Gołdap

Gołdap
Herb Gołdapi
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	gołdapski
Gmina	Gołdap gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1570
Burmistrz	Tomasz Luto
Powierzchnia	17,2 km²
Populacja (31-12-2010) • liczba ludności • gęstość	13 401 790,93 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	19-500 i 19-501
Tablice rejestracyjne	NGO
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gołdap
Położenie na mapie Polski Gołdap
54°18′58″N 22°18′34″E
TERC (TERYT)	6283718034
Urząd miejski pl. Zwycięstwa 14 19-500 Gołdap
Strona internetowa

Gołdap (niem. Goldap, lit. Geldapė) – miasto uzdrowiskowe w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Gołdap, leży na terenie historycznej krainy Litwa Mniejsza. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. suwalskiego a w latach 1999–2001 do powiatu olecko-gołdapskiego. Siedziba władz powiatu gołdapskiego od 1 stycznia 2002. W stanie wojennym ośrodek internowania.

Tężnie solankowe

Miasto posiada status uzdrowiska. Jako uzdrowisko klimatyczno-borowinowe oferuje usługi lecznictwa w zakresie schorzeń narządów ruchu, reumatycznych, stanów pourazowych oraz niektórych chorób układu oddechowego i nerwowego, a także chorób kobiecych.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 13 401 mieszkańców.

W 2010 r. miasto otrzymało środki zewnętrzne na szereg inwestycji uzdrowiskowych, w tym na budowę czwartych w Polsce tężni solankowych, których realizacja ma zakończyć się do grudnia 2012.

Gołdap jest obecnie również ośrodkiem narciarskim. Na stokach Pięknej Góry (Gołdapskiej Góry), w Centrum Sportowo-Rekreacyjnym Piękna Góra udostępniono ponad 2000 m tras zjazdowych oraz 5 wyciągów narciarskich (w tym kolej krzesełkową przy trasie zjazdowej o długości 750 m). Przy dobrych warunkach śniegowych funkcjonuje tam również ponad kilometrowy betonowy tor saneczkowy.

W mieście znajduje się również Centrum Edukacyjno-Rekreacyjne z basenem oraz halą sportową.

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Romincki Kombinat Rolny w Gołdapi.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 17,20 km².

Historia

• Nazwa miasta ma pochodzenie staropruskie. Galdo oznacza dolinę, podłużną nieckę a ape rzekę, co w połączeniu daje rzekę płynącą w dolinie; por. litewskie odpowiedniki gelda i upė.
• Prawa miejskie dawnej wsi Szyłajty nadał w 1570 r. książę pruski Fryderyk Albert (obecna nazwa pochodzi od rzeki).
• Tu w 1664 urodził się ks. Jan Jakub Gräber, polski duchowny luterański i wydawca publikacji religijnych w Królewcu.

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Gołdapi w 2014 roku.

Zabytki

Konkatedra NMP Matki Kościoła

Wieża ciśnień

• konkatedra NMP Matki Kościoła (poewangelicka) z 1560, odbudowana po zniszczeniach wojennych w latach 80. XX wieku.
• kościół św. Leona z 1894
• dwie wieże ciśnień, w tym odremontowana Wieża ciśnień z przełomu XIX i XX wieku
• kamienice z XIX w.
• stary cmentarz żydowski z początku XIX wieku
• nad zachodnim brzegiem jeziora Gołdap, opodal sanatorium "Wital", zachowały się pozostałości zbudowanej w 1940 roku głównej kwatery wojennej dowództwa Luftwaffe (niem. Oberbefehlshaber der Luftwaffe-Hauptquartier) o kryptonimie "Robinson", współpracującej z kwaterą Hermanna Göringa w Romintach (obecnie Krasnolesie) w Puszczy Rominckiej. W czasie wojny znajdował się tu m.in. schron przeciwlotniczy, dwa schrony do pracy sztabowej ze stopami strunobetonowymi, 6 obiektów ceglanych oraz 3 duże zbiorniki przeciwpożarowe. Była tam także eksperymentalna hamownia silników odrzutowych. W nocy z 19 na 20 października 1944 roku, w obliczu nadciągającej Armii Czerwonej, na hasło "Johannisfeuer", kompleks został zniszczony.
• W rejonie miasta są znajdowane zabytki archeologiczne.

