Przejdź do zawartości

Elżbieta Regulska-Chlebowska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Elżbieta Regulska-Chlebowska
Ilustracja
Elżbieta Regulska-Chlebowska w 1987 roku
Data i miejsce urodzenia

16 marca 1955
Marianowo

Zawód, zajęcie

redaktorka, tłumaczka literatury angielskiej

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Rodzice

Walenty Regulski, Teresa z Grześkowiaków

Małżeństwo

Tomasz Chlebowski

Dzieci

Anna, Joanna, Marianna, Zofia

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych” Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Elżbieta Regulska-Chlebowska (ur. 16 marca 1955 w Marianowie) – polska etnografka, działaczka opozycji w PRL, redaktorka, tłumaczka literatury angielskiej.

Edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Ukończyła III Liceum Ogólnokształcące im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni w 1972 roku[1], a następnie – z wyróżnieniem – etnografię na Uniwersytecie Warszawskim w 1977 roku[2]. W czasie studiów otrzymywała specjalną premię naukową im. Stanisława Herbsta przyznaną przez Wydział I Nauk Społecznych PAN (1975–1976). Jej praca magisterska, napisana pod kierunkiem Anny Kutrzeby-Pojnarowej[3], dotyczyła antagonizmów etnicznych i asymilacji na przykładzie grupy łemkowskiej na terenie Dukielszczyzny[4]. Rozpoczęła pisanie pracy doktorskiej o elementach romantycznych w twórczości ludowej[5]. W latach 90. ukończyła podyplomowe studia zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji. W 2003 roku ukończyła podyplomowe studia z edytorstwa współczesnego na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie[2].

Po usunięciu ze studiów doktoranckich – ze względu na swoje zaangażowanie w działalności niezależnej – nie mogła znaleźć pracy. Przez parę lat pracowała w reaktywowanej Wolnej Wszechnicy Polskiej, będąc kierowniczką sekretariatu jego Collegium (1978–1980)[2]. Po „zrehabilitowaniu” przez tzw. komisję Szaniawskiego pracowała do 1988 roku na Uniwersytecie Warszawskim, będąc nauczycielką akademicką w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej tej uczelni[2][6]. W latach 1986–1988 była stypendystką fundacji Barbara Piasecka-Johnson Foundation i visiting fellow w Russian Research Center na Uniwersytecie Harvarda w Stanach Zjednoczonych[5]. W 1989 roku pracowała jako redaktor „Gazety International”, anglojęzycznego dodatku do „Gazety Wyborczej[2]. Po 1989 roku była dyrektorem ds. kadr, wiceprezesem zarządu, a później członkiem rad nadzorczych w firmach „Grupy TCH[5]. Po 2000 roku poświęciła się tłumaczeniom literatury angielskiej oraz redagowaniu wydawnictw.

Elżbieta Regulska w swoim mieszkaniu w 1978 roku: po lewej Marek Beylin, po prawej – Rafał Zakrzewski, na dole – Tomasz Chlebowski

Działalność opozycyjna w PRL

[edytuj | edytuj kod]

W 1976 roku zaangażowała się w zbiórkę pieniędzy dla represjonowanych w Czerwcu. W grudniu – dzięki kontaktom Barbary Kunickiej – nawiązała współpracę z działaczami KOR[7][8] W latach 1977–1981 była współpracowniczką KOR, KSS „KOR” i Nowej. Organizowała i uczestniczyła w redagowaniu, druku i dystrybucji wydawnictw niezależnych:

Została internowana 13 grudnia 1981 roku po wybuchu stanu wojennego[18]. Przetrzymywana początkowo w areszcie śledczym dla kobiet na Olszynce Grochowskiej, później w obozie dla internowanych w Gołdapi[19][20]. Zwolniona (po pobycie w szpitalu) w kwietniu 1982 roku[21]. Od tego momentu do 1984 roku (urodzenia pierwszego dziecka[22]) członkini redakcji Tygodnika Mazowsze[9][23][24][25][26].

