Corvus
| Corvus[1] | |||||
| Linnaeus, 1758[2] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – wrona orientalna (C. splendens) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj |
Corvus | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Corvus corax Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Corvus – rodzaj ptaków z rodziny krukowatych (Corvidae).
.jpg)
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce, Ameryce Północnej (ze Środkową włącznie), Australii i Oceanii[24][25].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 34–69 cm; masa ciała 110–2000 g (samce są z reguły większe i cięższe od samic)[24].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w tomie 1 dziesiątego wydania Systema Naturae[2]. Gatunkiem typowym był Corvus corax[2].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Corvus: łac. corvus „kruk”[26].
- Corax: gr. κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[27]. Gatunek typowy: Corax crucirostra Ledru, 1810 (= Corvus leucognaphalus Daudin, 1800) (Ledru); Corvus corax Linnaeus, 1758 (G.R. Gray); Corvus maximus Scopoli, 1769 (= Corvus corax Linnaeus, 1758) (A.E. Brehm).
- Monedula: łac. monedula „kawka”, od moneta „pieniądz, moneta”; edulis pokarm, od edere „jeść”[28]. Gatunek typowy: „Dohle” (= Corvus monedula Linnaeus, 1758).
- Corone: gr. κορωνη korōnē „wrona”, od κρωζω krōzō „krakać”[29]. Gatunek typowy: Corvus corone Linnaeus, 1758.
- Coloeus: gr. κολοιος koloios „kawka” (por. średniowiecznołac. koloyus „kawka”)[30]. Gatunek typowy: Corvus monedula Linnaeus, 1758.
- Corvultur (Corvivultur): łac. corvus „kruk”; vultur, vulturis „sęp”[31]. Gatunek typowy: Corvus albicollis Latham, 1790.
- Gymnocorvus: gr. γυμνος gumnos „nagi, goły”; rodzaj Corvus Linnaeus, 1758[32]. Gatunek typowy: Corvus tristis Lesson & Garnot, 1827.
- Archicorax: gr. αρχος arkhos „szef, wódz”, od αρχω arkhō „rządzić”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[33]. Gatunek typowy: Corvus albicollis Latham, 1790.
- Frugilegus: epitet gatunkowy Corvus frugilegus Linnaeus, 1758; łac. frugilegus „zbieranie plonów, owoców”, od frux, frugis „owoc”; legere „zbierać”[34]. Gatunek typowy: Corvus frugilegus Linnaeus, 1758.
- Amblycorax: gr. αμβλυς amblus „nudny, tępy”, od αμβλυνω amblunō „stępiać”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[35]. Gatunek typowy: Corvus violaceus Bonaparte, 1850.
- Physocorax: gr. φυσα phusa „miech, pęcherz”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[36]. Gatunek typowy: Corvus moneduloides Lesson, 1831.
- Trypanocorax: gr. τρυπανον trupanon „świder”, od τρυπαω trupaō „przebijać”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[37]. Gatunek typowy: Corvus capensis M.H.C. Lichtenstein, 1823.
- Sitocorax: gr. σιτος sitos „ziarno, kukurydza”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[38]. Gatunek typowy: Corvus frugilegus Linnaeus, 1758.
- Pterocorax: gr. πτερον pteron „skrzydło”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[36]. Gatunek typowy: Corvus scapulatus Daudin, 1800 (= Corvus albus Statius Mūller, 1776).
- Anomalocorax: gr. ανωμαλος anōmalos „anomalny, dziwny”, od negatywnego przedrostka αν- an-; ομαλος omalos „równy”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[39]. Gatunek typowy: Corvus splendens Vieillot, 1817.
- Gymnocorax: gr. γυμνος gumnos „nagi, goły”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[40].
- Heterocorax: gr. ἑτερος heteros „różny, inny”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[41]. Gatunek typowy: Corvus capensis M.H.C. Lichtenstein, 1823.
- Rhinocorax: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nozdrza” ; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[42]. Gatunek typowy: Corvus affinis Rüppell, 1835 (= Corvus rhipidurus E. Hartert, 1918).