Pomniki przyrody

Na terenie miasta znajdują się następujące pomniki przyrody:

Nr	Lokalizacja	Forma	Nazwa	Obwód przy powołaniu [cm]	Nr ew.	Rok uznania	Zdjęcie
1.	ul. Malarska	pojedyncze drzewo	dąb szypułkowy	320	103	1975
2.	ul. Pionierska 34	pojedyncze drzewo	dąb szypułkowy	303	106	1977
3.	Plac Zwycięstwa	pojedyncze drzewo	dąb szypułkowy	401	107	1977
4.	70 m od zabudowań siedziby Nadl. Gołdap	grupa drzew	4 dęby szypułkowe	214, 170, 183, 167	185	1978
5.	Plac Zwycięstwa	pojedyncze drzewo	klon zwyczajny	270	186	1978
6.	ul. Wolności przy kiosku RUCH-u	pojedyncze drzewo	klon zwyczajny	294	233	1980
7.	ul. Wojska Polskiego, przy ZPEW	pojedyncze drzewo	jesion wyniosły	237	234	1980
8.	ul. Kościuszki 12, park osiedlowy	grupa drzew	21 jarzębów szwedzkich	od 128 do 225	468	1996

Panorama Gołdapi

Instytucje zajmujące się edukacją, wychowaniem i opieką

Przedszkola:

• Przedszkole Samorządowe nr 1 w Gołdapi
• Przedszkole prywatne "U Kubusia Puchatka"
• Przedszkole prywatne "Bajka"

Szkoły podstawowe:

• Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Gołdapi
• Szkoła Podstawowa nr 2 im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi
• Szkoła Podstawowa nr 3 im T. Kościuszki w Gołdapi

Gimnazja:

• Gimnazjum nr 1 im. Noblistów Polskich w Gołdapi

Szkoły ponadgimnazjalne:

• Liceum Ogólnokształcące im Jana Pawła II w Gołdapi (ul. Popiełuszki 2)
• Zespół Szkół Zawodowych w Gołdapi (ul. Jaćwieska 14)

Inne:

• Dom św. Faustyny "Nie lękajcie się" w Gołdapi Caritas Diecezcji Ełckiej (ul. Wojska Polskiego 16)
• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Gołdapi (ul. Wolności 11)
• Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowaczych w Gołdapi (ul. Wojska Polskiego 18), w skład którego wchodzą: Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Bursa Szkolna i Biblioteka Pedagogiczna
• Biblioteka Publiczna w Gołdapi
• Dom Kultury w Gołdapi
• Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Gołdapi
• Ośrodek Sportu i Rekreacji (ul. Stadionowa 5A)
• Kino Kultura (Plac Zwycięstwa 14)

Kultura

Park w centrum Gołdapi

• W Domu Kultury działa Galeria K-2.
• W Domu Kultury działa kino "Kultura".
• Muzeum Ziemi Gołdapskiej im. Mieczysława Ratasiewicza (część Biblioteki Publicznej w Gołdapi)
• Działała grupa fotograficzna Pro Camera Art.
• Cykliczne imprezy: Dni Gołdapi (lipiec), Międzynarodowy Konkurs Krzyku (lipiec), Kartaczewo (sierpień), Święto Jajka (sierpień), Mazoory Style Conection! (czerwiec)

Wspólnoty religijne

Kościół św. Leona

Nowy cmentarz żydowski

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i wspólnoty wyznaniowe:

• Kościół Boży w Chrystusie
• Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła
  • Parafia pw. świętych Leona i Bonifacego
  • Parafia pw. św. Józefa
• Kościół Zielonoświątkowy
• Świadkowie Jehowy
  • Zbór wraz Salą Królestwa.

Cmentarze:

• Cmentarz Komunalny – ul. Gumbińska
• Cmentarz Komunalny – ul. Zadumy (nowo budowany)
• Cmentarz Komunalny – ul. Cmentarna (stary)
• Cmentarz Niemiecki – ul. Cmentarna
• Cmentarz Wojskowy z I wojny światowej – ul. Reymonta
• Cmentarz Wojskowy z II wojny światowej – ul. Suwalska
• Cmentarz Wojskowy z II wojny światowej – ul. Boczna
• Cmentarz Żydowski – ul. Cmentarna
  • Stary cmentarz żydowski w Gołdapi
  • Nowy cmentarz żydowski w Gołdapi

Przejście graniczne

Ok. czterech kilometrów na północ od centrum miasta znajduje się drogowe przejście graniczne z Rosją.

Plac Zwycięstwa

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie Gołdapi:

• Ano Syros
• Giwat Szemu’el
• Gusiew
• Stade
• Šakiai
• Dubna

Linki zewnętrzne

• Strona Urzędu Miejskiego w Gołdapi
• Historia Żydów w Gołdapi na portalu Wirtualny Sztetl
• Gołdapski Portal Internetowy GOLDAP.INFO - lokalny dziennik internetowy
• Gołdap w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, Tom II (Derenek – Gżack) z 1881 r.