Represje

[edytuj | edytuj kod]
  • stały podsłuch telefoniczny i obserwacja operacyjna[27]
  • wielokrotne przeszukania w mieszkaniu, m.in. konfiskata kilku maszyn do pisania, książek, dorobku badawczego[6]
  • kilkakrotne zatrzymania przez MO i SB
  • wyrzucenie ze studiów doktoranckich i odmowa zatrudnienia na Uniwersytecie Warszawskim
  • wielokrotna odmowa zezwolenia wyjazdu za granicę
  • słynna rewizja w jej mieszkaniu 15 września 1980 roku (już po Porozumieniach sierpniowych, w czasie której „wyważono drzwi, rozbierano meble”[16])
  • internowanie w ośrodku dla internowanych, dokąd samowolnie nie wróciła po uzyskaniu w marcu 1982 roku przepustki na pogrzeb babki (pod pretekstem choroby)[8][9].

Order i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Elżbieta Regulska jest córką Walentego Regulskiego i Teresy z Grześkowiaków (1931–1967, córki Franciszka Grześkowiaka) oraz żoną Tomasza Chlebowskiego[31] i matką 4 ich córek: Anny[32] (ur. 1984), Joanny[33] (ur. 1985), Marianny[34] (ur. 1990) i Zofii[35] (ur. 1998). Mieszka w Warszawie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Znani absolwenci [online], III LO w Gdyni [dostęp 2016-10-14] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-18].
  2. a b c d e f g Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989, tom 3, Instytut Pamięci Narodowej, 2019, s. 497, ISBN 978-83-8098-654-1 [dostęp 2011-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-18].
  3. Zjazd absolwentów, Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii kulturowej, 2007, s. 139, ISBN 83-913492-5-X.
  4. Elżbieta Regulska, Wyznaczniki odrębności etnicznej funkcjonujące współcześnie w świadomości grupy ludności łemkowskiej na terenie dawnej Łemkowszczyzny, „Etnografia Polska”, 23 (2), 1979, s. 195–199, ISSN 0071-1861.
  5. a b c Anna Bikont, Na rozstajach Drogi Mlecznej, „Gazeta Wyborcza – dodatek „Magazyn””, 236 (32), 8 października 1993, s. 14.
  6. a b Elżbieta, „Karta”, 71, Fundacja Ośrodka KARTA, 2012, s. 116.
  7. a b c Henryk Wujec, Rozmowa 3. W: Andrzej Friszke, Andrzej Paczkowski: NiepoKORni, Rozmowy o Komitecie Obrony Robotników, Relacje członków i współpracowników Komitetu Obrony Robotników zebrane w 1981 roku przez Andrzeja Friszke i Andrzeja Paczkowskiego. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2008, s. 260–297. ISBN 978-83-240-0996-1.
  8. a b Elżbieta Regulska-Chlebowska. W: Ewa Kondratowicz: Szminka na sztandarze, kobiety Solidarności 1980–1989, rozmowy. Warszawa: Sic!, 2001, s. 99–114. ISBN 83-88807-03-X.
  9. a b c Elżbieta Regulska-Chlebowska, Elżbieta, ucieczka z internowania, [w:] Anna Herbich, Dziewczyny z Solidarności, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” Horyzont, 2016, s. 323–356, ISBN 978-83-240-3464-2.
  10. a b Jerzy Stanisław Majewski, Warszawskie adresy KOR – mieszkania, w których zaczęła się rewolucja, „Gazeta Wyborcza (Magazyn Stołeczny)”, 23 września 2016, s. 16–17.
  11. Paweł Smoleński, O historii pisma „Robotnik”, „Gazeta Wyborcza”, 219, 19 września 1997, s. 24.
