Humerał

Humerał

Humerał (od łac. humerus – ramię), rzadziej amictus – w Kościołach tradycji zachodniej (rzymskokatolickim, anglikańskim, luterańskim, itp.) biała, prostokątna chusta z tkaniny lnianej będąca elementem stroju liturgicznego, okrywająca szyję i ramiona noszącego albę, zawiązywana na piersiach.

Historia

Humerał pochodzi od chusty okrywającej szyję i ramiona, używanej w starożytności przez członków ówczesnych elit. Sama nazwa wiąże się z łacińskim słowem humerale, które oznacza wojskowy płaszcz zarzucany na ramiona. Od VIII w. pełnił lokalnie funkcję szaty liturgicznej, ale w całym Kościele zaczął być stosowany dopiero od X w.

Forma humerału

Humerały przeważnie nie są zdobione lub są zdobione bardzo skromnie – niewielkim haftowanym lub naszywanym krzyżem. Na potrzeby wyjątkowo podniosłych ceremonii religijnych stosuje się bogatszą wersję humerału, zdobioną tzw. parurą, czyli dopasowanym wzorem do ornatu; haftowanym, usztywnionym pasem materiału, w przypadku humerału mocowanym doń tak, by wznosił się nad szyję przypominając kołnierz.

Symbolika i znaczenie

Humerał nazywany jest „przyłbicą zbawienia”, gdyż taki zwrot padał w krótkiej modlitwie odmawianej przez kapłana w czasie zakładania tego elementu stroju. Symbolizuje ochronę przed zakusami szatana. Humerał nakładano najpierw na głowę, po czym przesuwano na ramiona i szyję.

Czysto praktycznym powodem noszenia humerału jest ochrona ornatu przed potem. Niektórzy zakonnicy zakładają nieco większy humerał na swój kaptur, tak aby nie był on widoczny.

Obecnie

Według współcześnie obowiązującego Ogólnego wprowadzenia do mszału rzymskiego humerał nie jest niezbędny w stroju liturgicznym, należy go jednak zakładać, gdy alba jest tak uszyta, że nie zasłania w pełni stroju świeckiego w rejonie szyi.

Bibliografia

• Andrzejewska Ewa, 2018: Skarby z dawnej zakrystii. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, strona 11, 12. ISBN 978-83-88042-44-7.