- Microcorax: gr. μικρος mikros „mały”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[43]. Gatunek typowy: Corvus jamaicensis J.F. Gmelin, 1788.
- Macrocorax: gr. μακρος makros „długi”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[44]. Gatunek typowy: Corvus fuscicapillus G.R. Gray, 1859.
- Nesocorax: gr. νησος nēsos „wyspa” (Buton); κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[45]. Gatunek typowy: Gazzola typica Bonaparte, 1853.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[46]:
- Corvus dauuricus Pallas, 1776 – kawka srokata
- Corvus monedula Linnaeus, 1758 – kawka zwyczajna
- Corvus nasicus Temminck, 1826 – wrona kubańska
- Corvus jamaicensis J.F. Gmelin, 1788 – wrona jamajska
- Corvus leucognaphalus Daudin, 1800 – wrona antylska
- Corvus capensis M.H.C. Lichtenstein, 1823 – wrona przylądkowa
- Corvus ossifragus A. Wilson, 1812 – wrona rybożerna
- Corvus sinaloae L.I. Davis, 1958 – wrona lśniąca
- Corvus imparatus J.L. Peters, 1929 – wrona meksykańska
- Corvus palmarum Württemberg, 1835 – wrona haitańska
- Corvus minutus Gundlach, 1852 – wrona palmowa
- Corvus hawaiiensis Peale, 1848 – wrona ogorzała
- Corvus frugilegus Linnaeus, 1758 – gawron
- Corvus crassirostris Rüppell, 1836 – kruk grubodzioby
- Corvus albicollis Latham, 1790 – kruk wielkodzioby
- Corvus corax Linnaeus, 1758 – kruk (ptak)
- Corvus cryptoleucus Couch, 1854 – kruk meksykański
- Corvus ruficollis Lesson, 1831 – kruk pustynny
- Corvus edithae Lort Phillips, 1895 – kruk somalijski
- Corvus albus Statius Müller, 1776 – kruk srokaty
- Corvus rhipidurus E. Hartert, 1918 – kruk kusy
- Corvus brachyrhynchos C.L. Brehm, 1822 – wrona amerykańska
- Corvus corone Linnaeus, 1758 – wrona siwa
- Corvus pectoralis Gould, 1836 – wrona obrożna
- Corvus florensis Büttikofer, 1894 – wrona floreska
- Corvus typicus (Bonaparte, 1853) – wrona białoszyja
- Corvus unicolor (Rothschild & E. Hartert, 1900) – wrona jednobarwna
- Corvus enca (Horsfield, 1821) – wrona cienkodzioba
- Corvus compilator Richmond, 1903 – wrona sundajska
- Corvus validus Bonaparte, 1850 – wrona długodzioba
- Corvus moneduloides Lesson, 1831 – wrona brodata
- Corvus meeki Rothschild, 1904 – wrona melanezyjska
- Corvus woodfordi (Ogilvie-Grant, 1887) – wrona jasnodzioba
- Corvus violaceus Bonaparte, 1850 – wrona fioletowa
- Corvus fuscicapillus G.R. Gray, 1859 – wrona brązowogłowa
- Corvus tristis Lesson & Garnot, 1827 – wrona szara
- Corvus insularis Heinroth, 1903 – wrona krzywodzioba
- Corvus orru Bonaparte, 1850 – wrona papuaska
- Corvus bennetti North, 1901 – wrona mała
- Corvus mellori Mathews, 1912 – kruk mały
- Corvus tasmanicus Mathews, 1912 – kruk tasmański
- Corvus coronoides Vigors & Horsfield, 1827 – kruk australijski
- Corvus splendens Vieillot, 1817 – wrona orientalna
- Corvus macrorhynchos Wagler, 1827 – wrona wielkodzioba
- Corvus philippinus (Bonaparte, 1853) – wrona filipińska
- Corvus kubaryi Reichenow, 1885 – wrona mariańska
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Corvus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Sztokholm: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 105. (łac.).
