Billy Crudup

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Billy Crudup
Ilustracja
Billy Crudup (2015)
Imię i nazwisko

William Gaither Crudup

Data i miejsce urodzenia

8 lipca 1968
Manhasset

Zawód

aktor

Lata aktywności

od 1996

Multimedia w Wikimedia Commons

Billy Crudup, właśc. William Gaither Crudup[1] (ur. 8 lipca 1968 w Manhasset) – amerykański aktor.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Manhasset[2] w stanie Nowy Jork jako drugi z trzech synów Georgann (z domu Gaither) i Thomasa Henry’ego Crudupa III[3]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego, a także miała korzenie niemieckie i szkockie[4]. Jest wnukiem adwokata Billy’ego Gaithera z Florydy. Ma dwóch braci (producentów filmowych: Tommy’ego (ur. 1966) i Brooksa (ur. 1971)). Jego rodzice rozwiedli się, gdy był małym chłopcem. Gdy miał osiem lat, wraz z rodziną opuścił Nowy Jork[5]; dorastał w stanie Teksas i na Florydzie[6]. Uczęszczał do Hillcrest High School w Dallas. W 1986 ukończył szkołę średnią Saint Thomas Aquinas High School w Fort Lauderdale. Naukę kontynuował na Uniwersytecie Karoliny Północnej w Chapel Hill, na wydziale komunikacji.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Występował na scenie Lab!Theatre. W 1994 otrzymał dyplom ukończenia sztuk pięknych w Tisch School of the Arts przy Nowojorskim Uniwersytecie. Rok później debiutował na scenie Broadwayu w Lincoln Center Theater jako Byronic geniusz matematyczny płci żeńskiej w spektaklu Arkadia[7], który przyniósł mu nagrody Theatre World, Outer Critics Circle i Clarence Derwent.

Po raz pierwszy na dużym ekranie pojawił się w dwóch filmach – komedii muzycznej Woody’ego Allena Wszyscy mówią: kocham cię (Everyone Says I Love You, 1996) i dramacie Barry’ego Levinsona Uśpieni (Sleepers, 1996)[8] jako morderca.

W 1997 roku powrócił na broadwayowską scenę w roli Solyonia w sztuce Antoniego Czechowa Trzy siostry, a rok później zagrał tytułową postać w przedstawieniu Oedipus Rex. Jego głos został użyty w reklamie MasterCard „Priceless” (1997). Użyczył też głosu Ashitakowi, bohaterowi angielskiej wersji japońskiego filmu animowanego Księżniczka Mononoke (Princess Mononoke, 1999). Zebrał znakomite recenzje za kreację znanego w latach 70. amerykańskiego długodystansowca Steve’a Prefontaine’a – który w wieku 24 lat zginął w wypadku samochodowym – w jednym z lepszych w historii kina sportowych biografii Przed metą (Without Limits, 1998)[9]. Za postać Pete’a Caldera, rywalizującego ze swoim przyjacielem (Woody Harrelson) na Dzikim Zachodzie, w westernie Kraina Hi-Lo (The Hi-Lo Country, 1998) odebrał nagrodę National Board of Review. Uznanie zyskała także rola mistycznego gitarzysty Russella Hammonda w dramacie muzycznym Camerona Crowe U progu sławy (Almost Famous, 2000)[10]. Rola 20-letniego włóczęgi FH, który brnie przez życie w stanach narkotykowego odurzenia w dramacie Syn Jezusa (Jesus’ Son, 1999) została uhonorowana nagrodą na festiwalu filmowym w Paryżu. Zagrał potem w komedii przygodowej fantasy Duża ryba (Big Fish, 2003), dramacie kostiumowym Królowa sceny (Stage Beauty, 2004) jako Edward Kynaston, mistrzowski odtwórca teatralnych ról kobiecych w czasach, gdy mogli je odtwarzać tylko mężczyźni, oraz kasowym dreszczowcu Mission: Impossible III (2006)[11] z Tomem Cruise.

