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Bibliografia
- Fujak Katarzyna, Fujak Janusz: Babiogórski Park Narodowy. Przewodnik kieszonkowy, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2000, ISBN 83-7073-278-X;
- Wojterski Teofil: Babia Góra (seria "Przyroda polska"), Wiedza Powszechna, Warszawa 1978;
- Zbior. (red. Ptaszycka-Jackowska Danuta): Światy Babiej Góry, Babiogórski Park Narodowy & Drukarnia i Wydawnictwo "Grafikon", Zawoja 2002, ISBN 83-88744-02-X;
- Zbior. (red. Szafer Władysław): Babiogórski Park Narodowy (Zakład Ochrony Przyrody PAN, Wydawnictwa popularnonaukowe nr 22), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków 1963;
- Zbior. (red. Zabierowski Kazimierz): Park Narodowy na Babiej Górze. Przyroda i człowiek (Zakład Ochrony Przyrody i zasobów Naturalnych PAN, Studia Naturae, Seria B, nr 29), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1983.