  12. Jerzy Stanisław Majewski, Jak opozycja wydrukowała wolną Polskę, „Gazeta Wyborcza – Gazeta Stołeczna”, 201, 30 sierpnia 2005, s. 6.
  13. Andrzej Friszke, Zaczęło się od „Robotnika”, „Gazeta Wyborcza – dodatek „Gazeta Świąteczna””, 228, 29 września 2007, s. 29.
  14. Chlebowski 1997 ↓, s. 628.
  15. Andrzej Friszke, Opozycja polityczna w PRL, Londyn: Wydawnictwo Aneks, 1994, s. 550, ISBN 1-897962-03-7.
  16. a b Seweryn Blumsztajn, Joanna Szczęsna, Janusz Przewłocki, Rozmowa 5. W: Andrzej Friszke, Andrzej Paczkowski: NiepoKORni, Rozmowy o Komitecie Obrony Robotników, Relacje członków i współpracowników Komitetu Obrony Robotników zebrane w 1981 roku przez Andrzeja Friszke i Andrzeja Paczkowskiego. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2008, s. 428–434. ISBN 978-83-240-0996-1.
  17. Mój „Biuletyn”, „Gazeta Wyborcza – dodatek o KOR”, 221, 21 września 2006, s. 1.
  18. Marta Marcinkiewicz, Grzegorz Majchrzak, Polityczne z Olszynki Grochowskiej, Oficyna Wydawnicza Volumen, 2018, s. 84–85, ISBN 978-83-64708-57-2.
  19. Ewa Rogalewska (red.): Kobiety internowane Gołdap 1982. Wyd. 2. uzupełnione. Białystok: Instytut Pamięci Narodowej, 2009. ISBN 978-83-927957-2-8.
  20. Chlebowski 1997 ↓, s. 658.
  21. Piotr Włoczyk, „Spisek medyczny”. Tak przyjaciele wyciągnęli mnie z internowania [online], www.dorzeczy.pl, 2018.
  22. Joanna Szczęsna, Kobiety na wojnie, „Gazeta Wyborcza – dodatek „Wysokie Obcasy””, 287, 9 grudnia 2006, s. 13.
  23. Andrzej Friszke (red.), Solidarność podziemna 1981–1989, Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 443.
  24. Anna Dodziuk, Kobiety „Tygodnika”, „Karta”, 71, Fundacja Ośrodka KARTA, 2012, s. 98–107.
  25. Opis niezależnej działalności Elżbiety Regulskiej-Chlebowskiej w latach 1981–1988, „Gazeta Wyborcza.
  26. Jan Olaszek, Rola kobiet w warszawskim podziemiu lat osiemdziesiątych, [w:] Natalia Jarska, Jan Olaszek (red.), Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce w latach 1944–1989 na tle porównawczym, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2014, s. 295, ISBN 978-83-7629-615-9.
  27. Teczka Elżbiety Regulskiej-Chlebowskiej w IPN sygnatura 728 – sygnatura stara EAGP 20121.
  28. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 września 2006 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2006 r. nr 84, poz. 848).
  29. „Spotkanie po latach” – uroczystości z okazji 30-lecia KOR w Pałacu Prezydenckim [online], prezydent.pl, 23 września 2006 [dostęp 2012-12-23].
  30. Paweł Wroński, Prezydent przyznał medale w rocznicę KOR (wideo) [online], Wyborcza.pl, 23 września 2006 [dostęp 2010-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2009-05-26].
  31. Cezary Chlebowski: Bez pokory. T. 2. ARS Print Production s.c., 1997, s. 691. ISBN 83-87224-06-5.
  32. Chlebowski 1997 ↓, s. 681.
  33. Chlebowski 1997 ↓, s. 690.
  34. Chlebowski 1997 ↓, s. 780.
  35. Profil Elżbiety Regulskiej-Chlebowskiej [online], Wielka Genealogia Marka Minakowskiego [dostęp 2016-11-26].