Hekuran Isai
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 marca 2008 |
| Minister spraw wewnętrznych | |
| Okres |
od 15 stycznia 1982 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister spraw wewnętrznych | |
| Okres |
od 9 lipca 1990 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wicepremier rządu | |
| Okres |
od 20 lutego 1987 |
| Przynależność polityczna | |
.svg)
| |
Hekuran Isai (ur. 7 maja 1933 w Peqinie, zm. 26 marca 2008 w Tiranie[1]) – albański polityk komunistyczny, w latach 1982–1991 wicepremier i minister spraw wewnętrznych, w latach 1975–1991 członek Biura Politycznego Albańskiej Partii Pracy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny robotniczej, był synem Selmana i Zoginy[2][3]. W 1957 wstąpił do Albańskiej Partii Pracy i w tym samym roku wyjechał na studia do ZSRR. Studia z zakresu petrochemii ukończył w 1960 w Groznym. Po powrocie do kraju pracował w rafinerii w Cërriku na stanowisku specjalisty[4].
W 1962 został wybrany deputowanym do parlamentu[1]. Mandat deputowanego sprawował do roku 1991, pracując w komisji przemysłu, górnictwa i budownictwa. W 1967 podjął studia w Wyższej Szkole Partyjnej im. Lenina w Tiranie[4].
Po ukończeniu studiów w 1967 objął stanowisko sekretarza partii w okręgu Elbasan, skąd w 1970 trafił do okręgu Librazhd, a następnie do Dibry[3]. Na VI Zjeździe partii, w listopadzie 1971 został wybrany członkiem Komitetu Centralnego APP. We wrześniu 1975 awansował na stanowisko członka Biura Politycznego partii. W 1975 przewodniczył delegacji albańskiej, która pojechała do Pekinu negocjować umowę handlową z Chinami[4]. Jego awans związany był z czystką w 1975, kiedy usunięto ze stanowisk Abdyla Këlleziego i Koço Theodhosiego.
W styczniu 1982 Hekuran Isai objął stanowisko ministra spraw wewnętrznych w rządzie kierowanym przez Adila Çarçaniego, w tym samym roku zeznawał w sprawie przeciwko Kadri Hazbiu, przyznając że ten należał do grupy wrogiej wobec partii[4]. Po raz drugi objął to stanowisko w 1990 i pełnił je do 1991. Przeprowadzał czystkę w armii po śmierci Mehmeta Shehu[5]. W latach 1987–1989 pełnił funkcję wicepremiera. Był odpowiedzialny za użycie siły w 1990 przeciwko strajkującym studentom uniwersytetu w Tiranie[6]. W grudniu 1990 na jego polecenie zniszczono większość akt współpracowników Sigurimi[7].
28 września 1991 został aresztowany[2]. W 1994 stanął przed sądem oskarżony w procesie Ramiza Alii (tzw. procesie kawowym) o nadużycie władzy i naruszanie praw obywatelskich. Isai został skazany na 5 lat więzienia[6]. Karę odbywał w więzieniu 313 w Tiranie, w którym przebywał przez rok. Ponownie aresztowany w styczniu 1996, opuścił więzienie w czasie rewolucji piramidowej 1997, na mocy amnestii[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Hekuran Isai ndahet nga jeta = 2016-12-27 [online], shqiptarja.com, 27 marca 2008 (alb.).
- ↑ a b Afrim Imaj, Gjyqi i Ramiz Alisë dhe byroistëve: Ja pse u dënuan liderët komunistë = 2022-08-23 [online], zemrashqiptare.net, 2009 (alb.).
- ↑ a b Dashnir Kaloci, Publikohet dosja sekrete: Si i zbuloi Enver Hoxha “grupet armiqësore” = 2022-12-29 [online], abcnews.al, 2021 (alb.).
- ↑ a b c d Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 214–215. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ Admirina Peçi, Hekuran Isai: Mbronin Mehmetin, ja si i spastruam nga ushtria 20 oficerë = 2016-12-27 [online], shqiptarja.com, 2014 [zarchiwizowane z adresu 2016-12-28] (alb.).
- ↑ a b Fred Abrahams: Modern Albania: From Dictatorship to Democracy in Europe. NYU Press, 2016, s. 66. ISBN 978-1-4798-3809-7.
- ↑ Dokumenti 15 dhjetor 1990/ Hekuran Isai urdhëron: Të zhduken dosjet e Sigurimit të Shtetit = 2016-12-27 [online], 27.al, 2016 (alb.).
- ↑ Tirana Court Orders Arrest of Former Communist Officials = 2016-12-27 [online], hri.org, 1996 (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 214–215. ISBN 978-1-78076-431-3.
| Księstwo Albanii | |
|---|---|
| Republika Albanii | |
| Królestwo Albanii | |
| Królestwo Albanii (protektorat włoski i okupacja niemiecka) | |
| Ludowa Republika Albanii | |
| Republika Albanii |
