Cathleen Synge Morawetz
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
matematyczka |
| Narodowość |
kanadyjska |
| Alma Mater |
Uniwersytet w Toronto, Massachusetts Institute of Technology, Uniwersytet Nowojorski |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Cathleen Synge Morawetz (ur. 5 maja 1923, zm. 8 sierpnia 2017) – matematyczka kanadyjska, profesor matematyki Uniwersytetu Nowojorskiego, laureatka National Medal of Science w 1998. Zajmowała się głównie cząstkowymi równaniami różniczkowymi, w szczególności opisującymi dynamikę płynów w warunkach transsonicznych, o istotnym praktycznym znaczeniu w inżynierii[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne życie i wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
Jej irlandzkiego pochodzenia rodzice posiadali wykształcenie matematyczne; jej ojciec, John Lighton Synge, był irlandzkim matematykiem i fizykiem, i bratankiem literata Johna Millingtona Synge'a. Jej wujek, Edward Hutchinson Synge, był fizykiem-samoukiem, który był pionierem technologii skaningowych mikroskopów pola bliskiego[1][2][3][4].
Spędziła dzieciństwo w Kanadzie i Irlandii. Rodzina wspierała jej ambicje i naukowe zainteresowania, a ich znajoma matematyczka o polskich korzeniach, Cecilia Krieger, zachęcała młodą Cathleen – która brała pod uwagę m.in. pracę w Indiach jako nauczycielka – do podejmowania kolejnych etapów studiów[1][2][4][5].
Studiowała matematykę na Uniwersytecie w Toronto (B.S. 1945), i na MIT (M.A. 1946). Kontynuowała studia doktoranckie na Uniwersytecie Nowojorskim (Ph.D. 1951), pracując przy redakcji książki Richarda Couranta i Kurta Otto Friedrichsa, który był promotorem jej pracy dyplomowej[1][2][3][4][5][6].
Praca i dalsze życie[edytuj | edytuj kod]
Po studiach była przez rok pracowniczką naukową MIT, po czym powróciła na pięć lat na Uniwersytet Nowojorski, gdzie dzięki grantom US Navy objęła czysto naukowe stanowisko bez obowiązków dydaktycznych, i mogła skupić się w pełni na badaniach[1].
Publikowała w dziedzinie matematyki stosowanej, m.in. na temat modelowania lepkości, przepływów ścieśliwych i transsonicznych. Wykazała, że konstrukcja skrzydeł samolotów nie może całkowicie zapobiec powstawaniu turbulencji, i rozwinęła szczegółowe modele pojawiania się niestabilności w przepływach transsonicznych[1][2][3][5].
W 1957 uzyskała tytuł associate professor, a w 1965 pełną profesurę. Jej zainteresowania badawcze obejmowały w ciągu dalszej kariery rozwiązania szczególnych równań falowych, równanie Tricomiego, i teorie rozpraszania fal. Opracowała dowód tzw. nierówności Morawetz[1][5]. Terence Tao określił jej rozwiązania jako niezbędne do pracy w tym obszarze[5]. W 1984 została dyrektorką uniwersyteckiego instytutu badań matematycznych[2].
Była członkinią National Academy of Sciences. Uhonorowano ją szeregiem nagród i wyróżnień, takich jak Guggenheim Fellowship, Noether Lecture, nagrodą Steele`a i National Medal of Science. Odebrała doktoraty honoris causa od kilku uczelni, m.in. Uniwersytetu w Princeton i Trinity College w Dublinie. W kadencji 1993 była przewodniczącą Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego[1][2][3][4][5].
W 1998 roku wygłosiła wykład (ICM Emmy Noether Lecture) na Międzynarodowym Kongresie Matematyków[7].
Wyszła za mąż za chemika Herberta Morawetza; małżeństwo miało czwórkę dzieci i dziesięcioro wnuków. W późniejszych wspomnieniach zażartowała: „być może zostałam matematyczką, bo byłam kiepską gospodynią domową.” Zapytana o to, czy podczas pracy na uniwersytecie nie wraca myślami do zostawionych w domu dzieci, odpowiedziała: „Nie, odwrotnie: wracam myślami do matematyki podczas zabawy z dziećmi.” Lubiła żeglarstwo i do późnego wieku spędzała wakacje z wnukami nad jeziorem Muskoka w Kanadzie. Zmarła 8 sierpnia 2017 w wieku 94 lat w Nowym Jorku[1][2][5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Kenneth Chang, Cathleen Morawetz, Mathematician With Real-World Impact, Dies at 94, „The New York Times”, 11 sierpnia 2017, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-03-19] (ang.).
- ↑ a b c d e f g James R. Hagerty, Cathleen Morawetz Solved the Equation of Math Research Plus Family, „Wall Street Journal”, 25 sierpnia 2017, ISSN 0099-9660 [dostęp 2019-03-19] (ang.).
- ↑ a b c d Allyn Jackson, Cathleen Morawetz Receives National Medal of Science, „Notices of the AMS”, 46 (3), marzec 1999.
- ↑ a b c d Allyn Jackson, Happy 91st, Cathleen Synge Morawetz, „Notices of the AMS”, 61 (5), maj 2014.
- ↑ a b c d e f g Christina Sormani, Terence Tao, The Mathematics of Cathleen Synge Morawetz, „Notices of the AMS”, 65 (7), lipiec 2018.
- ↑ Cathleen Morawetz [online], The Mathematics Genealogy Project [dostęp 2019-03-19].
- ↑ ICM Plenary and Invited Speakers | International Mathematical Union (IMU) [online], www.mathunion.org [dostęp 2022-10-08].