- ↑ A.P. Ledru: Voyage aux îles de Ténériffe, la Trinité, Saint-Thomas, Sainte-Croix et Porto Ricco, exécuté par ordre du gouvernement français, depuis le 30 septembre 1796 jusqu’au 7 juin 1798, sous la direction du capitaine Baudin, pour faire des recherches et des collections relatives à l’histoire naturelle; contenant des observations sur le climat, le sol, la population, L’agriculture, les productions de ses îles, le caractère, les moeurs et le commerce de leurs habitants. Cz. 2. Paris: A. Bertrand, 1810, s. 204. (fr.).
- ↑ C.L. Brehm. Uebersicht der deutschen Vögelarten. „Isis von Oken”. 21, s. 1273, 1828. (niem.).
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 99.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 114.
- ↑ a b R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 327. (fr.).
- ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 274. (niem.).
- ↑ E. de Sélys-Longchamps: Faune belge 1re partie Indication méthodique des mammifères, oiseaux, reptiles et poissons observés jusqu’ici en Belgique. Liége: H. Dessain, 1842, s. 68. (fr.).
- ↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 100. (łac.).
- ↑ a b c Ch.-L. Bonaparte. Notes sur les collections de M.A. Delattre. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences”. 37, s. 829 (przypis), 1853. (fr.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologiæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième série. 1 (2), s. 113, 1854. (fr.).
- ↑ E.A. Bielz. Beitrag zur Unterscheidung der rabenartigen Vögel. „Verhandlungen und mitteilungen des Siebenbürgischen vereins für naturwissen schaften zu Hermannstadt”. 4 (4), s. 55, 1853. (niem.).
- ↑ a b c J.J. Kaup. Einige Worte über die systematische Stellung der Familie der Raben, Corvidae. „Journal für Ornithologie”. 2 (Suppl.), s. lv, 1855. (niem.).
- ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 64. (ang.).
- ↑ A.E. Brehm. Vorläufige Zusammenstellung der Vögel Spaniens mit kritischer Benutzung der bisher von spanischen Ornithologen herausgegebenen Verzeichnisse. „Allgemeine deutsche naturhistorische Zeitung”. Neue Folge. 3 (11), s. 444, 1857. (niem.).
- ↑ L. Fitzinger. Über das System und die Charakteristik der natürlichen Familien der Vögel. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 46 (1), s. 209, 1863. (niem.).
- ↑ C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen. Försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1872, s. 44. (szw. • łac.).
- ↑ Sharpe 1877 ↓, s. 5, 11.
- ↑ Sharpe 1877 ↓, s. 45.
- ↑ Sharpe 1877 ↓, s. 48.
- ↑ Sharpe 1877 ↓, s. 51.
- ↑ J.H. Riley. Note on the Name Gazzola Bonaparte. „The Auk”. 38 (3), s. 458, 1921. DOI: 10.2307/4073774. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Crows, Jays, and Magpies (Corvidae), version 1.0. W: Birds of the World. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.). Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.corvid1.01. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Crows, mudnesters, birds-of-paradise. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Corvus [dostęp 2022-02-05].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Corax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Monedula [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Corone [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Coloeus [dostęp 2022-02-05].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Corvultur [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gymnocorvus [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Archicorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Frugilegus [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Amblycorax [dostęp 2022-02-05].
- ↑ a b The Key to Scientific Names ↓, Physocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Trypanocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Sitocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Anomalocorax [dostęp 2022-02-05].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gymnocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heterocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Rhinocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Microcorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Macrocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nesocorax [dostęp 2023-05-16].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 – krukowate – Crows and Jays (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-15].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Cz. 1–203. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 1–. (niem.).
- R.B. Sharpe: Catalogue of the Passeriformes, or Perching Birds, in the collection of the British Museum. Cz. 3. Printed by order of the Trustees: London, 1877, s. 1–334, seria: Catalogue of the Birds in the British Museum. (ang.).
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).