Humerał
Humerał (od łac. humerus – ramię), rzadziej amictus – w Kościołach tradycji zachodniej (rzymskokatolickim, anglikańskim, luterańskim, itp.) biała, prostokątna chusta z tkaniny lnianej będąca elementem stroju liturgicznego, okrywająca szyję i ramiona noszącego albę, zawiązywana na piersiach[1].
Humerał pochodzi od chusty okrywającej szyję i ramiona, używanej w starożytności przez członków ówczesnych elit[2]. Sama nazwa wiąże się z łacińskim słowem humerale, które oznaczało wojskowy płaszcz zarzucany na ramiona[3].
Od VIII w. pełnił lokalnie funkcję szaty liturgicznej, ale w całym Kościele zaczął być stosowany dopiero od X w[3]. Forma humerału nie ulegała zmianom, choć mogą się one różnić wielkością[3]. Obecnie jest coraz rzadziej używany, choć niekiedy może być wymagany (np. nadzwyczajna forma rytu rzymskiego)[potrzebny przypis]. Humerał przeważnie albo nie był w ogóle zdobiony, albo bardzo skromnie – niewielkim haftowanym lub naszywanym pojedynczym krzyżem. Na potrzeby wyjątkowo podniosłych ceremonii religijnych stosowano bogatszą wersję humerału, zdobioną tzw. parurą, czyli dopasowanym wzorem do ornatu haftowanym, usztywnionym pasem materiału, w przypadku humerału mocowanym doń tak, by wznosił się nad szyją na podobieństwo kołnierza[3].
Humerał nazywa jest "przyłbicą zbawienia", gdyż taki zwrot padał w krótkiej modlitwie odmawianej przez kapłana w czasie zakładania tego elementu stroju. Symbolizuje ochronę przed zakusami szatana[4]. Humerał nakładano najpierw na głowę, po czym przesuwano na ramiona i szyję[3]. Czysto praktycznym powodem noszenia humerału jest ochrona ornatu przed potem[3]. Niektórzy zakonnicy zakładają nieco większy humerał na swój kaptur, tak aby nie był on widoczny[potrzebny przypis].
Według współcześnie obowiązującego Ogólnego wprowadzenia do mszału rzymskiego humerał nie jest niezbędny we współczesnym stroju liturgicznym, należy go jednak zakładać, gdy alba jest tak uszyta, że nie zasłania w pełni stroju świeckiego w rejonie szyi[5][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzejewska s. 11
- ↑ DMAK- Duszpasterstwo Ministrantów Archidiecezji Katowickiej (pol.). W: DMAK: Szaty Liturgiczne i pontyfikalia [on-line]. archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 2014-10-07].
- ↑ a b c d e f Andrzejewska s. 11
- ↑ Andrzejewska s. 11, 12
- ↑ Ogólne wprowadzenie do mszału rzymskiego [1]
- ↑ DMAK: Szaty liturgiczne i pontyfikalia, www.ministranci.archidiecezja.katowice.pl [dostęp 2019-01-31] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzejewska Ewa, 2018: Skarby z dawnej zakrystii. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, strona 11, 12. ISBN 978-83-88042-44-7.
| ||||||||||||||||||||