Był dwukrotnie nominowany do nagrody Tony za występ w sztuce broadwayowskiej – Człowiek słoń (The Elephant Man) w 2002 oraz Poduszyciel (The Pillowman) z Jeffem Goldblumem w 2005. Od października 2006 do maja 2007 występował w dziewięciogodzinnej trylogii brytyjskiego dramaturga Toma Stopparda Utopie (The Coast of Utopia) w Lincoln Center, zdobywając nagrodę Tony[12]. W 2018 jako tytułowy bohater spektaklu Harry Clarke otrzymał nagrody teatralne: Lucille Lortel Award, Drama Desk Award, Obie Award i Outer Critics Circle Award[13].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W latach 1996–2003 związany był z aktorką Mary-Louise Parker[14], z którą ma syna Williama Atticusa (ur. 2004). Spotykał się także z Claire Danes (2004-2005)[15].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Rola Uwagi
1996 Uśpieni Tommy Marcano
1996 Wszyscy mówią: kocham cię Ken Risley
1997 Abbottowie prawdziwi Jacey Holt
1997 Grind Eddie Dolan
1998 Pętla Teddy
1998 Przed metą Steve Prefontaine
1998 Kraina Hi-Lo Pete Calder
1999 Księżniczka Mononoke Ashitaka (głos) angielski dubbing
1999 Syn Jezusa FH
2000 Przebudzenie miłości Fielding Pierce
2000 U progu sławy Russell Hammond
2001 Światowy podróżnik Cal
2001 Charlotte Gray Julien Levade
2003 Duża ryba William „Will” Bloom
2003 Królowa sceny Ned Kynaston
2005 Trust the Man Tobey
2006 Mission: Impossible III John Musgrave
2006 Dobry agent Arch Cummings
2007 Dedykacja Henry Roth
2008 Pretty Bird Curtis Prentiss
2009 Watchmen: Strażnicy Jon Osterman / Dr. Manhattan
2009 Wrogowie publiczni J. Edgar Hoover
2009 The Ballad of G.I. Joe Zartan krótkometrażowy
2010 Jedz, módl się, kochaj Stephen
2011 Thin Ice Randy Kinney
2012 Straż sąsiedzka „Creepy Neighbor” Cameo
2013 Więzy krwi Frank Pierzynski
2014 Bez kompasu Sam Manning
2014 The Longest Week Dylan Tate
2014 Glass Chin J.J. Cook
2015 The Stanford Prison Experiment Dr. Philip Zimbardo
2015 Spotlight Eric MacLeish
2016 Youth in Oregon Brian Gleason
2016 Jackie Theodore H. White
2016 20th Century Women William
2017 Obcy: Przymierze Christopher Oram
2017 Liga Sprawiedliwości Henry Allen[16]
2019 After the Wedding Oscar

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Billy Crudup. Listal. [dostęp 2017-12-06]. (ang.).
  2. ↑ Billy Crudup Biography (1968-). Film Reference. [dostęp 2022-07-29]. (ang.).
  3. ↑ Billy Crudup Biography. The Famous People. [dostęp 2022-07-29]. (ang.).
  4. ↑ Billy Crudup – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
  5. ↑ Billy Crudup Biography, Celebrity Facts and Awards. TV Guide. [dostęp 2017-12-06]. (ang.).
  6. ↑ Rebecca Flint Marx: Billy Crudup Biography. AllMovie. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
  7. ↑ Billy Crudup. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
  8. ↑ Billy Crudup. AlloCiné. [dostęp 2015-12-06]. (fr.).
  9. ↑ Billy Crudup. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
  10. ↑ Billy Crudup. TV.com. [dostęp 2017-05-17]. (ang.).
  11. ↑ Billy Crudup (8 de Julho de 1968). Filmow.com. [dostęp 2017-12-06]. (port.).
  12. ↑ Billy Crudup Awards. AllMovie. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
  13. ↑ Billy Crudup. Internet Off–Broadway Database. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
  14. ↑ Mary-Louise Parker w bazie Notable Names Database (ang.)
  15. ↑ Claire Danes w bazie Notable Names Database (ang.)
  16. ↑ Rohan Patel: JUSTICE LEAGUE: The Age Of Heroes Has Arrived In The First Epic Teaser Trailer. ComicBookMovie.com. [dostęp 2017-03-25].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Billy_Crudup&oldid=71689655”